Η Χίος και οι Οινούσσες διεκδικούν τον τίτλο του απόλυτου ναυτότοπου. Η χιώτικη ναυτιλία, με επίκεντρο κυρίως τα Καρδάμυλα και «βάσεις» σε πολλές πόλεις της Ευρώπης, άνθησε μετά το 1860, έφτασε τα 118 ποντοπόρα το 1880 και αναδείχτηκε στην κορυφή του ελληνικού εφοπλισμού τον 20ό αιώνα, καθορίζοντας τις επιχειρηματικές στρατηγικές του. Και μόνο η αναφορά των χιώτικων ναυτικών οικογενειών είναι εύγλωττη: Αγγελικούση, Ανδρεάδη, Καρρά, Λιβανού, Ξυλά, Τσάκου, Φαφαλιού, Φράγκου, Χανδρή κ.ά. Πλάι σε αυτές «φιγουράρουν» οι οικογένειες των Οινουσσών (Λαιμός, Λιγνός, Λύρας, Πατέρας κ.ά.), νησιωτικού συμπλέγματος που θεωρείται προσάρτημα της Χίου, έχει όμως τη δική του πορεία στο ναυτικό στερέωμα.
Τα αρχοντικά στην πόλη της Χίου και στα Καρδάμυλα, τα Ναυτικά Μουσεία Χίου και Οινουσσών, οι Ναυτικές Συλλογές στον Βροντάδο και στα Καρδάμυλα, το Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Eρευνας και Παράδοσης «Μαρία Τσάκος», καθώς και τα αγάλματα στον Βροντάδο (του Αφανούς Ναύτη) και στα Καρδάμυλα (του Καρδαμυλίτη ναυτικού και της Καρδαμυλίτισσας που περιμένει την επιστροφή του ναυτικού) είναι τα πλέον εμφανή στοιχεία της χιώτικης ναυτοσύνης. Τα λιγότερο φανερά αφορούν κοινωφελείς ή πολιτιστικές δραστηριότητες που στήριξαν Χιώτες και Οινουσσιώτες ναυτικοί, οι οποίοι, αν και συχνά είχαν αλλού την επιχειρηματική τους βάση, πάντοτε διατηρούσαν στενή σχέση με την προγονική γη.
5 λόγοι για να πάτε:
1. Οι μοναδικές ομορφιές της. Περιπλανηθείτε στις πλούσιες εναλλαγές του τοπίου της. Aλλοτε βραχώδες με ηφαιστειογενείς αποχρώσεις και άλλοτε καταπράσινο και εύφορο, καταλήγει σε χρυσαφένιες παραλίες. Κολπίσκοι με μπλε κρυστάλλινα νερά, όπως το Φωκί στα Μαύρα Βόλια, περιμένουν τους πιο μοναχικούς, άλλες παραλίες γαλαζοπράσινες, αμμουδερές και οργανωμένες, όπως το κοσμικό Βίρι και η Κώμη, προτιμώνται από όσους φλέγονται για παρέα, μουσικές και κοκτέιλ.
2. Τα γνήσια προϊόντα της. Γευτείτε το τοπικό τυρί μαστέλο και τα αρωματικά εσπεριδοειδή της. Επισκεφτείτε το κτήμα Citrus (T/22710-31.513, www.citrus-chiow.gr) με τη μίνι φάρμα και το Μουσείο Εσπεριδοειδών, όπου θα δοκιμάσετε τις μαρμελάδες και τη φημισμένη πορτοκαλόπιτά του. Συνεχίστε την περιπλάνηση στους δρόμους και στα τοπία της αστείρευτης Χίου τα γνωστά μαστιχοχώρια. Μόνο, εδώ στα νότια του νησιού παράγεται η μαστίχα, το προϊόν -έμβλημα του νησιού, το οποίο στηρίζει δυναμικά την τοπική οικονομία και, όπως γράφουν οι ίδιοι οι Χιώτες «καθιστά το νησί πληρεξούσιο και περήφανο παραγωγό της λεγόμενης φυσικής ρητίνης σε παγκόσμια κλίμακα». Αναζητήστε προϊόντα της γνωστής εταιρείας Mastiha Shop (www.mastichashop.com) αλλά και λικέρ μεμονωμένων παραγωγών.
