Είναι Φεβρουάριος και πολλοί άνθρωποι προσπαθούν με επιμονή να τηρήσουν τις αποφάσεις που πήραν για το νέο έτος στην αρχή της χρονιάς. Συνήθως αυτές περιλαμβάνουν κάποιον στόχο για την απώλεια βάρους. Δυστυχώς, αν και το να χάσει κάποιος μερικά κιλά είναι σχετικά εύκολο, τα στοιχεία δείχνουν ότι σπάνια καταφέρνει να τα κρατήσει μακριά. Από τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα που καταφέρνουν να χάσουν το 10% του σωματικού τους βάρους, μόνο ένας στους έξι καταφέρνει να διατηρήσει το μειωμένο βάρος του για τουλάχιστον ένα έτος.
Οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι παράξενο που η απώλεια βάρους σπάνια διατηρείται, δεδομένων όσων γνωρίζουμε πλέον για το πώς λειτουργεί ο οργανισμός. «Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η παχυσαρκία προκαλείται από την υπερβολική κατανάλωση τροφής, ενώ σήμερα ξέρουμε ότι ο κύριος παράγοντας που οδηγεί σε παχυσαρκία είναι μία ή περισσότερες διαταραχές της φυσιολογικής ρύθμισης της ποσότητας λίπους που αποθηκεύεται», σημειώνει ο δρ Lee Kaplan, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και διευθυντής του Ινστιτούτου Παχυσαρκίας, Μεταβολισμού και Διατροφής στο Massachusetts General Hospital.
Με λίγα λόγια: τα κιλά επιστρέφουν όχι τόσο λόγω της συμπεριφοράς σας, αλλά κυρίως επειδή ο οργανισμός σας δυσλειτουργεί και σας οδηγεί να αποθηκεύετε περισσότερο λίπος. Η τάση για αποθήκευση περισσότερου λίπους σάς κάνει να τρώτε περισσότερο και να καίτε λιγότερες από τις θερμίδες που καταναλώνετε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλες οι προσπάθειες για απώλεια βάρους είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Η ποσότητα λίπους που αποθηκεύεται επηρεάζεται έντονα από το περιβάλλον και, επομένως, η αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών που το σώμα σας παίρνει βάρος μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε κιλά και να κρατήσετε μακριά σας αυτά που χάσατε, εξηγεί ο δρ Kaplan.
Κατανοήστε την αντίδραση του οργανισμού στην απώλεια βάρους
Θα ήταν χρήσιμο να αντιμετωπίσετε το υπερβάλλον βάρος και την παχυσαρκία ως μια ανισορροπία του σώματος, η οποία δεν διαφέρει από πολλές άλλες. Για παράδειγμα, αν είχατε οίδημα (πρήξιμο, που συνδέεται με την κατακράτηση υγρών), δεν θα αφυδατώνατε τον εαυτό σας ώστε να φύγει το υγρό, πιστεύοντας ότι έτσι θα λυθεί το πρόβλημα, παρατηρεί ο δρ Kaplan. Θα έπρεπε να εντοπίσετε την αιτία που προκαλεί την κατακράτηση υγρών και να την αντιμετωπίσετε. Το ίδιο ισχύει και όταν ο οργανισμός αποθηκεύει υπερβολική ποσότητα λίπους. Κάθε προσπάθεια που επιδιώκει να αγνοείτε τα σήματα πείνας που σας στέλνει ο οργανισμός σας και απλώς να τρώτε λιγότερο δεν πρόκειται να σας δώσει μια αποτελεσματική μακροχρόνια λύση.
«Είναι προτιμότερο να βρείτε για ποιον λόγο ο οργανισμός σας θέλει να αποθηκεύσει πολύ λίπος και να κάνετε αλλαγές που να αναστρέφουν αυτή τη βιολογική διαδικασία», καταλήγει ο δρ Kaplan.
Φτάστε στη ρίζα του προβλήματος
Πώς λοιπόν θα το επιτύχετε αυτό; Αρχικά, είναι χρήσιμο να κατανοήσετε μερικές από τις συνήθεις αιτίες για τις οποίες ο οργανισμός σας διατηρεί το λίπος. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο ανεπαρκής ύπνος, το χρόνιο στρες, η διαταραχή του ημερήσιου βιολογικού ρυθμού, τυχόν φαρμακευτική αγωγή που προκαλεί αύξηση βάρους, η συχνή κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και η μυϊκή ατροφία που προκαλείται από την πλήρη απουσία άσκησης.
