Οσο και αν το food waste έχει μπει στο λεξιλόγιό μας τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως έχει δρόμο ακόμη να διανύσει ώστε η αποφυγή του να μπει απόλυτα και στις πρακτικές μας. Σύμφωνα με το Food Waste Index Report 2024 των Ηνωμένων Εθνών, το 2022 ο πλανήτης πέταξε συνολικά 1,05 δισ. τόνους φαγητού, με το μεγαλύτερο μέρος αυτού (631 τόνοι) να προέρχεται από τα νοικοκυριά. Στις χώρες της Ευρώπης, η Ελλάδα βρέθηκε στην 5η θέση στην ποσότητα φαγητού που καταλήγει στα σκουπίδια.
Ακόμα όμως και μια μπανανόφλουδα ή τα υπολείμματα του φαγητού μας, αν επεξεργαστούν κατάλληλα, μπορούν να γίνουν μέρος της κυκλικής οικονομίας και να καταπολεμηθεί έτσι το food waste. Για τα οργανικά αυτά υπολείμματα, αρκεί να ψάξετε τους καφέ κάδους στη γειτονιά σας και να τα τοποθετήσετε εκεί.
Οσο πιο νωρίς μαθαίνει κανείς να σέβεται το περιβάλλον, τόσο καλύτερα. Ο Δήμος Παπάγου – Χολαργού το γνωρίζει καλά αυτό κι έτσι, τις δύο τελευταίες σχολικές χρονιές έχει εντάξει στα σχολεία του δράσεις μέσω των οποίων οι μαθητές εξοικειώνονται με έννοιες όπως η κυκλική οικονομία και μαθαίνουν όχι μόνο στη θεωρία αλλά και στην πράξη να διοχετεύουν τα σκουπίδια τους σωστά.
Ετσι, σε συνεργασία με την incommon, μετά το περσινό πρόγραμμα «Food Treasure» και το «Κλείσε τον κύκλο της τροφής», μέσω του οποίου μαθητές Γυμνασίου της περιοχής εξοικειώθηκαν πρώτη φορά με τις έννοιες της κυκλικής οικονομίας, ο Δήμος Παπάγου – Χολαργού συνέχισε να εκπαιδεύει «μικρούς οικολόγους». Αυτή τη φορά το επιδιώκει μέσα από το πρόγραμμα «σΤροφή στη γειτονιά», που στόχος του είναι «να αλλάξουν η νοοτροπία και οι συνήθειες των πολιτών, των σχολείων και των επιχειρήσεων, με βασικό γνώμονα τη σωστή χρήση του καφέ κάδου», όπως σημειώνει η Βάλια Ζουρνά, συν-ιδρύτρια, υπεύθυνη οικονομικής διαχείρισης και διαχείρισης προγραμμάτων στην εταιρεία.
Η Λίλα Ιερομνήμων διδάσκει βιολογία στο 2ο Γυμνάσιο Χολαργού, ένα από τα σχολεία που έχουν βάλει το περιβάλλον στις προτεραιότητές τους. Φέτος συντόνιζε την περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου, που αποτελούνταν από 40 μαθητές, από όλες τις τάξεις του Γυμνασίου.
Η ομάδα έδινε ραντεβού κάθε εβδομάδα προκειμένου να εξοικειωθεί με τα ζητούμενα και να περάσει σταδιακά από τη θεωρία στην πράξη. Οπως παραδέχεται η εκπαιδευτικός, «η ενημέρωση είναι ελλιπής γύρω από τους καφέ κάδους και έπρεπε με τους μαθητές να τους εντοπίσουμε». Παρ’ όλα αυτά στο σχολείο τους υπάρχει από πέρυσι κομποστοποιητής και ήδη οι μαθητές είχαν μια τριβή, αν και όχι τόσο πρακτική όσο φέτος, με το «τι κάνουμε με το φαγητό που περισσεύει».
