Οι Δελφοί δεν είναι μόνο το μαντείο

Η επίσκεψη σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας γίνεται η αφορμή για μια σειρά από μοναδικές διαδρομές στη φύση και στην ιστορία.

Στους πρόποδες του Παρνασσού, περικυκλωμένος από τη φύση στα καλύτερά της, ο διασημότερος αρχαιολογικός χώρος της Ελλάδας μετά την Ακρόπολη των Αθηνών υποδέχεται κάθε χρόνο περί τους 500.000 επισκέπτες. Καταφτάνουν στους Δελφούς από τα πιο απίθανα μέρη του κόσμου, για να βρεθούν στο μέρος όπου πριν από χιλιάδες χρόνια η Πυθία προφήτευε τα μελλούμενα και τη μοίρα των ανθρώπων. Όμως αυτό το μυθικό κομμάτι γης της Φωκίδας δεν προσφέρει απλώς ένα ταξίδι στον χρόνο και στην ιστορία σε όσους αποφασίσουν να φτάσουν έως εδώ.

Στα γραφεία της Trekking Hellas στον Παρνασσό συναντώ τον Γιώργο Κοροδήμο, επικεφαλής της τοπικής ομάδας που σχεδιάζει φυσιολατρικές εξορμήσεις στην περιοχή. Πρώην οικοδόμος από την Αράχωβα, το πάθος του για τα σπορ στη φύση τον ενέπνευσε πριν από μερικά χρόνια να γυρίσει επαγγελματική σελίδα. «Οι άνθρωποι που επισκέπτονται την περιοχή μας ανέκαθεν ενδιαφέρονταν για την πεζοπορία. Απολαμβάνουν το  τρίπτυχο εμπειριών που προσφέρει ο συνδυασμός “πολιτισμός-ιστορία-φύση”, αλλά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα γκρουπ ξένων έρχονται εδώ για να τους συστήσουμε τα μέρη μας», λέει.

Η Trekking Hellas διοργανώνει πεζοπορικές εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή των Δελφών.   

«Τις διαδρομές μπορεί να τις κάνει οποιοσδήποτε χωρίς οδηγό, εφόσον επιλέξει ποια θα ακολουθήσει – εξάλλου όλα τα μονοπάτια είναι πολύ καλά σηματοδοτημένα. Ωστόσο, πολλοί προτιμούν την οργανωμένη πεζοπορία, λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η παρουσία ενός έμπειρου οδηγού. Μαζί του ανακαλύπτουν λιγότερο γνωστά σπήλαια και σχεδόν απάτητες πλαγιές, φτάνουν σε εγκαταλελειμμένα καταφύγια και μοναδικά μνημεία, κάνουν στάση για πικνίκ με τοπικές λιχουδιές – παραδοσιακές πίτες, αραχωβίτικα τυριά και ελιές Αμφίσσης. Είναι η ανταμοιβή μετά από μια χορταστική, πλην όμως κουραστική διαδρομή στη φύση».

Η δική μας αφετηρία είναι το διατηρητέο χωριό Χρισσό με τα πέτρινα σπίτια, τις κεραμοσκεπές και τα υπέροχα νεοκλασικά του 19ου αιώνα. Στην αρχαιότητα ήταν σημαντικό πολιτικοοικονομικό κέντρο της περιοχής, σήμερα όμως ζει κυρίως από την καλλιέργεια ελιάς. Ακολουθούμε τον Γιώργο Κοροδήμο κατά μήκος του αρχαίου μονοπατιού που οδηγεί στην παραθαλάσσια κωμόπολη της Κίρρας. Η ανθόσπαρτη διαδρομή με τα αγριολούλουδα και τα αρωματικά φυτά έχει θέα στη σύγχρονη Ιτέα. Σταματάμε σε ένα σημείο όπου δίπλα δίπλα διακρίνονται καθαρά η Αράχωβα και οι Δελφοί – είναι τόσο μικρή η απόσταση που τους χωρίζει, αλλά τόσο μεγάλες οι διαφορές μεταξύ τους.

Η Αράχωβα, «σταρ» του Παρνασσού τους χειμερινούς μήνες, το καλοκαίρι προσφέρεται για ήσυχες αποδράσεις. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Από τη μια η «Μύκονος του χειμώνα», που το καλοκαίρι «γειώνεται» και αποχωρίζεται το hype του δημοφιλούς χειμερινού προορισμού, από την άλλη το χωριό-κόμβος για τα πλήθη των τουριστών που επισκέπτονται τον αρχαιολογικό χώρο, γεμάτο μαγαζιά με σουβενίρ και καφετέριες βγαλμένες λες από τα ’80s. Ο χρόνος εδώ έχει σταματήσει. Το ίδιο συμβαίνει μερικές δεκάδες μέτρα πιο κάτω, στην περιοχή που ορίζεται από το ιερό της Αθηνάς Προναίας, όπου στέκει αφημένο στην τύχη του το τουριστικό περίπτερο «Παβίλλιον» που σχεδίασε ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης μαζί με τον γιο του Πέτρο Πλάτωνα τη δεκαετία του 1950.

