Στις αρχές του Μαρτίου 2021, εκατοντάδες θαλάσσιοι οργανισμοί από 81 είδη ξεβράστηκαν νεκρά στη νοτιανατολική ακτή της Νότιας Αφρικής. Ανάμεσα σε αυτά, συμπεριλαμβάνονταν μεγάλα είδη, όπως ταυροκαρχαρίες και σαλάχια. Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Climate Change, αυτός ο μαζικός αφανισμός αποτελεί ακόμη μια συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Οπως διαπιστώθηκε, η κλιματική κατάρρευση οδήγησε στην αλλαγή των ωκεάνιων ρευμάτων. Ως αποτέλεσμα, κρύα ρεύματα νερού ανήλθαν από τον βυθό, ρίχνοντας απότομα και για μεγάλο χρονικό διάστημα τη θερμοκρασία της θάλασσας. Μεταναστευτικά είδη, που χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη ευπάθεια, όπως οι ταυροκαρχαρίες, αναζήτησαν καταφύγιο ακόμη και σε εκβολές ποταμών. Αρκετοί από αυτούς όμως, δεν κατόρθωσαν να επιβιώσουν.
Κουφάρια από 81 είδη
Οπως αναφέρει η επίμαχη μελέτη, «η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους θαλάσσιους οργανισμούς σε όλα τα επίπεδα της βιολογικής οργάνωσης, της γονιδιακής έκφρασης, των κυτταρικών δραστηριοτήτων, της συμπεριφοράς, των τροφικών διεργασιών και της δομής της κοινότητας». Ειδικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη, «τα θαλάσσια κύματα καύσωνα, που αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση λόγω της ανθρωπογενούς αύξησης της θερμοκρασίας, είναι τα πιο εμφανή από τα γεγονότα και έχουν οδηγήσει σε μαζική λεύκανση κοραλλιών, θανάτους ψαριών και μακροπρόθεσμες μετατοπίσεις κοινοτήτων».
Τον Μάρτιο του 2021 εξαιτίας ενός «ακραίου φαινομένου ανύψωσης» ψυχρών ρευμάτων νερού από τον βυθό της θάλασσας, ξεβράστηκαν στη νοτιοανατολική ακτή της Νότιας Αφρικής 260 θαλάσσιοι οργανισμοί από 81 είδη, συμπεριλαμβανομένων καρχαριών και κεφαλόποδων.
Οι συγγραφείς όμως της μελέτης επικεντρώθηκαν σε ένα «ακραίο φαινόμενο ανύψωσης» ψυχρών νερών από τον βυθό στη νοτιοανατολική ακτή της Νότιας Αφρικής τον Μάρτιο του 2021. Τότε, τα κουφάρια τουλάχιστον 260 θαλάσσιων οργανισμών από 81 είδη, συμπεριλαμβανομένων καρχαριών και κεφαλόποδων, άρχισαν να ξεβράζονται κατά μήκος της ακτογραμμής της Νότιας Αφρικής, από το Πορτ Ελίζαμπεθ έως περίπου100 χιλιόμετρα βόρεια του ανατολικού Λονδίνου.
«Δεν μπορούσαν να ξεφύγουν»
Από τα επίμαχα είδη που επηρεάστηκαν εξαιτίας αυτού του φαινομένου ανύψωσης, η ερευνητική ομάδα εστίασε στον «εξαιρετικά κινητικό» ταυροκαρχαρία.
Οι ερευνητές κατόρθωσαν να εντοπίσουν το φαινόμενο, επειδή συγκεκριμένοι ταυροκαρχαρίες που επηρεάστηκαν, παρακολουθούνταν μέσω δορυφόρου. Αρχικά διαπίστωσαν πως ένας από αυτούς είχε εγκλωβιστεί σε ρεύματα νερού, η θερμοκρασία των οποίων είχε πέσει περισσότερο από 10 βαθμούς Κελσίου από αυτή που είχε συνηθίσει.
Ο ταυροκαρχαρίας είχε εγκλωβιστεί σε ρεύματα νερού, η θερμοκρασία των οποίων είχε πέσει περισσότερο από 10 βαθμούς Κελσίου από αυτή που είχε συνηθίσει.
Προκειμένου να αποφύγει την ακραία ψυχρή μεταβολή της θερμοκρασίας του νερού, κολύμπησε πιο κοντά στην επιφάνεια, αλλάζοντας το μοτίβο της συνήθους συμπεριφοράς του.
Επίσης τρεις ταυροκαρχαρίες προκειμένου να αποφύγουν αυτή την απότομη πτώση της θερμοκρασίας, «αναζήτησαν καταφύγιο σε εκβολές ποταμών και κόλπους».
