Οι ετήσιες γενικές εξετάσεις δεν απαιτούν πολύ χρόνο και αποτελούν έναν πολύ καλό τρόπο να αποκτήσετε μια εικόνα για την τρέχουσα και τη μελλοντική κατάσταση της υγείας σας. Παρότι ο κόσμος συνήθως τις ονομάζει ετήσιο τσεκάπ, θα ήταν καλύτερο να ονομάσουμε αυτή την ετήσια διαδικασία γενική προληπτική εξέταση ή ιατρική επίσκεψη ευεξίας. Όπως και να τις ονομάσουμε, όμως, κάθε άνδρας θα πρέπει να τις κάνει μία φορά τον χρόνο, καθώς αποτελούν σημαντικό μέρος της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, σύμφωνα με τον δρα Asaf Bitton, διευθυντή των εργαστηρίων Ariadne Labs και γενικό γιατρό στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ νοσοκομείο Brigham and Women’s Hospital. «Για πολλούς άνδρες, αυτή είναι μία από τις λίγες ευκαιρίες που έχουν για μια εις βάθος συζήτηση για την υγεία τους», υπογραμμίζει ο δρ Bitton. «Το ραντεβού βοηθάει τόσο τους ίδιους όσο και τον γιατρό να συζητήσουν τους προβληματισμούς τους, να διερευνήσουν προληπτικά μέτρα και να θέσουν μαζί στόχους και προσδοκίες για την υγεία του εξεταζομένου».
Η αξία της επίσκεψης
Η παραδοσιακή ετήσια κλινική εξέταση, η οποία επικεντρώνεται αποκλειστικά σε μετρήσεις και εξετάσεις ρουτίνας, έχει αποτελέσει αντικείμενο κριτικής στο παρελθόν. Ένα άρθρο της ιατρικής επιθεώρησης JAMA το 2015, το οποίο επικαλούνται πολλοί, υποστηρίζει πως αυτού του είδους η εξέταση έχει μικρή αξία για όσους την κάνουν και δεν αυξάνει το προσδόκιμο ζωής. «Ωστόσο, η λέξη-κλειδί εδώ είναι η “αξία”», σχολιάζει ο δρ Bitton. «Μπορεί να έχει διαφορετική σημασία για κάθε άνθρωπο». Για πολλούς άνδρες, η ετήσια ιατρική επίσκεψη αποτελεί κάτι παραπάνω από μια απλή αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης της υγείας τους. «Με το πέρασμα του χρόνου, οι άνδρες χρειάζονται την ευκαιρία να εστιάσουν και να αναστοχαστούν τι είναι σημαντικό για την υγεία τους και τι είδους στόχους θέλουν να επιτύχουν», λέει ο δρ Bitton. «Χωρίς αυτή την τακτική αλληλεπίδραση με τον γιατρό τους μπορεί να καταλήξουν να τρέχουν δεξιά κι αριστερά, χωρίς ξεκάθαρη εικόνα του πού βρίσκεται η γενική κατάσταση της υγείας τους και ποιοι είναι οι κατάλληλοι τρόποι για να επιτύχουν τους νέους τους στόχους».
Ποια είναι τα οφέλη;
Η ετήσια ιατρική επίσκεψη περιλαμβάνει συνήθως μέτρηση του ύψους, του βάρους, της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού. Ο γιατρός σας μπορεί, επιπλέον, να σας εξετάσει και κλινικά. Μπορεί επίσης να σας πάρουν αίμα ή να σας ζητήσουν δείγμα ούρων. «Αυτές είναι πληροφορίες που πολλοί άνδρες δεν αναζητούν από μόνοι τους. Δεν ξέρουν ποιες είναι οι ιδανικές τιμές ή κατά πόσο εμφανίζουν σημαντικές μεταβολές», σημειώνει ο δρ Bitton. Η επίσκεψη αποτελεί επίσης μια ευκαιρία να επανεξετάσει κανείς τόσο τις υγιεινές όσο και τις πιθανώς βλαπτικές για την υγεία επιλογές στον τρόπο ζωής του: τη διατροφή, τη σωματική άσκηση, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. Πέρα από αυτά τα βασικά στοιχεία, πολλοί γενικοί γιατροί σήμερα ελέγχουν τον ασθενή για την ύπαρξη συχνών προβλημάτων συμπεριφοράς, όπως το στρες, η κατάθλιψη, το άγχος και τα προβλήματα ύπνου. Επίσης, είναι πιθανό να εξετάσουν άλλες σχετιζόμενες με την υγεία ανάγκες που άπτονται της κοινωνικής ζωής, όπως η ασφάλεια της κατοικίας και των μετακινήσεων. Μια ετήσια προληπτική επίσκεψη αποτελεί, εξάλλου, ιδανική ευκαιρία για να συζητηθεί η ανάγκη για εξειδικευμένες εξετάσεις προδιαγνωστικού ελέγχου, ορισμένες από τις οποίες μπορεί να μη γνωρίζατε. Για παράδειγμα, υπερηχογράφημα της κοιλιακής χώρας για άνδρες ηλικίας 65 έως 75 ετών που δεν ήταν ποτέ καπνιστές και αξονική τομογραφία θώρακος για εντατικούς καπνιστές, είτε συνεχίζουν το κάπνισμα είτε το έχουν διακόψει. «Μπορείτε να συζητήσετε με τον γιατρό σας για τα οφέλη και τους κινδύνους αυτών των εξετάσεων, κάτι που θα σας βοηθήσει να πάρετε μια απόφαση από κοινού για το εάν και πότε θα πρέπει να τις κάνετε», λέει ο δρ Bitton. «Με τον τρόπο αυτό θα είστε καλύτερα ενημερωμένοι και θα έχετε ενεργό ρόλο σε ό,τι αφορά τα τρέχοντα θέματα της υγείας σας».