3. Τα παραδοσιακά χωριά της. Ο Κάμπος, με τα επιβλητικά γενοβέζικα σπίτια, τους μεγάλους κήπους τους και τον πορτοκαλεώνα, δεν θα πρέπει να σας ξεφύγει ως προορισμός. Είναι κοντά στο πολύ τουριστικό πλέον Πυργί, με τα φημισμένα «ξυστά» στις προσόψεις των σπιτιών του. Επισκεφτείτε τα Μεστά, ένα από τα ομορφότερα χωριά της Χίου, και αφεθείτε στη μεσαιωνική γοητεία τους. Δοκιμάστε ντόπιο κρασί και σούμα από σταφύλια των γύρω αμπελιών. Η διαδρομή θα σας δικαιώσει συνεχίζοντας προς ένα άλλο μεσαιωνικό κάστρο, αυτό που δεσπόζει στη Βολισσό. Στα Μαστιχοχώρια της Χίου, μην παραλείψετε επίσης να κάνετε το γύρο της Αμανής και, αν είστε λάτρεις των αυθεντικών νησιώτικων πανηγυριών, αναζητήστε τις ημερομηνίες τους το καλοκαίρι. Το χωριουδάκι Ανάβατος έχει εκείνη τη μυστήρια γοητεία των εγκαταλελειμμένων τόπων και τα μικρά Αυγώνυμα θα σας κερδίσουν με την απλότητά τους. Για δυνατά ηλιοβασιλέματα προτιμήστε την Ελίντα, το Τραχήλι και την Αγία Δύναμη.
4. Οι ναοί και τα μοναστήρια της. Γεμάτη από ξωκλήσια και ναούς, όπως κάθε νησί, έχει να επιδείξει κάτι παραπάνω όσον αφορά τη βυζαντινή τέχνη. Στο κέντρο του νησιού, η Μονή της Χίου με τα εξαίρετα ψηφιδωτά της είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία (11ου αιώνα) μεσοβυζαντινής τέχνης σε όλη την Ελλάδα.
5. Οι θαλάσσιες και οι ορεινές δραστηριότητές της. Κάντε ιαματικά λουτρά στις Πηγές των Αγιασμάτων. Αθληθείτε με θαλάσσια σπορ όπως ιστιοπλοΐα και καταδύσεις, ακολουθήστε όμορφες διαδρομές με το ποδήλατο, όπως αυτή στον Κάμπο, περπατήστε σε σηματοδοτημένα μονοπάτια. Για αναρρίχηση οι πιο ενδιαφέρουσες διαδρομές βρίσκονται στις περιοχές της Κλειδούς, του Ράχτη και του Αναβάτου.
Mετάβαση
Καθημερινές πτήσεις από Αθήνα πραγματοποιεί η Aegean (www.aegeanair.gr), με μια μέση τιμή 50 ευρώ για την απλή μετάβαση. Από το λιμάνι του Πειραιά θα χρειαστείτε περίπου 8 ώρες με πλοία των Blue Star Ferries και Hellenic Seaways. Από 76 ευρώ το άτομο με επιστροφή.
