Ηταν σαν μια συνωμοτική και ταυτόχρονα μαζική μάζωξη. Καλλιτέχνες και θιασώτες της δερματοστιξίας –σαν μια ομάδα αφοσιωμένη σε μια τέχνη παμπάλαια– επί τρεις ημέρες βρέθηκαν στο Παλιό Αμαξοστάσιο της ΟΣΥ, στις «εκβολές» της Ερμού στην Πειραιώς, για να βάλουν σε ένα χαρούμενο μπλέντερ ιδέες, τάσεις, χαρές και γκρίνιες για μια τέχνη που τη «χτυπάς» στον πιο ζωντανό καμβά – το ανθρώπινο σώμα. Το 8ο Athens Tattoo Expo ήταν μια καλή ευκαιρία για να συναντηθούν όλες οι φυλές των τατουάζ.
«Το τατουάζ είναι η ζωή μου»
«Ξέρεις τι είναι να ξυπνάς και να χαίρεσαι για τη δουλειά που κάνεις; Και ίσως δεν πρέπει να χρησιμοποιώ τη λέξη “δουλειά” σε αυτή την περίπτωση. Το τατουάζ είναι ζωή. Η ζωή μου», λέει στην «Κ» ο 25χρονος καλλιτέχνης Θοδωρής Μπρουτζάκης (broy_tattooer). Ο ίδιος έχει «χτυπήσει» πολλά τατουάζ σε διάφορα σημεία του σώματός του, τα περισσότερα εκ των οποίων λένε μια ιστορία, αν και ορισμένα είναι απλώς αισθητική απόλαυση για τον ίδιο.
Ο Θοδωρής Μπρουτζάκης είναι ένας από τους ων ουκ έστιν αριθμός tattoo artists που έχουν ξεκινήσει σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και, στο μεταξύ, την έχουν αφήσει για να επιδοθούν στη δερματοστιξία. «Εχω κάνει διακοπή σπουδών στην ΑΣΚΤ για δύο χρόνια. Οταν ολοκληρωθεί αυτή η περίοδος, θα αποφασίσω εάν θα συνεχίσω». Ο ίδιος, κατά τα σύγχρονα ειωθότα της τέχνης του τατουάζ, ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να εφαρμόσει την τέχνη του – στη Γερμανία, στις ΗΠΑ, όπου βρεθεί μία ευκαιρία για δουλειά και συνομιλία με ομοτέχνους από άλλες χώρες.
«Προτιμώ το τατουάζ από τις σπουδές»
Στην ίδια «φάση» –για να χρησιμοποιήσουμε μια λέξη που «παίζει» πολύ σε τέτοιες… φάσεις– βρίσκεται και ο 27χρονος Alex Nik, ο οποίος έχει εγκαταλείψει («μάλλον διά παντός») την ΑΣΚΤ. «Την προτιμώ αυτή τη δουλειά από τις σπουδές», μας λέει, την ώρα που «χτυπάει» ακόμα ένα τατουάζ στην 20χρονη Ιωάννα, η οποία επιμένει να διακοσμεί το σώμα της όπως διακοσμεί το σπίτι της, όπως σημειώνει επί λέξει.
Η Ιωάννα βλέπει το σώμα της σαν καμβά. «Ξέρω ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα να το μετανιώσω στο μέλλον, ότι σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα είναι εύκολο να το ξεφορτωθώ. Παρ’ όλα αυτά, είμαι σίγουρη ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. Αλλά, κι αν φτάσω εκεί, τα τατουάζ θα μου θυμίζουν μια περίοδο της ζωής μου, ότι υπήρξα και αυτός ο άνθρωπος», αφηγείται στην «Κ».
Ακόμα κι αν φτάσω σε σημείο να το μετανιώσω, τα τατουάζ θα μου θυμίζουν μια περίοδο της ζωής μου, ότι υπήρξα και αυτός ο άνθρωπος – Ιωάννα, 20 χρόνων
Ο 28χρονος Νίκος, που είναι σφιγμένος έναντι της δημοσιογραφικής περιέργειας, «χτυπάει» το πρώτο του τατουάζ που αποφάσισε να το κάνει στον μηρό. Είναι ένα μεγάλο σχέδιο, το οποίο έχει αποφασίσει να το κάνει «επειδή μου άρεσε, για κανέναν άλλο λόγο». Στο πόδι του έχει αφοσιωθεί η 20χρονη Αλίκη (alice_in_inkland), η οποία ασχολείται από τα 17 της με τη δερματοστιξία, έχοντας στο μεταξύ σπουδάσει αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και έχει, βέβαια, λάβει εκπαίδευση για τατουάζ. «Είμαι φουλ ικανοποιημένη από τη δουλειά που κάνω. Δεν ξυπνάω, βέβαια, κάθε πρωί έτοιμη να κατακτήσω τον κόσμο, κι ούτε ξέρω αν θα το κάνω για πάντα, αλλά προς το παρόν είμαι πολύ χαρούμενη που κάνω τατουάζ».
