Η Γροιλανδία λιώνει – SOS για τις υψηλότερες θερμοκρασίες των τελευταίων 1.000 ετών

Τα ψυχρότερα και υψηλότερα τμήματα του στρώματος πάγου στη Γροιλανδία θερμαίνονται γρήγορα και παρουσιάζουν αλλαγές που είναι πρωτοφανείς εδώ και τουλάχιστον μία χιλιετία, σύμφωνα με επιστήμονες.

Αυτό τουλάχιστον είναι το συμπέρασμα της έρευνας ύστερα από εξαγωγή πολλαπλών στηλών πάγου, μήκους 30 μέτρων ή και περισσότερο, από το δεύτερο μεγαλύτερο στρώμα πάγου στον κόσμο.

Τα δείγματα επέτρεψαν στους ερευνητές να στοιχειοθετήσουν ένα νέο αρχείο θερμοκρασιών, με βάση τις φυσαλίδες οξυγόνου που ήταν εγκλωβισμένες στο εσωτερικό του πάγου, οι οποίες αποκαλύπτουν τις θερμοκρασίες που επικρατούσαν όταν σχηματίστηκαν αυτά τα στρώματα πάγου.

«Διαπιστώνουμε ότι η δεκαετία 2001-2011 ήταν η θερμότερη ολόκληρης της περιόδου των (σ.σ.: τελευταίων) 1.000 ετών» δήλωσε η Μαρία Χόρχολντ, επικεφαλής ερευνήτρια της μελέτης, από το Ινστιτούτο Alfred Wegener στο Μπρεμερχάβεν της Γερμανίας.

Δεδομένου ότι η θερμοκρασία συνεχίζει να αυξάνεται από τότε, το εύρημα είναι πιθανόν να μην αποτυπώνει πλήρως πόσο πολύ έχει αλλάξει το κλίμα στις υψηλότερες περιοχές της βόρειας και της κεντρικής Γροιλανδίας. Αυτά είναι δυσοίωνα δεδομένα για τις ακτές στον πλανήτη, επειδή υποδηλώνουν ότι έχει ξεκινήσει μακροχρόνιο λιώσιμο πάγων που θα μπορούσε να οδηγήσει σημαντικό τμήμα τους από τη Γροιλανδία στους ωκεανούς. Συνολικά, στη Γροιλανδία υπάρχει αρκετός πάγος για να ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά περισσότερο από έξι μέτρα.

Η μελέτη συνέθεσε τα στοιχεία για τη θερμοκρασία που αποκαλύφθηκαν από τους πυρήνες πάγου που είχαν εξαχθεί το 2011 και το 2012 με τα αρχεία από παλαιότερους και μεγαλύτερους πυρήνες που αντικατοπτρίζουν τις θερμοκρασίες πάνω από το στρώμα πάγου πριν από μια χιλιετία. Ο πιο πρόσφατος πάγος που περιείχαν αυτοί οι παλαιότεροι πυρήνες ήταν από το 1995.

Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι, σε σύγκριση με ολόκληρο τον 20ό αιώνα, αυτό το τμήμα της Γροιλανδίας, βόρεια και κεντρικά, είναι τώρα θερμότερο κατά 1,5 βαθμό Κελσίου, και πως ο ρυθμός με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι και απελευθερώνεται νερό (που ανεβάζει τη στάθμη της θάλασσας) αυξάνεται αντιστοίχως.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε σήμερα στο περιοδικό Nature από τη Χόρχολντ και ομάδα ερευνητών του Ινστιτούτου Alfred Wegner και δύο άλλων ιδρυμάτων στη Γερμανία, του Ινστιτούτου Niels Bohr και του Πανεπιστημίου της Βρέμης.

Η νέα έρευνα εμπλουτίζει τα αρχεία με δεδομένα για τα τελευταία 1.000 χρόνια, χρησιμοποιώντας στοιχεία για τη Γροιλανδία που δείχνουν πρωτοφανή αύξηση της θερμοκρασίας κατά την πρόσφατη περίοδο δήλωσε η Ιζαμπέλα Βελιγκόνια, ειδική στους παγετώνες, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

Η Βελιγκόνια δεν συμμετείχε στην έρευνα, αλλά, εξετάζοντας τα αποτελέσματα, σχολιάζει πως δεν αλλάζουν όσα ήδη γνωρίζαμε: αυτό που συμβαίνει στη Γροιλανδία δύσκολα μπορεί να επιβραδυνθεί. «Αυτά είναι άσχημα νέα για τη Γροιλανδία και για όλους μας».