«Εντείνονται λόγω των μεταβολών από την κλιματική αλλαγή»
Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με όσα δήλωσε στον Guardian ο Ράιαν Ντέιλι, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, όλα αυτά τα θαλάσσια είδη που έχασαν τη ζωή τους τον Μάρτιο του 2021, εγκλωβίστηκαν από αυτή την ανύψωση των ψυχρών ρευμάτων. Οπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο ίδιος, «θα περίμενε κανείς ότι θα κολυμπούσαν μακριά, αλλά συμπιέστηκαν. Δεν μπορούσαν να ξεφύγουν. Ηταν ανατριχιαστικό να βλέπεις τόσα είδη να ξεβράζονται νεκρά».
Προκειμένου να κατανοήσουν τα βαθύτερα αίτια του φαινομένου, οι ερευνητές έβαλαν σύστημα εντοπισμού και σε άλλους καρχαρίες. Παράλληλα, αξιοποίησαν δεδομένα αναφορικά με τη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας και της έντασης των ανέμων κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Στόχος ήταν η διερεύνηση αντίστοιχων «δολοφονικών γεγονότων» στα παράλια του ρεύματος Αγκούλας του Ινδικού Ωκεανού και του ρεύματος της ανατολικής Αυστραλίας.
Θα περίμενε κανείς ότι θα κολυμπούσαν μακριά, αλλά συμπιέστηκαν. Δεν μπορούσαν να ξεφύγουν. Ηταν ανατριχιαστικό να βλέπεις τόσα είδη να ξεβράζονται νεκρά.
Οπως διαπίστωσαν, αυτά τα ψυχρά ανοδικά φαινόμενα αυξήθηκαν στις συγκεκριμένες περιοχές, τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση από το 1981 έως το 2022.
Βάσει της μελέτης, η θνησιμότητα των ειδών εξαιτίας ενός ψυχρού γεγονότος, σχετίζεται πιθανώς με την ταχύτητα της πτώσης της θερμοκρασίας και τη συνολική ένταση του φαινομένου. Τα φαινόμενα ανύψωσης των κρύων ρευμάτων νερού από τον βυθό της θάλασσας, τα οποία διαρκούν πολλές ημέρες, έχουν συνδεθεί μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τη μελέτη, με υποθερμία και θάνατο, σε μια ποικιλία τελεόστεων, θαλάσσιων χελωνών, ελασμοβράγχων και θαλάσσιων θηλαστικών.
Παγκοσμίως, τα κύματα ανύψωσης πιστεύεται βάσει της μελέτης, ότι «εντείνονται λόγω των μεταβολών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή στα συστήματα πίεσης και στα ωκεάνια ρεύματα». Παράλληλα, η εντονότερη και συχνότερη ανύψωση, μπορεί σύμφωνα με τη μελέτη, να αυξήσει τη θερμοκρασία της θάλασσας, αλλά και να εκθέτει ολοένα και περισσότερα θαλάσσια είδη «σε μη βέλτιστες χαμηλές θερμοκρασίες».
«Η ανύψωση μπορεί να αυξήσει τη θνησιμότητα»
Το συμβάν του Μαρτίου 2021 που περιγράφεται στη μελέτη, υπογραμμίζει ότι «ακόμη και εξαιρετικά κινητικοί θαλάσσιοι οργανισμοί, όπως οι καρχαρίες ταύροι και τα σαλάχια μάντα, που είναι γνωστό ότι καταλαμβάνουν ευρείες θερμικές θέσεις, μπορούν να υποκύψουν σε ξαφνικό ακραίο ψύχος». Αυτό όμως σύμφωνα με τη μελέτη, εγείρει την ανησυχία ότι η ενδεχόμενη μελλοντική αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ανοδικών φαινομένων θα μπορούσε να αυξήσει τη θνησιμότητα των θαλάσσιων ειδών.
Σύμφωνα με τη μελέτη, βάσει των αποτελεσμάτων της συμπεριφοράς των ταυροκαρχαριών που αναλύθηκαν καθώς και της μοντελοποίησης, «αν η ανύψωση γίνει συχνότερη και εντονότερη», πολλά θαλάσσια είδη μπορεί να εξωθηθούν προς την άκρη των θερμικών ορίων όπου κινούνται «ή και πέραν αυτών».
Και μπορεί τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα αναφορικά με τον αντίκτυπο της ανύψωσης να μην έχουν έως τώρα επαρκώς αναλυθεί, εντούτοις, σύμφωνα με τη μελέτη, «τα αποτελέσματά μας αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των πιθανών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα θαλάσσια οικοσυστήματα και υπογραμμίζουν την ανάγκη καλύτερης κατανόησης του τρόπου με τον οποίο η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις οικολογικές διεργασίες σε όλο τον κόσμο».
