Βουτιές σε κρυστάλλινα νερά, πεζοπορία και αναρρίχηση σε ψηλές κορυφές, ράφτινγκ, ιππασία αλλά και φανταστικό φαγητό σε έναν απροσδόκητα ωραίο αυγουστιάτικο προορισμό.
Τα Ζαγοροχώρια είναι ο αγαπημένος μου προορισμός. Aπό την εφηβεία ακόμα, όταν από την Κέρκυρα πηγαίναμε με την παρέα για Σαββατοκύριακο. Μέναμε στο Μονοδέντρι -το πιο «κοσμικό» χωριό- κι επειδή δεν υπήρχαν ξενώνες κοιμόμασταν στα σπίτια των ντόπιων έναντι ελάχιστης αμοιβής. Θυμάμαι πάντα το μεγάλο δωμάτιο στο ανώι με τους οντάδες, τα μπάσια ολόγυρα με τα πολύχρωμα στρωσίδια και στη μέση η μασίνα να καίει νύχτα-μέρα κι εμείς να αποκοιμιόμαστε στο φως της. Με το πρώτο χάραμα πίναμε ζεστό φασκόμηλο με κουλούρι που μας ετοίμαζε η φιλόξενη οικοδέσποινα, τρώγαμε ένα κομμάτι πίτα και βουρ για τα βουνά, να ανακαλύψουμε φαράγγια και κορφές. Τα επόμενα χρόνια συνέχισα να πηγαίνω για εξερεύνηση και φωτογράφιση ξενώνων για ρεπορτάζ αλλά και για ράφτινγκ λίγο πιο κάτω στον Αραχθο. Πάντα χειμώνα και, όποτε μπορούσα, φθινόπωρο. Ενα κρύο απόγευμα του Γενάρη με χιονόνερο, 4-5 χρόνια πριν, φτάσαμε στο Πάπιγκο με σκοπό να ανέβουμε στην Γκαμήλα. Ενα λευκό σεντόνι κάλυπτε τα πάντα. Επί πέντε μέρες μείναμε να κοιτάμε την Αστράκα από τον φιλόξενο ξενώνα «Αστρα» – ευτυχώς μας αποζημίωναν τα εκπληκτικά τοπικά πιάτα και η ζεστή φιλοξενία του Κώστα και του Σπύρου.
Πέρασε ο καιρός και πριν από ένα χρόνο περίπου κάποιος μου είπε για ένα σάιτ με… χίλιες δραστηριότητες στα Ζαγοροχώρια, όπως πεζοπορίες, γιόγκα, ιππασία, ράφτινγκ, μανιταροβόλτες και έναν υπέροχο ξενώνα, αλλά μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες. Επικοινώνησα μαζί τους και μου είπαν ότι είμαστε ευπρόσδεκτοι. Τέλη Αυγούστου στα βουνά της Ηπείρου; Γιατί όχι;
Τσούκα Ρόσσα το καλοκαίρι
Οι πύργοι της Αστράκας κατακόκκινοι από το απογευματινό φως μάς υποδέχονται ζεστά καθώς κατηφορίζουμε συντροφιά με τα πέτρινα αρχοντικά της Αρίστης, περνάμε το περίφημο γεφύρι και βλέπω μια γυναίκα να κάνει μπάνιο στα κρυστάλλινα νερά. Τι υπέροχο, σκέφτομαι. Να λοιπόν τι σημαίνει καλοκαίρι στο Ζαγόρι που τόσα χρόνια δεν το τολμούσα. Στο Μεγάλο Πάπιγκο, το λιθόστρωτο καλντερίμι από την πλατεία με το καμπαναριό του Αη Βλάσση μας φέρνει στον ξενώνα που στέκει στις παρυφές του χωριού.