Πικνίκ έξω από το τουριστικό περίπτερο που σχεδίασε ο Δημήτρης Πικιώνης. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Η διαδρομή μας καταλήγει στο υπέροχο πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Περικυκλωμένο από τα τείχη της αρχαίας Κρίσσας,  περιστοιχίζεται από πεύκα, πυκνή βλάστηση και κίτρινα αγριολούλουδα. Ατενίζουμε τον ατελείωτο Ελαιώνα της Άμφισσας από ψηλά και επιστρέφουμε στο Χρισσό. Κάτω από τον πλάτανο, στην πλατεία του χωριού, ο μερακλίδικος ελληνικός καφές έρχεται ως ανταμοιβή, υπό τον ήχο των τρεχούμενων νερών από τις γειτονικές πηγές. Τον καφέ διαδέχονται το τσίπουρο και οι μεζέδες, μαζί με τις απαραίτητες αμπελοφιλοσοφίες που επιτάσσει η περίσταση.

ΔΥΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

1. ΑΡΧΑΙΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΚΙΡΡΑΣ -ΔΕΛΦΩΝ  

Διάρκεια: 3 ώρες Βαθμός δυσκολίας: 2

Πρόκειται για τη διαδρομή που ακολουθούσαν στους αρχαίους χρόνους οι προσκυνητές, φτάνοντας από θαλάσσης στο λιμάνι της Κίρρας με προορισμό το ιερό του Απόλλωνα. Μπορείτε να ξεκινήσετε από τον μεσαιωνικό φάρο της πόλης και, αφού τη διασχίσετε κάθετα μέχρι τον επαρχιακό δρόμο Ιτέας-Δεσφίνας, να μπείτε στο σηματοδοτημένο μονοπάτι που για τα πρώτα 600 μ. είναι ασφαλτοστρωμένο. Θα περάσετε από τον υπεραιωνόβιο Λόγγο (τον μεγάλο ελαιώνα), τον Ναό του Αγίου Γεωργίου με τον αμυγδαλεώνα, θα φτάσετε στο Χρισσό και στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Συνεχίζοντας ανοδικά, θα προσπεράσετε το κανάλι του Μόρνου και ακολουθώντας το αρχαίο λιθόστρωτο και κλιμακωτό μονοπάτι θα βγείτε στο χωριό των Δελφών και από εκεί στον αρχαιολογικό χώρο, τον οποίο ασφαλώς, ως σύγχρονοι προσκυνητές, θα επισκεφτείτε.

Το Κωρύκειο άντρο, σε υψόμετρο 1.300 μ., ήταν σύμφωνα με τον μύθο το σπίτι του θεού Πάνα. ( Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)

2. ΔΕΛΦΟΙ- ΚΩΡΥΚΕΙΟ ΑΝΤΡΟ

Διάρκεια: 3½ ώρες Βαθμός δυσκολίας: 2

Από τον μεγάλο πλάτανο των Δελφών (αναζητήστε το σήμα Ε4, θα σας επιβεβαιώσει ότι βρίσκεστε στα χνάρια του διεθνούς μονοπατιού) ξεκινούν σηματοδοτημένες σκάλες από τις οποίες το μονοπάτι συνεχίζεται προς τα βόρεια της πόλης. Θα προσπεράσετε το Μουσείο Σικελιανού και στο ύψος του πάρκινγκ που βρίσκεται λίγο πριν από την είσοδο του Αρχαίου Σταδίου ξεκινά χωμάτινη ανηφορική διαδρομή με μεγάλη κλίση αρχικά. Ακολουθώντας το κλιμακωτό λιθόστρωτο μονοπάτι «Σκάλα», θα φτάσετε μέσα από μεγάλες ευθείες και κλειστές στροφές στον κατασκηνωτικό οικισμό «Κρόκι» με τη μαγευτική θέα προς τον Κρισσαϊκό κόλπο και την πηγή για φρέσκο τρεχούμενο νερό. Θα συνεχίσετε μέσα στα έλατα, στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, και μετά τον σταθμό «Παλιοπαναγιά» θα ανηφορίσετε με προσοχή στην απότομη πλαγιά μέχρι να φτάσετε στο Κωρύκειο άντρο, σε υψόμετρο 1.300 μ., το σπήλαιο που σύμφωνα με τον μύθο αποτελούσε το σπίτι του θεού Πάνα.