Διαμονή-Φαγητό
• Argentikon Luxury Suites: 8 σουίτες σε γενοβέζικης αρχιτεκτονικής αρχοντικό του 16ου αιώνα στον Κάμπο. Από 300 ευρώ. (T/22710-25.863, www.argentikon.gr)
• Medieval Castles: Διάσπαρτες στα Μεστά σουίτες σε γενοβέζικης αρχιτεκτονικής κτίσματα. (T/22710-76.345, www.mcsuites.gr)
• Φάμπρικα: Ξενώνας με θέα τη Βολισσό και πλούσιο πρωινό με αγνά προϊόντα της φάρμας του. (Τ/22740-22.045, www.chiosfambrika.gr)
• Χότζας: Ιστορική ταβέρνα στη Χώρα με κλασικά χιώτικα πιάτα. (Τ/22710-42.787)
• Αστέρι: Παραδοσιακή κουζίνα στα Αυγώνυμα με πιάτα όπως μελιτζάνες στη χόβολη και κατσικάκι στη σούβλα και πολύ καλή θέα. (Τ/22710-20.577)
• Ρούσσικο: Πέτρινο κτίριο στα Θυμιανά με παραδοσιακές γεύσεις. (Τ/22710-33.352)
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ, ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΗΔΩΝ
(Φωτογραφία: ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΕΛΟΣ)
«From sheeps to ships» (από τα πρόβατα στα πλοία) έγραφε εύστοχα Αγγλος ρεπόρτερ για τις Οινούσσες, ένα σύμπλεγμα νησιών (Αγνούσσα, Πασάς, Βάτος, Γαϊδουρόνησο, Ποντικόνησο, Αρχοντόνησο, Αγιος Παντελεήμων, Πατερόνησο, Πρασονήσια) που δεν ξεπερνά τα 17,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά αποτέλεσε από την αρχαιότητα σημαντικό ναυτικό πέρασμα ανάμεσα στη Χίο και τη χερσόνησο της Ερυθραίας.
Το μεγαλύτερο από αυτά, η Αιγνούσσα ή Οινούσσα, των 14 τετρ. χλμ., ερημώθηκε από τους Σηρακηνούς πειρατές και κατοικήθηκε εκ νέου το 1750 από κτηνοτρόφους της βόρειας Χίου. Πάλεψαν με τα άγονα εδάφη της και την κτηνοτροφία μέχρι που τους κέρδισε η θάλασσα. To 1849 ναυπήγησαν τα πρώτα τους ιστιοφόρα, τις «μπορμπάδες» ή «βομβάρδες», και το 1905 συνεταιρίστηκαν για να αγοράσουν το πρώτο τους βαπόρι. Η αλληλεγγύη υπήρξε το μυστικό της ναυτικής τους ανάπτυξης. Σήμερα, τη ναυτική κληρονομιά του νησιού κρατάει ζωντανή η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Πλοιάρχων, φιλοξενώντας στον ξενώνα της 80 φοιτητές, αλλά και το Ναυτικό Μουσείο. (Τ/22710-55.182)
Στην Οινούσσα των 700 περίπου κατοίκων το χειμώνα, το καλοκαίρι επιστρέφουν όσοι έχουν εξοχικά, εφοπλιστές και μη. Το νησί θα σας κερδίσει αν προτιμάτε ήρεμες, ανεπιτήδευτες διακοπές και καλές τιμές σε έναν τόπο τουριστικά «μη τυποποιημένο», όπως λένε οι ίδιοι οι Αιγνουσσιώτες. Θα βρείτε ενοικιαζόμενα δωμάτια (www.aignoussa.gr), θα φάτε στα ταβερνάκια του λιμανιού, όπως ο Γλάρος, το Παλιό Τελωνείο και το Πατερόνησο, και θα κολυμπήσετε σε κάποια από τις πολλές παραλίες της, όπως είναι η Κακοπετριά, το Μπιλάλι, ο Απήγανος, η Φώκια, ο Αϊ-Γιάννης κ.ά. Αν επισκεφτείτε το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού, θα συναντήσετε αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου. Οι Οινούσσες κρατάνε ακόμα ζωντανή μια ήπια κτηνοτροφική ταυτότητα και παράγουν ένα πεντανόστιμο τοπικό τυρί (τύπου μαστέλο) και μυζήθρα.
Mετάβαση
Από το λιμάνι της πόλης της Χίου φεύγει καθημερινά φεριμπότ που σε μία ώρα φτάνει στις Οινούσσες. Εναλλακτικά, μετακινηθείτε με κάποιο θαλάσσιο ταξί.
