Όλο και περισσότερα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν έναν λόγο να χαμογελούν: οι έρευνες δείχνουν ότι διατηρούν τα δόντια τους περισσότερο χρόνο. Αυτό διευκολύνει τη μάσηση και την ομιλία και σας προστατεύει από την κακή θρέψη και την ταλαιπωρία της οδοντοστοιχίας ή την απώλεια δοντιών· όμως, ταυτόχρονα, απαιτεί να είστε περισσότερο προσεκτικοί από ποτέ στην πρόληψη οδοντικών προβλημάτων – συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες επιπλοκές για τη ζωή.
Τερηδόνα
Ένα στα πέντε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών έχει τερηδόνα η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί. Αυτή αναπτύσσεται όταν τροφές και μικροοργανισμοί σχηματίζουν πλάκα που κολλά στα δόντια και παράγονται οξέα τα οποία καταστρέφουν την επιφανειακή στιβάδα (αδαμαντίνη ή σμάλτο) ενός δοντιού.
Οι μικροοργανισμοί ενδέχεται επίσης να μολύνουν τη ρίζα του δοντιού και να οδηγήσουν στον σχηματισμό αποστήματος. «Αν η φλεγμονή δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να επεκταθεί σε άλλο σημείο της κεφαλής. Αρχικά βρίσκει το “μονοπάτι” με τη μικρότερη δυσκολία, κι έτσι μπορεί να επεκταθεί στη γνάθο. Μπορεί ωστόσο να “ταξιδέψει” και στον εγκέφαλο, και να προκαλέσει θάνατο· αυτό όμως είναι ευτυχώς σπάνιο», προειδοποιεί η δρ Lisa Thompson, ειδικευμένη στη Γεροντολογική Οδοντιατρική στην Οδοντιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Ασθένεια των ούλων
Δύο στα τρία άτομα άνω των 65 ετών έχουν ασθένεια των ούλων, η οποία ονομάζεται επίσης περιοδοντική νόσος. Πρόκειται για φλεγμονή των ούλων που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια δοντιών και πολλά άλλα προβλήματα. Η ασθένεια ξεκινά με τη δημιουργία πλάκας που ερεθίζει τα ούλα. Στο πρώιμο στάδιο (ουλίτιδα), τα ούλα είναι πρησμένα και αιμορραγούν εύκολα.
Η ουλίτιδα, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να επεκταθεί κάτω από τα ούλα. Το ανοσοποιητικό σύστημα θεωρείται ότι τροφοδοτεί τη διεργασία αυτή, καθώς τα λευκά αιμοσφαίρια –που επιστρατεύονται για να καταπολεμήσουν τα βακτήρια– προκαλούν τελικά βλάβη και στον ιστό των ούλων. «Είναι πιθανό να μολυνθούν τα ούλα έως τον σύνδεσμο που συγκρατεί τα δόντια στο οστό, να επεκταθεί η φλεγμονή στον σύνδεσμο, να καταστραφεί το οστό και να προκληθούν απώλεια δοντιών και αποστήματα», αναφέρει η δρ Thompson. Στη χειρότερη περίπτωση, βακτήρια από τη φλεγμονή των ούλων είναι δυνατόν να μπουν στην κυκλοφορία του αίματος και να μολύνουν τις βαλβίδες της καρδιάς· πρόκειται για μια επιπλοκή που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.
Τα άτομα με ασθένεια των ούλων έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν αρτηριακή υπέρταση διαβήτη, ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, νόσο Αλτσχάιμερ και πνευμονία. Δεν έχει, ωστόσο, αποδειχθεί ότι η ασθένεια των ούλων είναι στην πραγματικότητα υπεύθυνη για την πρόκληση αυτών των παθήσεων.
Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο
Η διατήρηση της καλής στοματικής υγείας γίνεται πιο δύσκολη καθώς γερνάμε. Μερικές φορές αυτό συμβαίνει επειδή έχουν περιοριστεί άλλες ικανότητες. «Μπορεί, για παράδειγμα, να υποφέρετε από αρθρίτιδα, η οποία περιορίζει την επιδεξιότητα των χεριών. Αυτό ίσως σας δυσκολεύει στο βούρτσισμα των δοντιών, στη χρήση νήματος ή στη σωστή φροντίδα της τεχνητής οδοντοστοιχίας, εάν έχετε», αναφέρει η δρ Thompson.
