Η εμπειρική χαρτογράφηση των social media είναι αν μη τι άλλο μια από τις δημοφιλείς συζητήσεις ανάμεσα σε παρέες που έχουν εξαντλήσει τον σχολιασμό γύρω από τον καιρό, τα αθλητικά ή την πολιτική. Πάντα κάποιος θα βρεθεί να δηλώσει ότι «το Facebook έχει πεθάνει», ενώ μεταξύ άλλων θα διατυπωθεί και η διαπίστωση «ούτε το Instagram το βλέπω καλά, όλοι πλέον είναι στο Tik Tok», ενώ θα ακουστεί και ο αντίλογος ότι «στο Tik Tok είναι μόνο τα πιτσιρίκια».
Η διαφημιστική εταιρεία Humble διεξήγαγε μια έρευνα σε δείγμα 4.000 ανθρώπων, από 13 χρονών και άνω, σε όλη την Ελλάδα προκειμένου να δώσει τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά και να αποσαφηνίσει την επιρροή των ινφλουένσερ στις αγοραστικές μας προτιμήσεις.
Oπως αποτυπώνεται στην έρευνα, το Instagram δεν έχει λόγο να φοβάται άμεσα κάποιον αντίπαλό του, καθώς είναι το δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης όλων των ηλικιών, αν και στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Tik Tok με επίσης υψηλά ποσοστά. Εκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι αν και στη συνείδηση των περισσοτέρων είναι ταυτισμένο ως η πλατφόρμα του άκρως νεανικού κοινού, συγκεντρώνει υψηλότερη δημοφιλία στο ηλικιακό γκρουπ 25-34 από ό,τι στα γκρουπ των 13 έως 24.
Το Tik Tok δεν αποτελεί ένα “καθαρό” social medium όπως τα υπόλοιπα, το αντιμετωπίζουν σαν ένα υβριδικό κανάλι, κάτι μεταξύ Netflix και social καναλιού.
Οπως σχολιάζει ο κύριος Νίκος Ξυδάς, ιδρυτής της Humble, στη φετινή έρευνα που διεξήγαγε η εταιρεία του επιβεβαιώνεται και πάλι η ηγετική θέση του Instagram στις προτιμήσεις των Ελλήνων χρηστών, ωστόσο αξιοσημείωτο θεωρεί το γεγονός ότι το TikTok μέσα σε λίγα μόλις χρόνια έφτασε στη Νο2 θέση της προτίμησης των Ελλήνων. «Πρόκειται για ένα μέσο που όπως μας εξηγούν οι χρήστες δεν αποτελεί ένα “καθαρό” social medium όπως τα υπόλοιπα, αλλά το αντιμετωπίζουν σαν ένα υβριδικό κανάλι, κάτι μεταξύ Netflix και social καναλιού».
Το Facebook όμως, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν αφορά τους νέους κάτω από 34 ετών, καθώς τα ποσοστά του δεν αγγίζουν ούτε το 3%. Το 41% των νέων 13 έως 17 ετών άλλωστε δεν διατηρούν καν λογαριασμό στην πλατφόρμα του Ζούκερμπεργκ, ενώ οι τρεις δημοφιλέστερες επιλογές τους είναι το Instagram (99% έχει λογαριασμό), το Tik Tok (95%) και το YouTube (92%). Ακριβώς ίδια είναι η χρυσή τριάδα και για τους 18-24, εδώ όμως το Facebook κερδίζει ελαφρώς έδαφος και φτάνει στην 4η θέση με ένα ποσοστό της τάξεως 80%. Το τοπίο αλλάζει στους 25-34 που χρίζουν μεν νικητή το Instagram (97%), στη 2η θέση όμως τοποθετούν το Facebook (90%) και στην 3η το Tik Tok (88%). Το YouTube είναι στην 4η θέση με 78%.
Οι πλατφόρμες που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον σχεδόν αποκλειστικά των νεότερων ηλικιών (13-24) είναι η γαλλική πλατφόρμα BeReal, το Reddit και το Twitch (πρόκειται για υπηρεσία ζωντανής μετάδοσης βίντεο).
Το X του Ελον Μασκ και το Pinsterest δεν εμφανίζουν μεγάλες διακυμάνσεις, αν και σημειώνεται μια γεωμετρική αύξηση αντίστοιχη με τις ηλικίες των χρηστών. Το LinkedIn ωστόσο δεν αφορά καμία άλλη ηλικιακή ομάδα κάτω των 34. Οσο για τις πλατφόρμες που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον σχεδόν αποκλειστικά των νεότερων ηλικιών (13-24) είναι η γαλλική πλατφόρμα BeReal, το Reddit και το Twitch (πρόκειται για υπηρεσία ζωντανής μετάδοσης βίντεο).
Εξι στους 10 νέους δεν ξοδεύουν λεπτό στο Facebook
Ενας στους δύο χρήστες καταναλώνει 1 με 2 ώρες καθημερινά στο Instagram, με τους 18-24 να σπάνε το κοντέρ (περισσότερο από το 86% των χρηστών ξοδεύουν από μία έως και περισσότερες από 3 ώρες στην πλατφόρμα). Το Tik Tok ακολουθεί χωρίς μεγάλη διαφορά στο σύνολο των χρηστών, κερδίζει όμως την προσοχή και τον εθισμό των ανηλίκων, καθώς το 90% των 13-17 περνάει από μία έως και περισσότερες από 3 ώρες σκρολάροντας καθημερινά στην πλατφόρμα! Το Facebook δεν κερδίζει τη συνολική προσοχή, καθώς η πλειοψηφία των χρηστών του αφιερώνει μόλις 10-14’ καθημερινής ενασχόλησης, με το 57% των νεότερων χρηστών να δηλώνει πως δεν αφιερώνει καθόλου χρόνο στο περιεχόμενό του. Το πιο δυνατό του ποσοστό το εμφανίζει στους άνω των 35 ετών που δηλώνουν σε ποσοστό 23,6% ότι θα περάσουν μία ώρα στην –κάποτε παντοδύναμη– πλατφόρμα. Ωστόσο, τον περισσότερο τους χρόνο θα τον περάσουν στο Instagram, καθώς το 63,4% αφιερώνει ημερησίως από μία έως και περισσότερες από 3 ώρες στις φωτογραφίες και τα reels του.
