Αχαΐα, Ηλεία, Σέριφος, Πάρνηθα, Σταμάτα, Κερατέα. Αυτές είναι μερικές μόνο από τις περιοχές που «λαβώθηκαν» από μεγάλες πυρκαγιές σε διάστημα μικρότερο των δέκα ημερών.
Μαζί με τις μαζικές εστίες πυρκαγιών –χαρακτηριστικά, στις 21 Ιουνίου, οι πυροσβεστικές δυνάμεις έδιναν μάχη με τις φλόγες σχεδόν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο (Ηλεία, Αχαΐα, Αργολίδα, Μεσσηνία, Αρκαδία) αλλά και σε Λαμία, Λάρισα, Κεφαλλονιά κ.α.– την εμφάνισή τους έκαναν από τον Ιούνιο φέτος οι «πορτοκαλί» και «κόκκινοι» ημερήσιοι χάρτες πρόβλεψης κινδύνου αλλά και οι έκτακτες προειδοποιήσεις για ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες.
Τριπλάσιες πυρκαγιές σε σχέση με προηγούμενες χρονιές
«Μόνο τον Ιούνιο καταγράφηκαν 1.300 πυρκαγιές ενώ τον περσινό, γύρω στις 500. Βέβαια ο περσινός Ιούνιος ήταν βροχερός, άρα όχι και τόσο ενδεικτικός. Παρόλα αυτά η μεγάλη διαφορά είναι εμφανής και σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2022 –όταν και εκδηλώθηκαν 507 αγροτοδασικές πυρκαγιές– αλλά και με τον Ιούνιο του 2021, όταν είχαμε 491 πυρκαγιές», λέει στην «Κ» ο εκπρόσωπος τύπου της Πυροσβεστικής, Βασίλης Βαθρακογιάννης.
Μάλιστα, ο κ. Βαθρακογιάννης χαρακτηρίζει κάποιες από τις πυρκαγιές του πρώτου μήνα του καλοκαιριού «πολύ σημαντικές». Οπως εξηγεί: «Υπήρξαν συμβάντα που κινητοποίησαν πάρα πολλές δυνάμεις της Πυροσβεστικής. Μόνο το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου είχαμε τρεις μεγάλες πυρκαγιές στην Αττική».
Είναι ενδεικτικό πως σήμερα ενεργοποιήθηκε η Υπηρεσία Copernicus της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων σε Πάρνηθα, Σταμάτα και Κερατέα. Στις 22 Ιουνίου η υπηρεσία ενεργοποιήθηκε και για τις καμένες εκτάσεις σε Αχαΐα και Ηλεία.
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο δρ Θοδωρής Μ. Γιάνναρος, πυρομετεωρολόγος, ειδικός συνεργάτης του Αστεροσκοπείου Αθηνών, οι εξαιρετικά δυσμενείς και ακραίες για την εποχή πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των καμένων εκτάσεων στη χώρα μας.
«Η κατάσταση αυτή σχετίζεται ευθέως με τον χειμώνα που προηγήθηκε αλλά και με τις συνθήκες που βιώνουμε ήδη από τη φετινή άνοιξη. Τις πολύ υψηλότερες δηλαδή, από το φυσιολογικό για την εποχή, θερμοκρασίες αλλά και τη σημαντική απουσία βροχοπτώσεων».
Συγκεκριμένα, η αθροιστική καμένη έκταση της χώρας από 1/1/2024 έως 30/6/2024 παρουσιάζεται αυξημένη κατά 140% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006 – 2023 (71.080 στρέμματα το 2024 έναντι μέσου όρου 29.491,10 στρεμμάτων για την περίοδο 2006 – 2023).
Ιούνιος σαν τέλος Ιουλίου
Τα δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS – European Forest Fire Information System) ανέλυσε η ομάδα The Flame Project του Αστεροσκοπείου. Ο Θοδωρής Γιάνναρος και ο Γιώργος Παπαβασιλείου εξηγούν στην «Κ» πως ήδη οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες στη χώρα μας αντιστοιχούν στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουλίου.
«Εχουμε τρέξει μπροστά τρεις εβδομάδες» περιγράφει ο δρ Θοδωρής Γιάνναρος και συνεχίζει: «Η κατάσταση αυτή σχετίζεται ευθέως με τον χειμώνα που προηγήθηκε αλλά και με τις συνθήκες που βιώνουμε ήδη από τη φετινή άνοιξη. Τις πολύ υψηλότερες δηλαδή, από το φυσιολογικό για την εποχή, θερμοκρασίες αλλά και τη σημαντική απουσία βροχοπτώσεων. Αυτοί οι δύο παράγοντες επιταχύνουν την τυπική επιδείνωση των πυρομετεωρολογικών συνθηκών, οι οποίες εξελίσσονται σταδιακά από το τέλος της άνοιξης μέσα στο καλοκαίρι».
