Επειτα από περισσότερους από οχτώ μήνες, ο πόλεμος στη Γάζα εξακολουθεί να βαίνει αμείωτος. Ενας πόλεμος που έχει οδηγήσει στην απώλεια δεκάδων χιλιάδων ζωών, ενώ υπολογίζεται πως περισσότερα από 150.000 κτίρια στην περιοχή έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές. Μια καταστροφή όμως που έχει και ένα αόρατο αποτύπωμα. Βάσει πρόσφατης έρευνας που δημοσιεύθηκε στο Social Science Research Network (μτφ. Δίκτυο Κοινωνικής Επιστημονικής Ερευνας), ο πόλεμος έχει οδηγήσει σε εκπομπές διοξειδίων του άνθρακα που μπορεί να φτάνουν έως και τους 650.000 τόνους.
Αυτή η περιβαλλοντική μόλυνση όμως φαντάζει απειροελάχιστη, συγκριτικά με τις εκπομπές που θα παραχθούν για την ανοικοδόμηση της Γάζας και οι οποίες υπολογίστηκε ότι θα είναι περίπου χίλιες φορές περισσότερες. Θα είναι δηλαδή ισοδύναμες με τις εκπομπές που παράγουν ετησίως μεγάλες χώρες όπως η Σουηδία. Είναι δεδομένο ότι μικρή σημασία έχει αυτή τη στιγμή το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του πολέμου. Αυτές οι εκτιμήσεις όμως, αποτυπώνουν γλαφυρά το μέγεθος της καταστροφής.
«Εως 61 εκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα από την ανοικοδόμηση»
Σύμφωνα με όσα δήλωσε στην «Κ» ο Πάτρικ Μπίγκερ, ένας από τους συγγραφείς της επίμαχης έρευνας, η ενδιάμεση εκτίμηση ζημιών από την Παγκόσμια Τράπεζα «υπολόγισε ότι κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του πολέμου καταστράφηκε το 57% όλων των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης στη Γάζα, καθώς και το 62% των σπιτιών». Παράλληλα, η Παγκόσμια Τράπεζα διαπίστωσε ότι «το Ισραήλ είχε πλήξει ή καταστρέψει το 63% όλων των εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων και το 84% όλων των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης», ενώ το κόστος από τις ζημιές εκτιμήθηκε στα 18,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά τα στοιχεία αποτυπώνουν «μια καταστροφική απώλεια υποδομών που καθιστά την επιβίωση στη Γάζα πολύ δύσκολη, ειδικά σε συνδυασμό με την έλλειψη τροφίμων, νερού και ιατρικών προμηθειών, μαζί με την αδιάκοπη βία που εξαπολύει το Ισραήλ».
Δορυφορική εικόνα από Maxar.
Δορυφορική εικόνα από Maxar.
Οπως εξήγησε ο κ. Μπίγκερ, «η εκτίμησή μας για το κόστος άνθρακα εξαιτίας της ανοικοδόμησης της Γάζας, θα πρέπει να γίνει κατανοητή ως μια συντηρητική εκτίμηση που δεν περιλαμβάνει κάθε πιθανή πηγή εκπομπών, ωστόσο είναι σημαντική». Κι αυτό επειδή, σύμφωνα με τον ίδιο, «η ανοικοδόμηση των εκατοντάδων χιλιάδων κτιρίων που καταστράφηκαν από τις 7 Οκτωβρίου, θα συνεπάγεται εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα –ή το ισοδύναμό του σε άλλα αέρια του θερμοκηπίου– κάπου μεταξύ 47.669.097 έως 61.443.739 τόνων».
Η ανοικοδόμηση των εκατοντάδων χιλιάδων κτιρίων που καταστράφηκαν από τις 7 Οκτωβρίου, θα συνεπάγεται εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα –ή το ισοδύναμό του σε άλλα αέρια του θερμοκηπίου– κάπου μεταξύ 47.669.097 έως 61.443.739 τόνων
Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στη μελέτη, «εκτιμάται ότι περίπου 156.000 έως 200.000 κτίρια έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί στη Γάζα». Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη «μια συντηρητική εκτίμηση, υποθέτουμε ότι καθένα από αυτά τα κτίρια που πρέπει να ανοικοδομηθούν ή να αποκατασταθούν, έχει ενσωματωμένες εκπομπές 300 τόνων διοξειδίου του άνθρακα». Αυτή η εκτίμηση «βασίζεται στην ποσότητα χάλυβα και σκυροδέματος που θα χρησιμοποιηθεί για την ανοικοδόμηση αυτών των κτιρίων, καθώς και για τη μεταφορά τους στη Γάζα. Ο υποτιθέμενος ενσωματωμένος άνθρακας κάθε κτιρίου είναι σύμφωνος με τις τιμές αναφοράς που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση του αποτυπώματος άνθρακα των κτιρίων σε άλλες χώρες».