Χτισμένη το 1860, στο ψηλότερο σημείο του χωριού, η Tsouka Rossa -εκτός απο κορυφή βουνού- είναι ο ολοκαίνουργιος ξενώνας του ορειβάτη Πάρι Ζωγράφου, ο οποίος αποφάσισε να αφήσει το κλεινόν άστυ για μερικούς μήνες το χρόνο στη φύση (www.tsoukarossa.gr). Τρία μεγάλα ανεξάρτητα σπίτια αποτελούν το κατάλυμα, που στην ουσία είναι σημείο εκκίνησης των δραστηριοτήτων που οργανώνονται στη γύρω φύση. Το green house, με μεγάλη αυλόπορτα για να χωρούν να περάσουν οι αγελάδες που κάποτε έβοσκαν στα γειτονικά υψίπεδα και με μεγάλη πλακόστρωτη αυλή, περιβάλλεται από πέτρινο μαντρότοιχο, τον οβορό. Στη μεγάλη αυλή η θέα των πύργων και η γαλήνη που αποπνέει ο τόπος ξεκουράζουν ευεργετικά το σώμα και το πνεύμα. Στο ίδιο στυλ και τα δωμάτια με τα ηπειρώτικα ταβάνια, όπου το οθωμανικό τζάκι συνυπάρχει με τις σύγχρονες ανέσεις, ενώ από τα παράθυρα η θέα του χωριού και των βουνών συγκλονίζει.
Από τις κολυμπήθρες στην κορφή της Γκαμήλας
Πρώτη πρωινή βόλτα -πού αλλού;- στις Οβίρες, τις εκπληκτικές κολυμπήθρες, λίγο πριν από το Μικρό Πάπιγκο, με την Καρολίνα να βουτά τα χεράκια της στο κρύο νερό της φυσικής πισίνας με τα σμαραγδένια νερά. Βρισκόμαστε σε ένα εντυπωσιακό φαράγγι με λείους σχιστόλιθους που συγκεντρώνουν σε μεγάλες γούρνες τα νερά του Ρογκοβού που κατεβαίνουν όταν λιώνουν τα χιόνια της Γκαμήλας ακριβώς από πάνω. Μια τέλεια ησυχία απλώνεται ολόγυρα… Ιδανικά θα μπορούσα να κάνω γιόγκα, σίγουρα διαλογισμό, αλλά και μπάνιο αν είχαμε προνοήσει για πετσέτα, μαγιό κ.λπ. Αρκούμαι τελικά στο άκουσμα του κελαρύσματος του νερού και το ελαφρύ δροσερό αεράκι που διαπερνά το φαράγγι.
Η εκκλησία των Ταξιαρχών στο Μικρό Πάπιγκο είναι ένα εξαιρετικό δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής. Λίγο πιο πάνω ξεκινάει η πιο διάσημη πεζοπορική διαδρομή της περιοχής: Δρακόλιμνη/καταφύγιο Αστράκας/Κορυφή Γκαμήλας – 2,5-3 ώρες για τους δεινούς ορειβάτες, 4-5 ώρες για μια ήπια ανάβαση με παιδιά από 7-8 ετών. Πρόκειται για μοναδική εμπειρία. Είναι άλλωστε η ωραιότερη αλπική λίμνη της χώρας. Εδώ αξίζει σίγουρα να κατασκηνώσεις τη νύχτα. Τα παιδιά θα το καταδιασκεδάσουν! Μέχρι και αλπικούς τρίτωνες θα «ψαρέψουν». Για αυτούς, πάλι, που προτιμούν την ασφάλεια του καταφυγίου, αυτό βρίσκεται σε υψόμετρο 2.000 μ., διαθέτει κουκέτες, φαγητό και ρεύμα από ηλιοσυλλέκτες (www.astrakarefuge.com).
Το μονοπάτι ξεκινάει αρκετά ανηφορικό, με την τελευταία ώρα της διαδρομής σε αλπικό τοπίο. Η θέα της κοιλάδας του Αώου και της κορυφής του Σμόλικα από τη Δρακόλιμνη είναι εξαιρετική. Οι ορειβάτες (βαθμός δυσκολίας 2) μπορούν να πάνε μέχρι την κορυφή της Γκαμήλας, στην οποία θα φτάσουν μετά από 2,5 ώρες με αναρρίχηση στο τελευταίο κομμάτι, απ’ όπου θα αντικρίσουν την απίστευτη θέα που ξεδιπλώνεται από την τρίτη ψηλότερη κορφή της Ελλάδος στα 2.500 μ.
Τα φημισμένα φαράγγια του Βίκου και του Αώου σμιλεύτηκαν από το νερό στη διάρκεια της Πλειστοκαινικής περιόδου, ενώ στον πάτο τους ρέουν οι δύο μεγάλοι ποταμοί, ο Αώος και ο Βοϊδομάτης, με τους παραπόταμούς τους (ολόκληρη η περιοχή του Βίκου – Αώου την 1η Οκτωβρίου 2012 χαρακτηρίστηκε ως Γεωπάρκο και εντάχθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO).
