Πόρος: Σαν παλιό σινεμά

Βασιλική Κεράστα

22.06.2016 • 15:02

Προσιτός και ανεπιτήδευτος, είναι το ιδανικό κοντινό νησί για μια διήμερη ρομαντική απόδραση αλλά και για οικογενειακές διακοπές με λογικό κόστος.

Τον ακολουθούν έντονες πινελιές από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Και η αλήθεια είναι πως κρατάει ακόμα κάτι από την ατμόσφαιρά τους, μια ρετρό διάθεση. Αλλωστε στον Πόρο έχουν γυριστεί κλασικές ελληνικές ταινίες, όπως οι: «Μια ζωή την έχουμε» με τον Δημήτρη Χορν και την Υβόν Σανσόν, «Η Αλίκη στο Ναυτικό», «Τύφλα να ’χει ο Μάρλον Μπράντο» με τον Θανάση Βέγγο κ.ά. Δεν είναι, όμως, μονάχα το άρωμα νοσταλγίας που αφήνει το στίγμα του στον μικρό αυτό τόπο.

Κατ’ αρχάς, αν έχετε ακούσει ότι ο Πόρος δεν είναι ένα, αλλά δύο νησιά, η πληροφορία αληθεύει! Το πρώτο και πιο μικρό από αυτά είναι η Σφαιρία, ένας ηφαιστειογενής θόλος (λόφος) λάβας πάνω στον οποίο είναι χτισμένη η Χώρα. Προχωρώντας αριστερά του λιμανιού, μετά το στρατόπεδο του Πολεμικού Ναυτικού, θα συναντήσετε το γεφυράκι που βρίσκεται πάνω από τον μικρότερο ίσως ισθμό του κόσμου: συνδέει τη Σφαιρία με την Καλαυρία. Σύμφωνα με μια άποψη, η καταπράσινη Καλαυρέα -όπως αναφέρεται στα αρχαία κείμενα- πήρε το όνομά της από την Καλή Αύρα που δημιουργεί στο νησί ο αέρας της θάλασσας, αναμεμειγμένος με τον αέρα των δασών. Μάλιστα ήταν κάτοικοι της Καλαυρίας που μαζί με Τροιζήνιους ίδρυσαν τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. στην Κάτω Ιταλία την πόλη Σύβαρι, δίνοντας το όνομα Καλαβρία στην ευρύτερη περιοχή. Τάφοι, κτίσματα και άλλα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πως η ενδιαφέρουσα ιστορία της φτάνει μέχρι την 3η χιλιετία π.Χ., ενώ αντίθετα η Σφαιρία κατοικήθηκε πολύ αργότερα.

ΒΟΥΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟ

Αρχίζουμε την εξερεύνηση από την καταπράσινη Καλαυρία. Σταματάμε για μια «καλημέρα» στο Κανάλι και στα ψαράδικα βαρκάκια του. Προχωράμε μέχρι το μόλο με τις ταβέρνες και ανοίγουμε συζήτηση στα φωναχτά με τον δάσκαλο και τους μαθητές του Ναυτικού Ομίλου που αυτή την ώρα προπονούνται. «Είστε οι αυριανοί Ελληνες πρωταθλητές στο kayak;» ρωτάω τα παιδιά. «Δεν ξέρω για τους άλλους, αλλά εγώ το έχω πάρει στα σοβαρά», απαντά αμέσως ο 11χρονος Γιώργος, ο οποίος λίγο πριν είχε περάσει «σφαίρα» από μπροστά μας κωπηλατώντας απνευστί.

Ο δρόμος συνεχίζει κυκλικά για τις παραλίες και τα λιμανάκια. Ενα από τα πιο όμορφα -όχι μόνο για το όνομά του- είναι το Λιμάνι της Αγάπης με τα γαλαζοπράσινα νερά. «Θα γράψεις ότι τα πεύκα ερωτοτροπούν με τη θάλασσα», μου υπαγορεύει ο Δημήτρης Βλάικος σε ένα διάλειμμα από το δικό του φωτογραφικό φλερτ με το απογευματινό φως. Δεν ήταν ερωτικοί, όμως, οι λόγοι που ο κολπίσκος ονομάστηκε έτσι. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, εδώ μαζεύονταν οι ψαράδες για να μοιράσουν τα ψάρια τους στους φτωχούς.

Στον επόμενο κόλπο που θα σταματήσουμε έχουν δέσει ιστιοπλοϊκά. Οι μουσικές τους ακούγονται ευχάριστα, καθώς τα ηλιοκαμένα κορμιά κινούνται μέσα στο ρυθμό. Εξω στην αμμουδιά, μια πεντάχρονη μικρούλα επιμένει περήφανα ότι «όοολη αυτή την παραλία την έχει αγοράσει η οικογένειά της». Μαζί με τον αδελφό της, τον τρίχρονο Νικόλα, ποζάρουν σκαρφαλωμένοι στον Ρωσικό Ναύσταθμο, το ερειπωμένο πλέον κτίριο του 1731 από το οποίο παίρνει ο κόλπος το όνομά του. Η μητέρα τους, Μαρία Γιατσίνου, βάζει τα πράγματα στη θέση τους, διευκρινίζοντας ότι έχουν νοικιάσει ένα μέρος της παραλίας για ξαπλώστρες και τη λειτουργία της καντίνας στα δεξιά του ναυστάθμου.