Αυτή τη στιγμή οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες στη χώρα μας αντιστοιχούν στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουλίου.
Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με τον ειδικό συνεργάτη του Αστεροσκοπείου, οι περισσότερες περιοχές της χώρας να μοιάζουν με… πυριτιδαποθήκη ήδη από το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου. «Σε ένα πολύ μεγάλο τμήμα της χώρας, με εξαίρεση κάποιες ορεινές περιοχές είναι πάρα πολύ εύκολο αυτή τη στιγμή να ξεσπάσει δασική πυρκαγιά», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιάνναρος.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον δείκτη της αθροιστικής δριμύτητας πυρομετεωρολογικών συνθηκών –μεταξύ άλλων πολύ υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με συνθήκες χαμηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας– χθες Κυριακή 30 Ιουνίου, σημειώθηκε η υψηλότερη τιμή που έχει καταγραφεί τα τελευταία 44 χρόνια.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της ευφλεκτότητας των νεκρών δασικών καυσίμων (βλάστηση), με την περιεχόμενη υγρασία αυτών να εκτιμάται σήμερα σε επίπεδα κάτω του 10% στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας.
Επιπλέον, το δεύτερο μισό του Ιουνίου σημειώθηκε και το πρώτο σημαντικό επεισόδιο τύπου καιρού Hot-Dry-Windy (θερμός-ξηρός-ανεμώδης καιρός), επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
«Ολα αυτά λειτουργούν αθροιστικά καθώς όσο προχωράμε στο καλοκαίρι οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες θα γίνονται ολοένα και χειρότερες», εξηγεί ο κ. Γιάνναρος, τονίζοντας πως μπορεί αυτήν την εβδομάδα να αναμένεται βελτίωση των συνθηκών, ωστόσο έχουμε μπροστά μας δύο πολύ δύσκολους μήνες.
Μάλιστα, είτε έχουμε κάποια επεισόδια καύσωνα είτε ένα μοτίβο καιρού όπου σταθερά θα βρισκόμαστε ανάμεσα στους 38 και 40 βαθμούς Κελσίου, είναι το ίδιο επιβαρυντικό για εκδήλωση δασικών πυρκαγιών.
Ο φετινός Ιούνιος «κατέρριψε» κι άλλο ένα ρεκόρ, αφού σύμφωνα με όσα κατέγραψε το αποτελούμενο από 53 μετεωρολογικούς σταθμούς δίκτυο του meteo.gr του Αστεροσκοπείου ήταν ο πιο θερμός των τελευταίων ετών. Σύμφωνα με τις καταγραφές, οι μέσες τιμές του μήνα ήταν σχεδόν 2-3 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον δεύτερο θερμότερο (Ιούνιος 2012) για όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας.
Αχαρτογράφητα νερά
Με τη σειρά του o δρ Μετεωρολογίας Γιώργος Παπαβασιλείου, υπογραμμίζει μιλώντας στην «Κ» πως «έχουμε μπει σε αχαρτογράφητα νερά, γιατί είμαστε σε ένα σημείο στο οποίο δεν έχουμε ξαναβρεθεί τόσο νωρίς εν μέσω αντιπυρικής περιόδου».
Οπως εξηγεί, αυτό που βλέπουμε τον φετινό Ιούνιο στη χώρα μας είναι ένα συνδυαστικό φαινόμενο κλιματικής μεταβλητότητας και κλιματικής αλλαγής.
Ωστόσο, σε παρόμοια κατάσταση βρέθηκαν πολλές δυτικές χώρες τα δύο προηγούμενα καλοκαίρια.
«Το είδαμε το καλοκαίρι του 2022 στη Δυτική Ευρώπη» λέει ο κ. Παπαβασιλείου και προσθέτει πως «πρόκειται για μια “κατάσταση εμμονής” της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας, η οποία προκαλεί σημαντικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις. Τα ακραία θερμά καλοκαίρια συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια ολοένα και πιο συχνά στη γειτονιά μας. Πρέπει να αποδεχθούμε ότι αυτό θα συμβαίνει πια συχνά εφεξής και άρα να προσαρμόσουμε τη στρατηγική μας στα χειρότερα σενάρια».