Χίπστερ, σκεϊτάδες, φασαίοι, κάγκουρες, old schoolers, γκραφιτάδες
Οσο περνάει η ώρα, ο κόσμος προσέρχεται όλο και πιο μαζικά. Χίπστερ, σκεϊτάδες, φασαίοι, κάγκουρες, old schoolers, γκραφιτάδες, παρότι στην υπόλοιπη ζωή τους τέμνονται σπανίως, στο Παλιό Αμαξοστάσιο της ΟΣΥ έχουν τον κοινό τους άξονα. Τριγυρίζουν στους διαδρόμους με ένα ποτό στο χέρι, παρακολουθούν τους διαγωνισμούς στην κεντρική σκηνή της διοργάνωσης, όπου ο καλλιτέχνης παρουσιάζει το ζωντανό του έργο και η τριμελής επιτροπή κρίνει το αποτέλεσμα. Περιφέρονται στην αυλή για ένα τσιγάρο ή ένα μπέργκερ, στήνονται στις ουρές για ένα μικρό τατουάζ «στα όρθια».
Ο 19χρονος Αποστόλης, όμως, δεν βιάζεται. Περιμένει να τελειώσει το διάλειμμα του καλλιτέχνη που έχει αναλάβει να του «χτυπήσει» ένα κλασικό σχέδιο στον μηρό. «Είναι το τρίτο που κάνω. Το πρώτο ήταν για ένα πρόσωπο που έχασα. Το δεύτερο, πιο συμβολικό, για μια περίοδο της ζωής μου. Το τρίτο τώρα είναι καθαρά για αισθητικούς λόγους, επειδή μου άρεσε το σχέδιο», μας λέει.
Είναι το τρίτο που κάνω. Το πρώτο ήταν για ένα πρόσωπο που έχασα. Το δεύτερο, πιο συμβολικό, για μια περίοδο της ζωής μου. Το τρίτο τώρα είναι καθαρά για αισθητικούς λόγους, επειδή μου άρεσε το σχέδιο – Αποστόλης, 19 χρόνων
Ο ίδιος αντιλαμβάνεται την πιθανότητα να το μετανιώσει. «Το ξέρω ότι, επειδή είμαι πιτσιρικάς, μπορεί στο μέλλον να ξενερώσω. Γι’ αυτό προς το παρόν το κάνω σε σημεία που δεν φαίνονται», συμπληρώνει. «Κι αν αλλάξω γνώμη, θα μου θυμίζει κάτι από το παρελθόν. Ποιος ήμουν τότε», αναφέρει σαν να συμπληρώνει την 20χρονη Ιωάννα. Είναι, άραγε, η δερματοστιξία –μια τέχνη μόνιμη και κατά τεκμήριον ισόβια– απόφαση που αναφέρεται αποκλειστικά στο παρόν;
Κάποτε έπρεπε να περάσει ένας χρόνος για να έρθει η μόδα, κυρίως από την Αμερική. Πλέον όλοι βλέπουν τι “ανεβαίνει” στις πλατφόρμες, παίρνουν ιδέες και έρχονται να τις “χτυπήσουν”
Αγορά 7 εκατ. ευρώ
Στην Ελλάδα, η αγορά τατουάζ προβλέπεται να φτάσει σε αξία, για το 2024, περίπου τα 7 εκατ. ευρώ, με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 9,4% για το διάστημα 2024-2031.Το 64% των Ελλήνων ηλικίας 17-45 που δεν είχαν κάποιο τατουάζ είχαν απαντήσει πως είναι πάρα πολύ πιθανό ή πολύ πιθανό να αποκτήσουν στο μέλλον.
(Πηγές: Cognitive Market Research, Ierax Analytics)
«Αμα τ’ αγγίξεις, δεν ξεκολλάς», έλεγε μια παλιά διαφήμιση. Αυτό ακούμε από τους περισσότερους, τα πηγαδάκια των οποίων διακόπτουμε για λίγο small talk ή απλώς… στήνουμε αυτί για να ακολουθήσουμε τις ενθουσιώδεις συζητήσεις.
«Ρε, είδες τι ανέβασε ο τύπος; Το ξέραμε ότι είναι το “κτήνος” των τατουάζ, αλλά εδώ το τερμάτισε», είναι τα λόγια ενός 20χρονου στην παρέα του. Δείχνουν ο ένας στον άλλο βίντεο στο TikTok και φωτογραφίες στο Instagram, αποθηκεύουν ιδέες στο Pinterest, ανεβάζουν stories.
Τα social media είναι ο τρόπος να διαχέονται οι τάσεις και οι μόδες με αστραπιαία ταχύτητα πλέον. Οι καλλιτέχνες το λένε μεταξύ τους, το λένε και στην «Κ»: «Ολοι βλέπουν τι “ανεβαίνει” στις πλατφόρμες, παίρνουν ιδέες και έρχονται να τις “χτυπήσουν”. Κάποτε έπρεπε να περάσει ένας χρόνος για να έρθει η μόδα, κυρίως από την Αμερική», είναι μέσες – άκρες όσα αναφέρουν οι συνομιλητές μας.