Η άλλη οργανωμένη επιλογή για μπάνιο είναι το Ασκέλι, που φέτος καμαρώνει για τη γαλάζια σημαία του – το διεθνές σύμβολο ποιότητας για τις παραλίες. Εδώ υπάρχουν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα, ομπρελοξαπλώστρες, εστιατόρια, ταβέρνες και μια βάση θαλάσσιων σπορ για σκι, μπανάνα, wakeboard, tubes. Αλλά και για parasailing, στο οποίο είδαμε να επιδίδονται Αμερικανίδες φοιτήτριες. «Δεν ακούς τίποτε εκεί πάνω, μόνο τον αέρα», λέει ενθουσιασμένη η Jessica. Το έτερο ναυταθλητικό κέντρο του Πόρου, το Passage-Water Ski School, που λειτουργεί από το 1985, βρίσκεται στο Μικρό Νεώριο και απευθύνεται σε παιδιά, αρχάριους αλλά και σε πρωταθλητές από όλο τον κόσμο. Ανήκει στον Σωτήρη Κύπριο (τρίτος παγκοσμίως πρωταθλητής στο αντρικό slalom το 2013) και στην οικογένειά του.

Ο ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ

Aφήνοντας κατά μέρος τις θαλάσσιες προκλήσεις, ξεκινάμε το γύρο του νησιού με το αυτοκίνητο. Αρχικά διασχίζουμε ελαιώνες και στη συνέχεια ένα ατελείωτο δάσος από πεύκα. Ο όρμος του Μοναστηρίου είναι μία ακόμη οργανωμένη παραλία με κρυστάλλινα νερά. Συνεχίζοντας το ταξίδι στο πράσινο, κάνουμε μια στάση στο καφενεδάκι του Μελέτη, το «Μελίστακτο», για ένα γλυκό του κουταλιού και λίγο «αθάνατο νερό» από τη μαρμαρένια κρήνη του 1875. «Λέγανε πως το νερό έχει θεραπευτικές ιδιότητες, γι’ αυτό και το αντρικό μοναστήρι δίπλα μας πήρε το όνομα της Ζωοδόχου Πηγής», εξηγεί ο Μελέτης.

Συνεχίζοντας βορειοανατολικά, όπως μας πάει ο δρόμος, απομακρυνόμαστε από τις βυζαντινές κληρονομιές του Πόρου για να φτάσουμε στις αρχαιότητές του, στο ναό του Ποσειδώνα, που είναι ανοιχτός στο κοινό όλες τις ώρες, αλλά θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον και επισκεψιμότητα αν διέθετε περισσότερες ενημερωτικές πινακίδες και καλύτερη σήμανση. Αποτελεί ιδανικό σημείο για πικνίκ με θέα στη θάλασσα και για απόλυτη χαλάρωση στην ησυχία.

Ξεφεύγοντας από την κεντρική αρτηρία, οδηγούμαστε στις πιο απομονωμένες παραλίες του Πόρου, όπως στη Βαγιωνιά, στα Τσελεβίνια με τα κρυστάλλινα πράσινα νερά, στην Ψιλή Αμμο. Ούτε που καταλαβαίνουμε για πότε έχουμε ολοκληρώσει το γύρο του νησιού. Ετσι μικρό όπως είναι, δαμάζει εύκολα το δαιμόνιο του εξερευνητή που όλοι λίγο-πολύ κρύβουμε μέσα μας. Αν θέλετε, θα συνεχίσετε με βαρκάκι ή θαλάσσιο ταξί για την παραλία της Αλυκής, απέναντι στην Πελοπόννησο. Πίσω της βρίσκεται το θρυλικό λεμονοδάσος, αλλά ελλείψει σήμανσης είναι εύκολο να το προσπεράσετε. Υπάρχει επίσης η -μεγάλη- πιθανότητα το γλυκό του κουταλιού ή το λικέρ λεμόνι που θα δοκιμάσετε στον Πόρο να προέρχεται (η πρώτη ύλη του δηλαδή) από αυτό.

