Από τα 23 μοναστήρια που ιδρύθηκαν στα Μετέωρα στο διάβα των αιώνων σήμερα είναι εν λειτουργία έξι, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος [ή Μεγάλο Μετέωρο], του Βαρλαάμ, του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, της Αγίας Τριάδος, του Ρουσάνου, του Αγίου Στεφάνου. Τα τέσσερα πρώτα ανδρώα και τα δύο τελευταία γυναικεία. Όλα προσβάσιμα και επισκέψιμα. Πλησιάζοντας την Καλαμπάκα, διοικητικό κέντρο της περιοχής, και ατενίζοντας το πανόραμα που απλώνεται πίσω της, κυριολεκτικά εκστασιάζεται κανείς, αντικρίζοντας τους τεράστιους βραχώδεις όγκους που στέκονται ο ένας δίπλα στον άλλο, ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο που αξίζει να δει κανείς έστω μια φορά στη ζωή του.
Από το εντυπωσιακό σύμπλεγμα ξεχωρίζουν 20 περίπου ογκωδέστατοι βράχοι, μέσου ύψους 313 μέτρων και μέσου πλάτους 200 μέτρων ο καθένας. Έχουν ομαλή επιφάνεια, σαν να έχουν λειανθεί από τεράστια ανθρώπινα χέρια, και κατά 95% η σύστασή τους είναι φαιόχρους ψαμμίτης. Προέκυψαν πριν από 23-33 εκατομμύρια χρόνια από τα ιζήματα ποταμών που κατέρχονταν προς την περιοχή και με τη συμβολή ακραίων άλλων φυσικών φαινομένων έγιναν συμπαγή, λεία, στέρεα, εντυπωσιακά και απρόσμενα εξαιρετικά όμορφα. Αλλά και απρόσιτα, βεβαίως αφιλόξενα, μια και οι λείες κάθετες πλάγιες επιφάνειες δεν επέτρεπαν στον άνθρωπο να επιδιώξει αναρρίχηση και συνεπώς εγκατάσταση στην ούτως ή άλλως στενόχωρη, απόλυτα άνυδρη και χωρίς ίχνος γης άνω επιφάνεια.
Όχι όμως για όλους τους ανθρώπους. Από τον 10ο αιώνα μ.Χ., δειλά και μεμονωμένα στην αρχή, πιο ομαδικά και συντονισμένα στη συνέχεια των δεκαετιών, μοναχοί ασκητές άρχισαν με τεράστιες δυσκολίες να κατακτούν τους βραχώδεις όγκους και να ιδρύουν από απλά κελλιά μέχρι πρωτόλεια μοναστήρια, αναζητώντας εκεί την πνευματική συνάντηση με το θείο, μετεωριζόμενοι μεταξύ Ουρανού και Γης. Στην προσπάθειά τους να τιθασεύσουν τις δυσκολίες του εγχειρήματός τους χρησιμοποίησαν ανεμόσκαλες, σχοινιά, τροχαλίες, καλάθια, ακόμη και δίχτυα για να ανεβάζουν ανθρώπους, τρόφιμα, νερό και υλικά πάσης φύσεως. Και όμως τα κατάφεραν. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 κατασκευάστηκαν κλιμακοστάσια στις πλευρές των βράχων όπως και συνδετικές μικρές γέφυρες καθιστώντας την πρόσβαση και ανάβαση κουραστική μεν, αλλά εντυπωσιακή ως προς το αποτέλεσμά της.
Συναρπαστικές περιηγήσεις
Η επίσκεψη πάνω στα Μετέωρα για τον ταξιδιώτη που έφθασε έως εδώ είναι επιβεβλημένη. Όχι μόνο και τόσο για την εκ του σύνεγγυς επαφή με ένα μοναδικής σπανιότητας γεωλογικό φαινόμενο αλλά και για τη γνωριμία με τη δεύτερη μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία στον ελληνικό χώρο μετά από εκείνη του Αγίου Όρους. Θα έχει την ευκαιρία να δει αξιόλογα δείγματα ιδιότυπης αρχιτεκτονικής και κατασκευής στην κορυφή των βράχων, να θαυμάσει εξαιρετικές τοιχογραφίες και εικόνες στους περικαλλείς ναούς, να ξεναγηθεί σε εκθέσεις και μουσειακούς χώρους με κειμήλια και έργα τέχνης και να γνωρίσει το σπουδαίο αυτό κέντρο της Ορθοδοξίας. Η δυνατότητα φωτογράφισης του υπέροχου γύρω τοπίου από το ύψος των βράχων που κόβει την ανάσα αφήνει μια συγκλονιστική ανάμνηση.
Για όλους αυτούς τους λόγους, που σχετίζονται με το μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο και τον ιδιαίτερο θρησκευτικό χαρακτήρα, η UNESCO συμπεριέλαβε τα Μετέωρα στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ενώ ολόκληρος ο χώρος που περιβάλλει τους βράχους με τους λόφους και τις κυματοειδείς πεδινές επιφάνειες ως ένας φυσικός βιότοπος έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000. Είναι, συνεπώς, ένας χώρος που προσφέρεται για περιπάτους, ποδηλασία, ανάπαυση και εξερεύνηση. Η τελευταία μπορεί να συνεχιστεί λίγο πιο νότια από την Καλαμπάκα, όπου υπάρχει το προϊστορικό σπήλαιο της Θεόπετρας, ακόμη πιο παλιό από το γεωλογικό φαινόμενο των Μετεώρων, χρονολογούμενο πριν από 60 και πλέον εκατομμύρια χρόνια. Είναι σχετικά μεγάλο, περί τα 500 τετραγωνικά μέτρα, και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή σε αυτό βρέθηκαν σαφή τεκμήρια χρήσης και συνεχούς κατοίκησής του από 130.000 χρόνια μέχρι και 3.000 χρόνια από σήμερα, δηλαδή από την Παλαιολιθική, Μεσολιθική και Νεολιθική Περίοδο. Απαραίτητος σταθμός στην περιήγηση είναι, τέλος, το Καστράκι, ο γραφικός οικισμός στους πρόποδες των βράχων, με ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και εστιατόρια.