Μία ακόμη πρόκληση: οι φυσιολογικές αλλαγές στο στόμα που σχετίζονται με την ηλικία. Τα ούλα υποχωρούν σταδιακά, αποκαλύπτοντας μεγαλύτερο τμήμα των δοντιών και δημιουργώντας νέους χώρους, στους οποίους το νήμα δεν μπορεί πάντα να φτάσει. Η ευαισθησία των δοντιών μειώνεται, καθώς τα νεύρα στο εσωτερικό τους συρρικνώνονται και αναπτύσσεται ένα δευτερεύον στρώμα οδοντίνης (της σκληρής ουσίας που βρίσκεται κάτω από την αδαμαντίνη).
«Μπορεί, παρότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα, να μην αισθάνεσθε τον ίδιο πόνο στο δόντι, και αυτό το πρόβλημα είναι πιθανό να επιδεινωθεί πριν το καταλάβετε», επισημαίνει η δρ Thompson. Καθώς λοιπόν τα χρόνια περνούν και ο οργανισμός φθείρεται, τα δόντια σας μπορεί να αποδυναμωθούν ή να ραγίσουν και να γίνουν ευάλωτα σε διάφορα προβλήματα.
Οι χρόνιες παθήσεις επηρεάζουν επίσης τη στοματική υγεία. Ο μη ρυθμισμένος διαβήτης μπορεί να επιδεινώσει την ασθένεια των ούλων. Και πολλά φάρμακα προκαλούν ξηροστομία. «Χρειάζεστε σάλιο –το οποίο περιέχει φθόριο και ηλεκτρολύτες (όπως νάτριο και ασβέστιο) και υγραίνει το στόμα– για να καθαρίσετε και να προστατέψετε τα δόντια», λέει η δρ Thompson. Η έλλειψη σάλιου μπορεί να οδηγήσει σε φθορά των δοντιών σε μόλις τρεις μήνες μετά την έναρξη της ξηροστομίας.
Τι μπορείτε να κάνετε
Φροντίζοντας επιμελώς την υγιεινή του στόματος, μπορείτε να αποτρέψετε τη δημιουργία των κοιλοτήτων που προκαλεί η τερηδόνα και να αντιμετωπίσετε την ουλίτιδα. Τώρα όμως θα χρειαστεί πρόσθετη προσπάθεια. Τα βήματα που ακολουθούν θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε υγιές το στόμα και το υπόλοιπο σώμα σας:
❱ Βουρτσίζετε τα δόντια σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα τουλάχιστον μία φορά. Αν, παρ’ όλα αυτά, παραμένουν αρκετά υπολείμματα τροφών, η δρ Thompson συνιστά να χρησιμοποιείτε επιπλέον μεσοδόντιο βουρτσάκι. «Είναι μικρό, έχει κωνοειδές σχήμα και χωράει ανάμεσα στα δόντια», εξηγεί. «Μπορείτε να το βρείτε στα φαρμακεία, στις προθήκες με τις οδοντόβουρτσες».
❱ Εάν έχετε ξηροστομία, ζητήστε από τον οδοντίατρό σας μια κατάλληλη οδοντόκρεμα ή ένα στοματικό διάλυμα με φθόριο, που προστατεύουν από τη δημιουργία κοιλοτήτων στα δόντια. Η τσίχλα με ξυλιτόλη επίσης διεγείρει την παραγωγή σάλιου, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην προφύλαξη από τη δημιουργία κοιλοτήτων.
❱ Εάν το βούρτσισμα είναι δύσκολο λόγω αρθρίτιδας, δοκιμάστε μια ηλεκτρική οδοντόβουρτσα ή μια οδοντόβουρτσα με εργονομική λαβή.
❱ Αποφύγετε το κάπνισμα, το οποίο αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ασθένεια των ούλων.
❱ Εάν έχετε τεχνητή οδοντοστοιχία, φροντίστε να τη βουρτσίζετε καθημερινά και να την έχετε όλη τη νύχτα σε καθαριστικό οδοντοστοιχίας.
❱ Μην παραλείπετε ελέγχους και καθαρισμούς στον οδοντίατρό σας (τουλάχιστον δύο έως τέσσερις φορές τον χρόνο, ανάλογα με την υγεία των ούλων σας).