Για μεσημεριανό πηγαίνουμε στα Αστρα (www.astra-inn.gr), ένα μέρος που συνεχώς εξελίσσεται και πάντα μας εκπλήσσει ευχάριστα. Κάποτε ήταν μόνο εστιατόριο, μετά δημιούργησαν δικό τους μποστάνι ακριβώς από κάτω, μετά το αμπέλι για το κρασί απέναντι, παράλληλα έχτισαν έναν μοντέρνο ξενώνα ακριβώς δίπλα. Κτηνοτροφική οικογένεια οι Τσουμάνηδες, πέρασαν στα παιδιά τους την αγάπη για το καλό φαγητό και τη γνήσια φιλοξενία. Εδώ απολαμβάνω πάντα ηπειρώτικες πίτες και το πιο νόστιμο μοσχαράκι με φρέσκια ντομάτα. Τώρα το καλοκαίρι διαθέτουν και μια μικρή δεξαμενή με πέστροφες που τις σερβίρουν ψητές με μια υπέροχη λεμονάτη σαλάτα από ωμά κολοκυθάκια του κήπου, κομμένα τόσο λεπτά όσο το χαρτί!
Πεζοπορία και ράφτινγκ στον Βοϊδομάτη
Η επόμενη μέρα μας βρίσκει στον Βοϊδομάτη, στη γέφυρα του Πάπιγκου ή Αρίστης. Ενας χωματόδρομος και μια μπάρα είναι το σημείο απ’ όπου ξεκινάει μια από τις ωραιότερες -κατά τη γνώμη μου- πεζοπορικές διαδρομές της χώρας. Για λίγο παραπάνω από δύο ώρες ακολουθούμε το κάλεσμα της φύσης και το γάργαρο νερό· άλλοτε ακροβατούμε στα βράχια, άλλοτε χωνόμαστε στην παρόχθια βλάστηση, καθώς προχωράμε στο πιο κρύο και καθαρό ποτάμι της Ευρώπης, με σταθερή θερμοκρασία 9 C°. Από την απέναντι πλευρά βρίσκεται ένα επίσης παραδεισένιο δάσος από πλατάνια που καταλήγει στη Μονή Σπηλαιώτισσας, χτισμένη σε ένα βράχο στην άκρη του ποταμού. Αξίζει να ανεβείτε στο καμπαναριό για να αγναντέψετε το ποτάμι και ολόκληρη τη γύρω περιοχή.
Το περπάτημα κόντρα στο δυνατό ρεύμα του Βοϊδομάτη είναι απολαυστικό. Εξίσου απολαυστικό όμως είναι και το ράφτινγκ που έκανα μερικές μέρες αργότερα, το οποίο δεν πρέπει να χάσετε με τίποτα! Εκεί δίπλα στα πόδια σου θαυμάζεις τα σμαραγδένια διάφανα νερά, πότε ήρεμα και πότε αφρισμένα, να γλείφουν στο πέρασμά τους τα λευκά βράχια. Περπατάς συντροφιά με κατακόρυφους πέτρινους όγκους σαν φυσικά γλυπτά, ενώ στη βάση τους κάθε τόσο ξεφυτρώνουν αμμώδεις παραλίες και βράχινες όχθες, όπου στέκονται ακίνητες οι πέστροφες.
Σε μια από αυτές τις αμμώδεις παραλίες έριξα μια αναζωογονητική βουτιά -με τη στολή του ράφτινγκ, εννοείται- κι έτσι ολοκλήρωσα την αξέχαστη εμπειρία. Η κομψή μονότοξη γέφυρα της Κλειδωνιάς, στην οποία καταλήγει το μονοπάτι αλλά και το ράφτινγκ μετά από μιάμιση ώρα, είναι ο καλύτερος επίλογος και για τα δύο σπορ.
Πάντως ο Βοϊδομάτης και τα νερά του είναι η απόλυτη διασκέδαση του καλοκαιριού. Ράφτινγκ μπορούν να κάνουν παιδιά, φτάνει να μπορούν να σταθούν στη βάρκα και να κρατήσουν το κουπί – το ίδιο ισχύει και για τους ηλικιωμένους.
