Μέσα στους μαιάνδρους της πόλης, αναφύονται, απρόσμενα, τα πρόσωπα που συνδέθηκαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με την Αθήνα. Και είναι αυτή η ανίχνευση, καθώς προκύπτει ενίοτε χωρίς πρότερη σκέψη, που σε οδηγεί να ξαναδιαβάσεις και κυρίως να σκεφτείς. Ο Ζαν Μωρεάς, αυτό το μυθικό όνομα του 19ου αιώνα, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, Αθηναίος «καλής γενεάς», νεο-Παριζιάνος και ποιητής του Συμβολισμού, απασχόλησε αυτές τις μέρες την αθηναϊκή ειδησεογραφία με τις διαδρομές που ακολούθησε η μπρούντζινη προτομή του.
Οχι τυχαία προτομή, καθώς είναι έργο του Αντουάν Μπουρντέλ, τον οποίο γνώριζε προσωπικά ο Ζαν Μωρεάς στο Παρίσι, όπου είχε συνδεθεί με πολλούς Γάλλους της διανόησης και των τεχνών. Από το 1963 είχε στηθεί στον Εθνικό Κήπο, αποσύρθηκε πριν από λίγα χρόνια για λόγους προστασίας σε θυρίδα της Alpha Bank και βρήκε, πλέον, στέγη στη Δημοτική Πινακοθήκη. Πιστό αντίγραφο θα στηθεί στην αρχική θέση στον Κήπο.
Αυτές οι χαρακιές στο σώμα της Αθήνας, στα ίχνη της προτομής του Ζαν Μωρεάς (ένα γλυπτό δύναμης, που η θέα του ταράζει προκαλώντας το βλέμμα), δημιουργούν γεωμετρικά σχήματα, στα σημεία των οποίων διακρίνονται οι προτομές του άστεως σαν στήλες Ερμού. Από τα βάθη της Αθηναϊκής Σχολής, του λογιοτατισμού, της ανάγκης οργάνωσης ενός αυτόνομου λόγου, έτσι όπως τον φαντάζονταν εκείνοι οι νέοι του 1880, μοντέρνοι, ελεύθεροι από τις συμβάσεις των γενεών μετά την Απελευθέρωση, μας απομένουν, σαν εικονοστάσια, μερικές μορφές από ορείχαλκο ή μάρμαρο. Σκόρπιες, μισοφωτισμένες ή φανερές σαν οπτασίες, ανάμεσα σε φυλλώματα, αλέες και κρυφά περάσματα. Πάντα γυρνώ το βλέμμα, στη στροφή προς το Ζάππειο, να εντοπίσω τη μορφή του Αχιλλέα Παράσχου (με αυτό το θελκτικό όνομα που ανακαλεί συγκρούσεις Τιτάνων ή αναπόληση νεότητας). Είναι τοποθετημένος έτσι, που προβάλλει σαν να τελεί σε διαρκή αιφνιδιασμό μέσα σε ένα περιβάλλον γαλήνης και απαγκίστρωσης. Και ο Ζαν Μωρεάς, επίσης, που μετέφερε στη γαλλική γλώσσα τη μνήμη της Πελοποννήσου, εξασκούσε στις παλαιότερες γενιές ισχυρή γοητεία. Συμπύκνωνε πολλές αρετές και ενσάρκωνε ακόμη και πρότυπα ηρωισμού. Ηταν ένας αστός της Αθήνας που έφυγε στο Παρίσι για σπουδές και έμεινε εκεί, ρουφώντας το αναζωογονητικό κλίμα της νέας τέχνης και των συνομηλίκων του που προχωρούσαν με σημαντικά ρήγματα στη δεκαετία του 1880, όταν όσα συνέβαιναν στη γαλλική σκηνή τέχνης ήταν πρωτοποριακά σε διεθνές επίπεδο. Είχε την αύρα της νέας Ευρώπης τυλιγμένης γύρω του, αλλά είχε και την αγάπη στην πατρίδα, γι’ αυτό και επέστρεψε για να καταταγεί εθελοντής στον πόλεμο του 1897, σε ηλικία 41 ετών. Ακόμη και ο θάνατός του, στα 54 του, από ασθένεια του ήπατος, ενίσχυσε τον μύθο του ξενιτεμένου αστού που έζησε έξω από τις συμβάσεις της τάξης του.
Και μένει στην Αθήνα αυτή η μνήμη, να τη συντηρήσει και να τη νανουρίσει. Η μορφή του ποιητή, αποτυπωμένη σε ορείχαλκο από τον Αντουάν Μπουρντέλ ή σε ξυλογραφία από τον Achille Ouvré, βρίσκεται σε ένα όριο φαντασίας και πραγματικότητας, σχεδόν εξαϋλωμένη. Μαζί με τον Ζαν Μωρεάς, μια ατελείωτη σειρά ρομαντικών και φλογισμένων από τις ιδέες νέων αχνοφαίνεται στην άκρη.