Το Instagram ωστόσο όχι μόνο συγκεντρώνει τη μερίδα του λέοντος στη χρήση, αλλά και στην επιρροή που διαθέτει. Στην ερώτηση αν έχετε επισκεφτεί ένα μέρος ή ένα κατάστημα που είδατε στα social media, οι περισσότερες καταφατικές απαντήσεις δόθηκαν για το Instagram και μάλιστα από τους 25 και άνω, που διαθέτουν άλλωστε και την υψηλότερη αγοραστική δύναμη. Πιο συγκεκριμένα, το 53% των 25-34 απάντησε πως ναι, έχει επισκεφτεί ένα μέρος ή κατάστημα ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους 35 και άνω είναι 52%. Οι 18-24 επίσης επηρεάζονται περισσότερο από το Instagram (47% έναντι 38% του Tik Tok). Ωστόσο η συνολική επιρροή του Tik Tok ανεβαίνει, καθώς το ποσοστό του το 2022 ήταν 27%, ενώ το 2023 είναι 29%. Στο ερώτημα τι είδους περιεχόμενο θέλετε να δείτε από τους ινφλουένσερ, η κυρίαρχη απάντηση είναι lifestyle και μόδα, με το φαγητό και την περιποίηση (ομορφιά) να ακολουθούν.
Οι Ελληνες επηρεάζονται από τους ινφλουένσερ για τις αγορές τους
Oπως σχολιάζει ο κύριος Ξυδάς, είναι προφανές ότι η ψυχαγωγία αποτελεί προτεραιότητα των χρηστών στην κατανάλωση περιεχομένου, όπως και η παρακολούθηση των διάσημων, ή αλλιώς όπως συνηθίζεται να τους αποκαλούμε, «influencers». «Οι Eλληνες χρήστες μας απάντησαν ότι επηρεάζονται τόσο από τα Social media, όσο και από τους influencers για τις αγορές τους, γεγονός που δείχνει και την εμπορική δυναμική των συγκεκριμένων καναλιών επικοινωνίας». Ενδεικτικό άλλωστε είναι το γεγονός πως μόλις ένας από τους 10 συμμετέχοντες της έρευνας απάντησε ότι δεν παρακολουθεί καθόλου περιεχόμενο από influencers, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία απάντησε πως παρακολουθεί συχνά, ή ακόμα και «συνέχεια».
Οσον αφορά την εμπιστοσύνη των Ελλήνων χρηστών, το 46% απάντησε πως κάποιες φορές εμπιστεύεται τις προτάσεις των ινφλουένσερ, το 29% είπε πως συχνά τις εμπιστεύεται, ενώ μόλις το 19% απάντησε «καθόλου». Αναμενόμενο είναι πως οι μικρότερες ηλικίες εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης, ακόμα όμως και στους 35+ καταγράφονται ιδιαίτερα υψηλά νούμερα αποδοχής.
TikTok, ο «βασιλιάς» της πολιτικής επικοινωνίας
Κατά τη διάρκεια των εκλογικών περιόδων, όπως αυτη που διανύουμε, η χρήση των social media για την προώθηση πολιτικών μηνυμάτων και καμπανιών αυξάνεται δραματικά. Οι πολιτικοί και τα κόμματα αξιοποιούν κυρίως την πλατφόρμα του TikTok για να επικοινωνήσουν άμεσα με τους ψηφοφόρους και να προσεγγίσουν τα νεανικά κοινά. Παράλληλα, σύμφωνα με τον Κώστα Χαμαλίδη, ιδρυτή της Digital Minds, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν πλέον κύρια πηγή ενημέρωσης για τους Ελληνες χρήστες του διαδικτύου και ανταγωνίζονται τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, όπως η τηλεόραση και οι εφημερίδες.
«Είναι ξεκάθαρο πως διαμορφώνουν πολιτικές πεποιθήσεις και το αποτύπωμα τους γίνεται όλο και πιο έντονο, ενώ και οι πολιτικοί τα αξιοποιούν με στρατηγικό τρόπο στις καμπάνιες τους», αναφέρει στην «Κ» ο κύριος Χαμαλίδης ενώ σχολιάζει ότι οι χρήστες των social media στην Ελλάδα ξεκίνησαν να παρακολουθούν πολιτικό περιεχόμενο από την πλατφόρμα του Facebook και του Twitter αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν μετατοπίσει στο TikTok και το YouTube ενώ και το X παραμένει ιδιαιτέρως ενεργό. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Χαμαλίδης υπάρχει και η αρνητική πλευρά καθώς τα social media μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη διάδοση παραπληροφόρησης, προπαγάνδας και ψευδών ειδήσεων, επηρεάζοντας έτσι την κοινή γνώμη με τρόπους που δεν είναι πάντα θετικοί.