Παιδικό παιχνίδι και ιππασία
Το Πάπιγκο το καλοκαίρι είναι η χαρά του παιδιού! Εκτός από τις κούνιες της παιδικής χαράς, τα παιδιά παίζουν στην περίκλειστη αυλή του Αη Βλάσση, τα λίγο μεγαλύτερα στην ανοιχτή πλατεία λίγο πιο πάνω, ενώ οι έφηβοι μαζεύονται στην αυλή του Αη Γιώργη. Ενα πρωινό αξίζει να δείτε το εσωτερικό αυτής της εκκλησίας με το ζωηρόχρωμο ξυλόγλυπτο τέμπλο με ζωγραφισμένα έργα λαϊκής τέχνης παρμένα από το φυτικό βασίλειο, ενώ ο άμβωνας έχει ζωόμορφες απολήξεις.
Αν θέλετε να γνωρίσετε τη φύση γύρω από το Πάπιγκο, η ιππασία είναι εξαιρετικός τρόπος. Τα άλογα της Δάφνης Δήμου (βιολόγος άγριας ζωής στο επάγγελμα), εκπαιδευμένα και πολύ φιλικά, λατρεύουν τα λιβάδια της περιοχής. Με λίγη τύχη, καθώς προχωράτε στο δάσος ίσως δείτε κάποια αλεπού, λαγό ή αγριογούρουνο. Οι μυημένοι στην ιππασία μπορούν να ακολουθήσουν πρόγραμμα με διανυκτέρευση στο βουνό ή ακόμα και πολυήμερες διακοπές (white-pegasus.eu).
Στο φαράγγι του Βίκου
Ομως πέρα από την υπέροχη αρχιτεκτονική, τη διαμονή και το φαγητό, υπάρχει μια φύση ανείπωτης ομορφιάς. Το φαράγγι του Βίκου είναι το σήμα κατατεθέν του Ζαγορίου. Μια βαθιά χαράδρα, με ιλιγγιώδεις γκρεμούς που φτάνουν τα 900 μέτρα βάθος· ένα τοπίο που κόβει την ανάσα και επιβάλλει το δέος. Η διάσχιση του φαραγγιού θεωρείται μία από τις καλύτερες πεζοπορίες στα Ζαγοροχώρια: ξεκινάει από το Μονοδένδρι και καταλήγει στο χωριό Βίκος, ή αντίστροφα, μετά από περίπου πέντε ώρες. Σε πολλά σημεία το μονοπάτι ταυτίζεται με την κοίτη του χειμάρου, κάνοντας τη διάσχιση αδύνατη όταν η βροχή φουσκώνει τα νερά του. Εδώ βρίσκουν ακόμα καταφύγιο περισσότερα από 133 είδη πουλιών, ανάμεσά τους μεγάλα αρπακτικά, όπως όρνεα και αετοί, 24 είδη θηλαστικών όπως βίδρες, αγριόγατοι, μερικά από τα τελευταία αγριόγιδα της Ευρώπης, η καφέ αρκούδα και ο περίφημος λύγκας.
Οι πλαγιές του Βίκου ορθώνονται επιβλητικές και γίνονται όλο και πιο απότομες. Ψηλότερα, γύρω στα 700 μ., σ’ ένα φυσικό πλάτωμα, διακρίνεται η μονόκλιτη Μονή της Αγίας Παρασκευής, με εξαιρετικές αγιογραφίες του 14ου και του 16ου αιώνα και τη Λόντζα – ένα ανεξάρτητο ξύλινο κελί που κρέμεται επάνω από τη χαράδρα του Βίκου και χρησίμευε ως κρυψώνα αλλά και ως έξοδος κινδύνου.
Πάντως αν ξεκινήσετε νωρίς το πρωί από το χωριό Βίκος και τις υπέροχες πηγές του Βοϊδομάτη, μπορεί αργά το μεσημέρι να βρίσκεστε κάτω από τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας του Μονοδενδρίου και να επιβραβεύσετε τον εαυτό σας με νοστιμότατο κοντοσούβλι ή ακόμα και με ένα ταψί από την περίφημη πίτα της Κικίτσας, φτάνει να την έχετε παραγγείλει (Τ/26530-71.340).