Ορισμένοι επιστήμονες εκτιμούν ότι, αν ο αέρας πάνω από τη Γροιλανδία θερμανθεί αρκετά, θα προκληθεί ένας ανατροφοδοτούμενος «κύκλος»: Το λιώσιμο ενός στρώματος πάγου θα το κατέβαζε σε χαμηλότερο υψόμετρο εκθέτοντάς το σε θερμότερο αέρα, που με τη σειρά του θα οδηγούσε σε περαιτέρω λιώσιμο και πτώση, και ούτω καθεξής.

Ωστόσο, το γεγονός ότι το βόρειο και κεντρικό τμήμα της Γροιλανδίας είναι πλέον θερμότερο κατά 1,5 βαθμό Κελσίου απ’ ό,τι ήταν το 1900 δεν σημαίνει απαραίτητα πως το στρώμα πάγου έχει φτάσει σε αυτό το επίφοβο σημείο καμπής χωρίς γυρισμό.

Οταν η θερμοκρασία σε ολόκληρο τον πλανήτη αυξηθεί κατά 1,5 βαθμό Κελσίου (κατά μέσον όρο), κάτι που μπορεί να συμβεί ακόμα και μέσα στη δεκαετία του 2030, η αύξηση της θερμοκρασίας στη Γροιλανδία θα είναι πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερη.

Ερευνητές που συμβουλεύτηκε η Washington Post τόνισαν πως η βόρεια περιοχή της Γροιλανδίας, όπου καταγράφηκαν αυτές οι θερμοκρασίες, είναι γνωστό ότι για άλλους λόγους ενδέχεται να προκαλέσει μεγάλη άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

«Θα πρέπει να ανησυχούμε για την αύξηση της θερμοκρασίας στη βόρεια Γροιλανδία, επειδή η περιοχή αυτή έχει δώδεκα “κοιμώμενους γίγαντες” παγετώνες και ένα ρεύμα πάγου που, αν ξυπνήσουν, θα εντείνουν τη επίδραση της Γροιλανδίας στη στάθμη της θάλασσας» είπε ο Τζέισον Μποξ, επιστήμονας της Γεωλογικής Υπηρεσίας της Δανίας και της Γροιλανδίας.

Ο Μποξ δημοσίευσε πέρυσι μια έρευνα που υποδηλώνει ότι, με βάση το τρέχον κλίμα, η Γροιλανδία θα χάσει σταδιακά έναν όγκο πάγου που θεωρητικά ισοδυναμεί με αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά 0,3 μέτρα. Και η άνοδος της στάθμης θα επιδεινωθεί καθώς οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

Πιο ανησυχητικό είναι το Παγωμένο Ρεύμα της Βορειοανατολικής Γροιλανδίας, το οποίο διοχετεύει ένα μεγάλο μέρος του στρώματος πάγου προς τη θάλασσα -περίπου το 12%.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα τεράστιο ποτάμι που κινείται αργά και καταλήγει σε πολύ μεγάλους παγετώνες που φτάνουν έως τη θάλασσα της Γροιλανδίας. Οι παγετώνες που βρίσκονται πιο κοντά στη θάλασσα έχουν χάσει μάζα – ένας από αυτούς, ο Zachariae Isstrom, έχει χάσει και το παγωμένο «κέλυφός» του που κάποτε εκτεινόταν πάνω από τον ωκεανό.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν επίσης ότι σε προηγούμενες θερμές περιόδους της σχετικά πρόσφατης ιστορίας της Γης (δηλαδή τα τελευταία 50.000 χρόνια) αυτό το τμήμα της Γροιλανδίας συγκρατούσε συχνά λιγότερους πάγους απ’ ό,τι σήμερα.

«Μελέτες παλαιοκλίματος και σχετικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι η βορειοανατολική Γροιλανδία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην αύξηση της θερμοκρασίας» δήλωσε η Μπεάτα Ξάθο, ειδική στα στρώματα πάγου, από το Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο.

Την ίδια χρονιά που οι ερευνητές εξασφάλισαν τους πυρήνες πάγου στους οποίους βασίζεται η παρούσα εργασία -το 2012- συνέβη κάτι εντυπωσιακό στη Γροιλανδία. Εκείνο το καλοκαίρι, τον Ιούλιο, σε μεγάλα τμήματα του στρώματος πάγου παρατηρήθηκε τήξη της επιφάνειας, ακόμα και στις ψυχρές και πολύ ψηλές περιοχές όπου πραγματοποιήθηκε η έρευνα. «Ηταν η πρώτη χρονιά που παρατηρήθηκε ότι είχαμε τήξη σε αυτά τα υψόμετρα” δήλωσε η Χόρχολντ. «Και αυτό συνεχίζεται»