Διαπροσωπικές σχέσεις
Μια ετήσια επίσκεψη συμβάλλει, επίσης, στο να δημιουργήσετε μια πιο στενή σχέση με τον γιατρό σας και ενδεχομένως να έχετε μια ανοιχτή επικοινωνία. Αισθάνεστε κοντά στον γιατρό σας; Σας κάνει διεξοδικές ερωτήσεις ή, ακόμα καλύτερα, σας ενθαρρύνει να του κάνετε εσείς τέτοιες ερωτήσεις; «Είναι σημαντικό ο γιατρός σας να αφιερώνει χρόνο για να κατανοήσει τις ανησυχίες σας και να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις σας», υποστηρίζει ο δρ Bitton. Επίσης, ο γιατρός σας θα πρέπει να είναι κάποιος με τον οποίο θα νιώθετε άνετα να συζητήσετε ακόμη και τα πιο ευαίσθητα θέματα. Πολλά ιδιωτικά ασφαλιστήρια καλύπτουν μια ετήσια επίσκεψη για προληπτικούς λόγους, χωρίς συμμετοχή του εξεταζομένου».
Ακόμη κι αν θεωρείτε τον εαυτό σας υγιή και δεν έχετε προβλήματα υγείας, μια ετήσια προληπτική επίσκεψη είναι και πάλι ωφέλιμη. «Είναι πιθανό να μάθετε κάθε φορά κάτι καινούργιο – ενδεχομένως ένα καλό νέο για την υγεία σας», λέει ο δρ Bitton. «Αυτό θα σας επιβεβαιώσει ότι βρίσκεστε στον σωστό δρόμο και η εμπειρία θα σας προσφέρει το κίνητρο που χρειάζεστε για να συνεχίσετε να κάνετε αυτό που πρέπει. Οφείλετε στον εαυτό σας να αφιερώνετε μία ή δύο ώρες, μία φορά τον χρόνο, στην υγεία και στη μακροχρόνια ευζωία σας».
Ερωτήσεις στον γιατρό σας
Εκμεταλλευτείτε πλήρως τη συζήτηση με τον γιατρό σας. Δείτε μερικές ιδέες:
❱ Ζητήστε από έναν συγγενή ή στενό φίλο/η να σας συνοδεύσει στον γιατρό, ειδικά εάν η επίσκεψη στο ιατρείο σάς προκαλεί νευρικότητα ή εάν δυσκολεύεστε να θυμηθείτε όλα όσα σας λέει ο γιατρός σας.
❱ Πηγαίνετε στην επίσκεψη προετοιμασμένος, έχοντας καταγράψει τις ερωτήσεις σας.
❱ Ρωτήστε εάν θα πρέπει να πάρετε προληπτικά μέτρα για την υγεία σας, όπως εμβόλια, διαγνωστικές εξετάσεις, αλλαγές στη διατροφή και στο πρόγραμμα σωματικής άσκησης.
❱ Ρωτήστε ποιος είναι ο σκοπός κάθε φαρμάκου ή ιατρικής πράξης, τι θα πετύχει, ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ποια τα οφέλη, οι ενδεχόμενες παρενέργειες και εάν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.
❱ Συμπληρώστε τα απαραίτητα έντυπα που θα σας υποδείξει. Έτσι διασφαλίζετε ότι οποιοσδήποτε επαγγελματίας υγείας θα γνωρίζει με ποιον μπορεί να μιλήσει εάν εσείς δεν μπορείτε να μιλήσετε μαζί του και θα προχωρήσει μόνο στις θεραπευτικές επιλογές στις οποίες υπάρχει η δική σας συναίνεση.