Οπως αναγράφεται στην επίμαχη έκθεση, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα ανοιχτού κώδικα, σχετικά με «πολεμικές επιχειρήσεις και στρατιωτικές εγκαταστάσεις» και με τον τρόπο αυτό καλύφθηκαν «τρεις χρονικοί ορίζοντες, συμπεριλαμβανομένου, του άμεσου, ενδιάμεσου και μακροπρόθεσμου κόστους άνθρακα της σύγκρουσης».
«Αντιστοιχεί περίπου στο 80% των ετήσιων εκπομπών της Ελλάδας»
Οι περισσότερες από αυτές τις εκπομπές θα προκύψουν, όπως περιέγραψε ο ίδιος, από την ανοικοδόμηση όλων κατεστραμμένων σπιτιών και υποδομών στη Γάζα, που είχαν κατασκευαστεί κυρίως από σκυρόδεμα.
Η παραγωγή σκυροδέματος είναι μια δραστηριότητα ιδιαίτερα εντατική σε εκπομπές, σε βαθμό που η ανοικοδόμηση της Γάζας σύμφωνα με τον κ. Μπίγκερ, «ακόμη και στην προηγούμενη εξαιρετικά επισφαλή κατάστασή της, θα ισοδυναμούσε περίπου με τις ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ολόκληρων εθνών όπως η Σουηδία. Αυτές οι εκπομπές, αντιστοιχούν επίσης, περίπου στο 80% των συνολικών ετήσιων εκπομπών της Ελλάδας».
Αυτές οι εκπομπές αντιστοιχούν επίσης περίπου στο 80% των συνολικών ετήσιων εκπομπών της Ελλάδας.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αυτές οι εκπομπές θα ωθήσουν άμεσα τον κόσμο σε μια νέα φάση κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Μπίγκερ, «η αποτροπή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης απαιτεί ταχείες και σημαντικές περικοπές στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και αυτές οι αναπόφευκτες εκπομπές, μας σπρώχνουν, συλλογικά, πιο μακριά στο μονοπάτι για κάποιες πραγματικά τρομερές επιπτώσεις από τη σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας».
Οι κύριες αιτίες της έως τώρα ρύπανσης
Περιβαλλοντική μόλυνση έχει όμως ήδη υπάρξει, σύμφωνα με τον ίδιο, και η κύρια αιτία «ήταν οι πτήσεις ανεφοδιασμού των ΗΠΑ που παρέδιδαν στρατιωτικό υλικό στις Δυνάμεις Αμυνας του Ισραήλ (περίπου το 30%), και στη συνέχεια η χρήση αυτών των οπλικών συστημάτων από το Ισραήλ, μαζί με τις πτήσεις του ίδιου του Ισραήλ, τόσο για αποστολές βομβαρδισμού όσο και για περιπολίες, καθώς και η χρησιμοποίηση τανκς και φορτηγών. Υπολογίσαμε ότι κατά τους τέσσερις πρώτους μήνες του πολέμου, αυτές οι εκπομπές ανήλθαν μεταξύ 420.000 έως 650.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα».
Αποτύπωμα άνθρακα υπήρξε, σύμφωνα με τον κ. Μπίγκερ, και από τις επιθέσεις που έχει εξαπολύσει η Χαμάς εναντίον του Ισραήλ και από τα κομβόι που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια, όμως «είναι ελάχιστες συγκριτικά με τις ενέργειες που δημιουργούνται από τις ενέργειες των Δυνάμεων Αμυνας του Ισραήλ και επισκιάζονται από το κόστος άνθρακα για την ανοικοδόμηση της Γάζας».
Υπολογίσαμε ότι κατά τους τέσσερις πρώτους μήνες του πολέμου, αυτές οι εκπομπές ανήλθαν μεταξύ 420.000 έως 650.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα.