Εμπειρίες στα χωριά
Στους Κήπους αξίζει να πάτε ακόμα κι αν ο χρόνος σας επιτρέπει μόνο ένα ήρεμο περπάτημα στο περίφημο γεφύρι του Κόκορη, μια ματιά θαυμασμού στο τοπίο ολόγυρα και στο ανάλαφρο γεφύρι που μοιάζει με προέκταση του χώρου που το περιβάλλει. Πόσοι άνθρωποι μαζί με κοπάδια από γιδοπρόβατα θα πέρασαν από εδώ στους αιώνες; Το Δίλοφο διαθέτει τα ωραιότερα καλντερίμια, το Κουκούλι πανέμορφα αρχοντικά (σε ένα απ’ αυτά στεγάζεται το Βοτανικό Μουσείο, με 1.300 είδη βοτάνων από τα 1.750 της περιοχής), τα Ανω Πεδινά εντυπωσιάζουν με την αρχιτεκτονική τους, τη Μονή Ευαγγελιστρίας και τις εκκλησίες. Εδώ ο ξενώνας Πορφυρόν (T/26530-71.579), της Ρίτας που είναι Ολλανδέζα και του Γιάννη, εκτός από ζεστή φιλοξενία, προσφέρει πολύ καλό φαγητό για τους ενοίκους, αλλά και εκπληκτικά άγλυκα γλυκά και τις πιο ζωντανές μαρμελάδες μαζί με εκείνες της οικογένειας Παπαγεωργίου στο Μπουραζάνι της Κόνιτσας.
Το Βραδέτο και το Καπέσοβο επικοινωνούν μεταξύ τους χάρη στην περίφημη σκάλα του Βραδέτου, το πιο εντυπωσιακό λιθόστρωτο που έχω δει ποτέ. Η «σκάλα» φιδογυρίζει στην πλαγιά με τα 1.100 σκαλοπάτια της, ένα έργο τέχνης που μπορείτε ν’ απολαύσετε ακόμη περισσότερο όταν την κατηφορίζετε και βλέπετε τους ελιγμούς της που στριφογυρίζουν αρμονικά μέχρι κάτω τα πέτρινα γεφύρια και από εκεί να φτάσετε στο Καπέσοβο – μοναδική εμπειρία.
Στο Καπέσοβο εκτός από το γλυκοπωλείο Στέρνα της Ελλης και της Γιάννας στη μικρή πλατεία, αξίζει να επισκεφτείτε την Πασχάλειο Σχολή του 1861 για την υπέροχη αρχιτεκτονική της και τη σπουδαία βιβλιοθήκη, που φιλοξενεί και ένα από τα αντίγραφα της Χάρτας του Ρήγα.
Τέλος, μη φύγετε απ’ το Ζαγόρι χωρίς να πάτε στη Ριζάρειο Σχολή στο Μονοδένδρι (Τ/26530- 71.573, www.rizarios.gr), όπου πάντα υπάρχει κάποια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση να δείτε, εκτός από τα κορίτσια που τις καθημερινές δουλεύουν στον αργαλειό. Επίσης μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε τις δεκάδες εκδοχές των πιάτων με άγρια μανιτάρια στο Κανέλα και Γαρύφαλλο στη Βίτσα. Ο Βασίλης Κατσούπας, που είναι περιβαλλοντολόγος-μυκητολόγος και εκπληκτικός μάγειρας, όπως θα διαπιστώσετε, μαζεύει και συντηρεί βασιλομανίταρα, πλευρώτους, αμανίτες του Καίσαρα, κανθαρέλες, τρομπέτες, τα οποία μπορείτε επίσης να αγοράσετε (Τ/26530-71.671).
…επίσης στο Πάπιγκο
Ο ξενώνας του Παπαευαγγέλου στην άκρη του χωριού με την καταπληκτική θέα δεν χρειάζεται συστάσεις, διατηρεί πάντοτε μια ζεστή σπιτική ατμόσφαιρα και πολλές δραστηριότητες, όπως canyoning και εξερευνήσεις με 4×4 (www.hotelpapaevangelou.gr).
Ενα ακόμα ωραίο μέρος για σπιτικό φαγητό είναι το εστιατόριο του Νίκου και της Ιουλίας Τσουμάνη στο κέντρο του χωριού (www.tsoumanisnikos.gr).
Από την αυλή, δε, της Tsouka Rossa, τις ξάστερες νύχτες είχαμε όλο το χρόνο να χαζέψουμε το ολόγιομο φεγγάρι και τους φεγγαρόλουστους βράχους της Αστράκας καθώς αντιστέκονται στην εισβολή του σκοταδιού: μια εικόνα μοναδική (www.tsoukarossa.gr, Τ/6945-239.500).
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΖΑΓΟΡΙ
- www.nolimits.com.gr
- www.active-nature.gr
- www.rafting-athletic-center.gr
- www.compassadventures.gr
- www.trekking.gr
- www.alpinezone.gr
- www.papigorafting.gr