Παίζοντας για το περιβάλλον
Αφού λοιπόν οι μικροί οικολόγοι έμαθαν τη θεωρία, πέρασαν στην πράξη με τον τρόπο που πάντα μαθαίνουν καλύτερα: μέσα από το ομαδικό παιχνίδι. Οπως εξηγεί η καθηγήτρια, το πρόγραμμα είχε απ’ όλα: από παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού μέχρι… μαθηματικά προβλήματα, μέσα από τα οποία οι μαθητές υπολόγισαν ποιο θα είναι το αποτύπωμα που θα αφήσουν τα τροφοσκουπίδια τους αν καταλήξουν στη χωματερή και ποιο αν κομποστοποιηθούν.
Και φυσικά τα παιδιά έκαναν τα ίδια τα οργανικά τους απορρίμματα κομπόστ: έμαθαν πώς να βάζουν σωστά τις στρώσεις των υλικών, ενώ η περιβαλλοντική ομάδα είχε αναλάβει να φροντίζει τους γεωσκώληκες που χρειάζονταν για την αποικοδόμηση. Και για να μην πάει τίποτα χαμένο, έφερναν και σκουπίδια από το σπίτι τους. Λίγο πριν το Πάσχα, είχαν πλέον κομπόστ, ενώ το υγρό που συνέλεξαν από τον κομποστοποιητή χρησίμευσε ως λίπασμα για τα φυτά του σχολείου.
Αυτός ο περιβαλλοντικός κύκλος έπρεπε να κλείσει διασκεδαστικά. Και το έκανε, με τη «σΤροφή στη γειτονιά» που «μεταμορφώθηκε» σε επιτραπέζιο παιχνίδι. Τη δημιουργία του ανέλαβε το Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων της Σχολής Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου της Κρήτης και από εκεί ταξίδεψε στο 1ο Γυμνάσιο Παπάγου και το 2ο Γυμνάσιο Χολαργού.
Η Διονυσία Δασκαλάκη είναι αρχιτέκτονας και μέλος του εργαστηρίου που έφτιαξε το επιτραπέζιο παιχνίδι. Οπως εξηγεί, για τη δημιουργία του η ομάδα ακολούθησε τη μεθοδολογία που το ίδιο έχει αναπτύξει και έχει βαφτίσει «Εκπαιδότοπος». Βασική αρχή της είναι ότι τα αυστηρά διδακτικά πρότζεκτ δεν αποδίδουν τόσο. Αντ’ αυτού, όταν ένα παιδί καλείται να μάθει κάτι μέσω της συμμετοχής, που του επιτρέπει να εκφράσει τις ιδέες του και τις απορίες του, το αποτέλεσμα είναι πάντα καλύτερο.
Στο εν λόγω επιτραπέζιο η κυκλικότητα γίνεται και μέρος του παιχνιδιού: και το ίδιο αναπτύσσεται σε κύκλους, στους οποίους τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες καλούνται να «ταΐσουν» έναν καφέ κάδο που βρίσκεται στο κέντρο του ταμπλό.
Η Διονυσία Δασκαλάκη έδωσε μάλιστα το παρών στο 2ο Γυμνάσιο Χολαργού όταν οι μαθητές έπαιξαν το «σΤροφη στη γειτονιά» και ενώ «στην αρχή παραξενεύτηκαν με το παιχνίδι, όπως με κάθε επιτραπέζιο, μόλις έμαθαν τους κανόνες του και εξοικειώθηκαν, η ανταπόκριση ήταν πολύ θετική». Η Βάλια Ζουρνά από την πλευρά της κρίνει το «πείραμα» επιτυχές, καθώς, όπως λέει, «με το επιτραπέζιο φάνηκε όσα είχαν αφομοιώσει τα παιδιά».
Το σίγουρο είναι ότι δεν θα χρειαστεί να ρωτήσουν ξανά τους γονείς τους «Τι είναι ο καφέ κάδος;» Ισως συμβεί το αντίθετο και οι μικροί οικολόγοι να έχουν όλες τις απαντήσεις.