Βέβαια, ο κ. Μπίγκερ επισήμανε ότι τα ευρήματα της ομάδας τους «είναι σχεδόν σίγουρα υποεκτιμημένα. Σκοπίμως επιδιώξαμε να είμαστε πολύ συντηρητικοί στην προσέγγισή μας και να συμπεριλάβουμε μόνο τις εκπομπές για τις οποίες είχαμε μεγάλη εμπιστοσύνη στην εκτίμησή τους. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες εκπομπών για τις οποίες είτε δεν μπορέσαμε να βρούμε υψηλής ποιότητας δεδομένα για να τις συμπεριλάβουμε, είτε δεν τις είχαμε καν υπόψη μας. Τα πραγματικά στοιχεία των εκπομπών από την εισβολή και του κόστους άνθρακα για την ανοικοδόμηση, θα μπορούσαν να είναι πολλαπλάσια».
Δουφορική εικόνα από Maxar.
Δορυφορική εικόνα από Maxar.
Οι ένοπλες συγκρούσεις σπρώχνουν την ανθρωπότητα ακόμη πιο κοντά στον γκρεμό της κλιματικής καταστροφής και είναι ένας ηλίθιος τρόπος να ξοδέψουμε τον συρρικνούμενο προϋπολογισμό μας για τον άνθρακα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι κλιματικές επιπτώσεις της γενοκτονίας στη Γάζα «δεν είναι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο η παγκόσμια κοινότητα πρέπει να απαιτήσει μια άμεση, μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα». Εντούτοις, όπως ανέφερε, «ελπίζουμε ότι αυτά τα στοιχεία, μαζί με την εργασία που κάνουν οι συνάδελφοι για την παρακολούθηση των εκπομπών από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, θα προσφέρουν πρόσθετη διορατικότητα και κίνητρο στους ανθρώπους που ασχολούνται με την κλιματική αλλαγή να εξετάσουν πιο σοβαρά τον ρόλο των στρατών στη δημιουργία της κλιματικής έκτακτης ανάγκης. Επιπλέον, αξίζει να σκεφτούμε τα λόγια του πρώην ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, Ντέιβιντ Μπόιντ: “Οι ένοπλες συγκρούσεις σπρώχνουν την ανθρωπότητα ακόμη πιο κοντά στον γκρεμό της κλιματικής καταστροφής και είναι ένας ηλίθιος τρόπος να ξοδέψουμε τον συρρικνούμενο προϋπολογισμό μας για τον άνθρακα”».
«Η αποκατάσταση θα είναι εξαιρετικά δύσκολη»
Σχετικά με το πόσο δύσκολη θα είναι η αποκατάσταση της ζωής στη Γάζα, ο κ. Μπίγκερ ανέφερε ότι «θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Εκτός από την καταστροφή που έχει προκαλέσει το Ισραήλ στη Γάζα, θα μείνουν πίσω τεράστιες ποσότητες τοξικής ρύπανσης, καθώς και σημαντικές ποσότητες βομβών και βλημάτων πυροβολικού που δεν έχουν εκραγεί και θα αποτελέσουν άμεση απειλή για τους Παλαιστίνιους».
Αυτός είναι ο λόγος που, σύμφωνα με τον ίδιο, «η διεθνής κοινότητα –και το Ισραήλ ειδικότερα- πρέπει να αναλάβει δράση και να παράσχει χρηματοδότηση και τεχνική εμπειρογνωμοσύνη για την ανοικοδόμηση της Γάζας σε μια κατάσταση πολύ πιο ανθεκτική απ’ ό,τι ήταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου».
Αλλωστε, η Παλαιστίνη, ήταν ήδη «απίστευτα ευάλωτη στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης: η υψηλή θερμοκρασία και οι απρόβλεπτες βροχοπτώσεις θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, στη γεωργία, ακόμη και στην ικανότητα των Παλαιστινίων να ασχολούνται με σημαντικές πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως η συλλογή άγριων φυτών. Η Γάζα πρέπει να ανοικοδομηθεί με βιώσιμο τρόπο και η περιβαλλοντική αποκατάσταση πλήρους φάσματος πρέπει να αποτελεί μέρος κάθε σχεδίου».