Οι ανέφικτες προσδοκίες της ΑΙ
«Αν ο γιος μου, που είναι έξι ετών, λέει ότι θέλει να γίνει YouTuber, φαντάσου τη σημασία των social media στις μεγαλύτερες γενιές», μας λέει η 40χρονη Ελεωνόρα (eleonora_tattooartist), που έχει φάει τα νιάτα της στη νύχτα, όπως αναφέρει η ίδια. Είναι καλλιτέχνις –«πάντα αυτό ήθελα να κάνω, το συζητούσαμε πολύ συχνά με τον πατέρα μου, που είχε μάθει να χτυπάει με τον… παραδοσιακό τρόπο, αυτά του στρατού, που λέμε»– και ανήκει στην κολεκτίβα tattoo artists ονόματι Gutter, που «χτυπάνε» τατουάζ μόνο με ραντεβού, σε ένα στούντιο που έχουν νοικιάσει στο Θησείο. «Κι εγώ είμαι πολύ ενεργή στο TikTok και στο Instagram, δεν κάθομαι καθόλου στ’ αυγά μου», συμπληρώνει.
Οσο συνεχίζει να σχεδιάζει στο iPad νέες ιδέες –«τα δείχνω στον γιο μου και κουβεντιάζουμε τα σχέδια»–, η Ελεωνόρα σταματάει τη ροή της κουβέντας και –σαν να της ήρθε η επιφοίτηση– λέει: «Καλά, το σημαντικότερο δεν σου έχω πει τόση ώρα που μιλάμε. Την επίδραση της ΑΙ στη δουλειά μας». Πώς, δηλαδή, επιδρά η τεχνητή νοημοσύνη στη δερματοστιξία;
Υπάρχουν εφαρμογές που είναι tattoo generators. Τους δίνεις λεπτομερώς, αλλά σαν να μιλάς σε παιδί του νηπιαγωγείου, τι σκέφτεσαι ότι θα ήθελες να “χτυπήσεις” και πού και σου προτείνουν ιδέες – Ελεωνόρα (eleonora_tattooartist)
«Υπάρχουν εφαρμογές που είναι tattoo generators. Τους δίνεις λεπτομερώς, αλλά σαν να μιλάς σε παιδί του νηπιαγωγείου, τι σκέφτεσαι ότι θα ήθελες να “χτυπήσεις” και πού και σου προτείνουν ιδέες. Σου βγάζουν σχέδια εφαρμοσμένα στο σημείο του σώματος που έχεις ζητήσει, τα οποία, στη συντριπτική τους πλειονότητα αποκλείεται να γίνουν πραγματικά τατουάζ», εξηγεί η Ελεωνόρα στην «Κ». Κι αυτό, διότι «τα προτεινόμενα σχέδια δεν λαμβάνουν υπόψη τους τη φυσική ροή του σώματος, δεν ακολουθούν τις γραμμές του, οι φωτισμοί του είναι λανθασμένοι και μπερδεύουν το μυαλό του πελάτη, δεν διαθέτει τη βασική δομή ενός τατουάζ».
Με αυτόν τον τρόπο, όπως τονίζει η ίδια, οι πελάτες έρχονται με υψηλές προσδοκίες για το τατουάζ που έχει προτείνει η ΑΙ «και τελικά απογοητεύονται όταν τους λες ότι αυτό αποκλείεται να γίνει. Δεν πα’ να ’χεις το καλύτερο δέρμα του κόσμου, είναι ορισμένες ιδέες τις οποίες είναι αδύνατον να “χτυπήσεις” στο σώμα του άλλου. Θα τις “ξεράσει” το δέρμα, ακόμα κι αν κατορθώσεις να φτάσεις πάνω κάτω στο αποτέλεσμα που έχει φανταστεί ο πελάτης».
Ακούγοντας όσα έχουν να μας πουν καλλιτέχνες και πελάτες· βλέποντας τα κρεβάτια των υπαίθριων στούντιο της διοργάνωσης να φιλοξενούν ανθρώπους που μπορεί και λιγάκι να τους πάρει ο ύπνος κατά τη διαδικασία· παρατηρώντας τα σχέδια που φιλοτεχνούνται στα σώματα νεαρών και μεγαλύτερων, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς ότι η δερματοστιξία δεν θα χάσει ποτέ το κοινό της. Οι τάσεις και οι μόδες αλλάζουν ανά τα χρόνια, παρά ορισμένα σχέδια που είναι έτσι κι αλλιώς all time classics, αυτό που μένει, όμως, κοινό είναι η επιθυμία για την τέχνη του δέρματος. Για τα εικαστικά και τα ποιήματα που εγγράφονται στο σώμα των ανθρώπων.