– Αν δεν είστε εξοικειωμένοι με την πεζοπορία, προτιμήστε να κάνετε τις διαδρομές με οδηγό.

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ 

• Μουσείο και Αρχαιολογικός Χώρος Δελφών

Αφιερώστε στο πιο ξακουστό μαντείο του αρχαίου κόσμου τον χρόνο που του πρέπει. Υπολογίστε τουλάχιστον 3 ώρες για την περιήγησή σας στον αρχαιολογικό χώρο και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που αφηγείται την ιστορία του φημισμένου δελφικού ιερού στην πορεία των αιώνων. Ξεκινήστε από την Κασταλία κρήνη, όπου οι προσκυνητές του μαντείου –αλλά και η Πυθία και οι ιερείς– πλένονταν πριν επισκεφτούν τον Ναό του Απόλλωνα. Πιείτε δροσερό νερό από την πηγή και συνεχίστε με κατεύθυνση τη Θόλο της Αθηνάς Προναίας, το γυμνάσιο, τον Ναό του Απόλλωνα, όπου η Πυθία έλεγε τους χρησμούς της, και το αρχαίο θέατρο, στο οποίο εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης.

Τηλ. 22650-82313, 22650-82312, εισιτήρια 12 ευρώ και 6 ευρώ (μειωμένο). Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα: 10.00-17.00, Τρίτη-Κυριακή: 08.00-20.00

Ο Hνίοχος είναι ίσως το πιο γνωστό έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Δελφών. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)

• Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Ιδρύθηκε το 1977 με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με σκοπό να λειτουργήσει ως κέντρο γόνιμου πολιτιστικού διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης. Φιλοξενεί συνέδρια πολιτιστικής θεματικής, εκθέσεις τέχνης, παραστάσεις μουσικής και θεάτρου, κινηματογραφικές προβολές και εκπαιδευτικά σεμινάρια. Επισκεφτείτε το για να θαυμάσετε τους έξοχους πίνακες ζωγραφικής και τα γλυπτά που φιλοτέχνησαν σπουδαίοι Έλληνες εικαστικοί, πολλοί εκ των οποίων είτε εμπνέονται είτε έχουν αφιερώσει το έργο τους στους Δελφούς και στο δελφικό πνεύμα.

Τηλ. 22650-82731-2, www.eccd.gr

• Μουσείο Δελφικών Εορτών

Στεγάζεται στη διώροφη οικία του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού. Είναι αφιερωμένο στο όραμα του ζεύγους για την αναβίωση των Δελφικών Εορτών (1927, 1930) και περιλαμβάνει σχετικό υλικό, κοστούμια από παραστάσεις αρχαίου δράματος στο θέατρο Δελφών και προσωπικά τους αντικείμενα – έπιπλα, φωτογραφίες, ενδύματα σε αρχαιοελληνικό ύφος που ύφαινε η ίδια η Εύα Σικελιανού με τον περίφημο αργαλειό της και τα φορούσε καθημερινά.

Τηλ. 22650-82731-2

•  Μονή Οσίου Λουκά

Αν έχετε λίγο παραπάνω χρόνο στη διάθεσή σας, πηγαίνοντας ή επιστρέφοντας από τους Δελφούς στην Αθήνα, αξίζει τον κόπο μια μικρή παράκαμψη από την κεντρική αρτηρία, στο ύψος του Διστόμου.  Ανακηρυγμένη από την UNESCO ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η Μονή Οσίου Λουκά είναι ένα έξοχο δείγμα μεσοβυζαντινής αρχιτεκτονικής και διακόσμησης και ένα από τα τρία σωζόμενα μοναστήρια της συγκεκριμένης περιόδου στην Ελλάδα. Χτισμένο στους δυτικούς πρόποδες του Ελικώνα, το απαράμιλλης αισθητικής κτιριακό σύμπλεγμα αποτελείται από τον Ναό της Θεοτόκου, χρονολογούμενο τον 10ο αιώνα, το Καθολικό, ακριβώς δίπλα του, που ανεγέρθηκε για να στεγάσει τα λείψανα του οσίου, την Κρύπτη της Αγίας Βαρβάρας και μια σειρά ακόμη από μικρότερα οικοδομήματα. Εδώ, σε ένα ταπεινό κελί, ασκήτεψε ο Όσιος Λουκάς ο Στειριώτης (896-953 μ.Χ.), φημισμένος για το φιλανθρωπικό και θεραπευτικό του έργο.

Τηλ. 22670-21305, 22670-22228, www.osiosloukas.gr