Καταλήγουμε σε μέρη που καθηλώνουν με το φυσικό τοπίο και τα όμορφα δειλινά τους. Η βεράντα του πρόσφατα ανακαινισμένου Xenia-Image Poros, με τους άνετους καναπέδες, είναι ιδανική για ένα κοκτέιλ ή φαγητό με θέα στη Χώρα. Χτισμένο το 1964 σε ένα από τα καλύτερα σημεία του νησιού, όπως όλα τα «Ξενία» που σχεδίασε ο αρχιτέκτων Αρης Κωνσταντινίδης, είχε επηρεάσει με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική του κι άλλα ξενοδοχεία του Πόρου (η αλήθεια είναι όχι πάντα με επιτυχία).

ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Η Χώρα είναι ένα σύμπλεγμα από μικρά ξενοδοχεία, νεοκλασικά αλλά και απλά σπίτια. Αξίζει ένας περίπατος ψηλά στις γειτονιές και μια επίσκεψη στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου για το θόλο του, τον οποίο έχει αγιογραφήσει ο Κώστας Παρθένης. Τριγυρίζουμε στα απίστευτα στενά σοκάκια, ξαποσταίνουμε στον ίσκιο του μεγάλου πλατάνου, πιάνουμε τραπέζι σε ταβέρνες που σερβίρουν παραδοσιακές γεύσεις παίζοντας νησιώτικα. Βρισκόμαστε στο βασίλειο της αδέσποτης γάτας! Τα πανέξυπνα αιλουροειδή κινούνται με άνεση σε όλο το νησί, αλλά ο πληθυσμός τους γίνεται πιο αισθητός στα ήσυχα αυτά δρομάκια. Συναντάμε τη Γαλλίδα Dominique έξω από την ασπρισμένη αυλή του εξοχικού της: «Μου αρέσει πολύ ο Πόρος, γιατί είναι πράσινος (όχι ξερονήσι σαν τις Κυκλάδες) και γιατί διατηρεί έναν πολύ ελληνικό χαρακτήρα, δεν είναι κοσμοπολίτης». Φτάνουμε στο πιο ψηλό σημείο, εκεί όπου χτίστηκε το Ρολόι το 1927, για ένα ακόμη ηλιοβασίλεμα με πανοραμική θέα και τουρίστες τριγύρω να βγάζουν selfies.

Από όλα τα κτίρια της Χώρας ξεχωρίζουν εκείνο της Εθνικής Τράπεζας στο λιμάνι και η Βίλα Γαλήνη, χτισμένη το 1894, με το μοναδικό πορφυρό χρώμα στους τοίχους της. Ηταν κάποτε το εξοχικό της Ιουλίας Δραγούμη, αδελφής της Μάρως Σεφέρη. «Ο Πόρος είναι μια πέτρα από τις πιο πέτρες του Σαρωνικού […] μία από τις ελληνικές πέτρες που ανθίζουν άσπρα σπίτια και ρίχνουν παραμύθια στο νερό. Δεν ξέρω κανένα άλλο τέτοιο καθρέφτισμα», έγραφε ο Σεφέρης, ο οποίος παραθέριζε συχνά στο νησί και πιθανολογείται πως στη Βίλα Γαλήνη έγραψε «Το ναυάγιο της Κίχλης», «Το σπίτι κοντά στη θάλασσα» κι άλλα ποιήματά του. Για όλα αυτά, για τον Καραγάτση, τον Σαχτούρη, τον Henry Miller, ηθοποιούς όπως τη Βέρα Ζαβιτσιάνου κι άλλους που πέρασαν από τον Πόρο, για τη σοφιστικέ κατά κάποιον τρόπο πτυχή του νησιού, μιλάει ο Γιάννης Σουλιώτης στο βιβλίο του «Οι εραστές του Νεωρίου», μια πολύ πρόσφατη έκδοση που παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα: ένα δίγλωσσο βιβλίο γεμάτο φωτογραφίες καλλιτεχνών που πέρασαν από το νησί και κείμενα που τα χαρακτηρίζει ο ερωτισμός.

Πριν προλάβω να το ξεφυλλίσω, αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι από τη δική μου παρέα φλερτάρουν με τις κοπέλες πάνω στο ιστιοπλοϊκό που είναι δεμένο απέναντι. Το βράδυ μάς βρίσκει να χορεύουμε μαζί τους σε μπαρ του λιμανιού. Κάτι συμβαίνει σε αυτό το νησί. Με λιγοστό κόσμο ακόμα, αλλά με πολύ καλή διάθεση, με τον πλανόδιο μουσικό να τριγυρίζει με το βιολί του από ταβέρνα σε ταβέρνα, με τους ντόπιους να έχουν το χρόνο για λίγη κουβέντα παραπάνω. Και με τον Γιάννη Δάγκλη στην πλατεία Καραμάνου -που τα παγωτά του από φρέσκο γάλα είναι ακόμα πιο απολαυστικά από τα φημισμένα αμυγδαλωτά του- να διηγείται ιστορίες και να μας δείχνει ασπρόμαυρες παλιές φωτογραφίες. Είναι αρχές του καλοκαιριού και ο Πόρος βρίσκεται στα καλύτερά του…