Επειδή οι αιτίες της αύξησης βάρους ποικίλλουν, δεν υπάρχει μία λύση για όλους, δηλώνει ο δρ Kaplan. Μερικές στρατηγικές που μπορείτε να αξιοποιήσετε για να εντοπίσετε την αιτία του αυξημένου βάρους και, ιδανικά, να την αντιμετωπίσετε είναι οι εξής:
Κάντε λίγο τον ντετέκτιβ. Αναρωτηθείτε: Πότε ξεκίνησε η αύξηση του βάρους σας; Πότε πήρατε τα περισσότερα κιλά; Τι ήταν αυτό που πυροδότησε την αύξηση του βάρους; Για παράδειγμα, πήρατε κιλά όταν σταματήσατε να γυμνάζεστε τακτικά, όταν βιώσατε έντονο στρες ή όταν αρχίσατε να δουλεύετε νυχτερινή βάρδια; Ξεκίνησαν τα προβλήματα βάρους μετά από τοκετό, στην εμμηνόπαυση, μετά τον θάνατο κάποιου συγγενούς σας ή όταν αρχίσατε κάποιο νέο φάρμακο; Εντοπίζοντας πότε ξεκίνησε το πρόβλημα και πότε πήρατε τα περισσότερα κιλά, θα μπορέσετε να καθορίσετε τον υποκείμενο παράγοντα ή τους παράγοντες που πρέπει να αντιμετωπίσετε.
Κάντε αλλαγές. Μόλις καθορίσετε την υποκείμενη αιτία ή τις αιτίες αύξησης του βάρους, προσπαθήστε να κάνετε τις αντίστοιχες αλλαγές. Αν η αιτία είναι ο ανεπαρκής ύπνος, υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε για να κοιμάστε περισσότερο; Αν είναι το άγχος, υπάρχουν αλλαγές που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τους χρόνιους στρεσογόνους παράγοντες στη ζωή σας;
Αν πιστεύετε ότι κάποιο φάρμακο προκάλεσε την αύξηση βάρους, μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με μια πιθανή εναλλακτική λύση. Στα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους περιλαμβάνονται ορισμένοι τύποι αντικαταθλιπτικών και σταθεροποιητών της διάθεσης, αντισπασμωδικών, β-αναστολέων, στεροειδών, αναστολέων ισταμινικών υποδοχέων και παυσίπονων. «Είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν διακόψετε οποιοδήποτε φάρμακο παίρνετε», τονίζει ο δρ Kaplan.
Υιοθετήστε βιώσιμες αλλαγές στη διατροφή σας. «Δεν υπάρχει μία και μόνη λύση ή μία και μόνη δίαιτα που να είναι επιτυχής σε όλους», προειδοποιεί ο δρ Kaplan. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι κάποια άτομα έχουν καλύτερα αποτελέσματα με μια διατροφή με λιγότερους υδατάνθρακες, ενώ άλλα έχουν καλύτερα αποτελέσματα με μια διατροφή με λιγότερα λίπη. Οι διαφορές αυτές καθορίζονται από το γενετικό μας υπόβαθρο. Η βέλτιστη στρατηγική είναι διαφορετική για κάθε άτομο, γι’ αυτό επιλέξτε κάποια που να είναι ασφαλής και να μπορείτε να τη συνεχίσετε για μεγάλο χρονικό διάστημα, προτείνει ο δρ Kaplan.
Ζητήστε βοήθεια, αν τη χρειάζεστε. Κάποιος που χρειάζεται να χάσει δύο έως επτά κιλά ίσως να μη χρειάζεται βοήθεια ειδικού, αλλά για άλλους απαιτείται επαγγελματική παρέμβαση προκειμένου να επιτύχουν απώλεια βάρους που θα διατηρηθεί.
«Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε ότι δεν φτάσατε εκεί που φτάσατε επειδή κάνατε κάποιο λάθος. Φτάσατε εκεί επειδή ο οργανισμός σας έχει μια διαταραχή», εξηγεί ο δρ Kaplan. Η αντιμετώπιση του προβλήματος με αλλαγές μόνο στον τρόπο ζωής μπορεί να μην είναι εφικτή. «Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να χρειάζεστε πιο κατευθυνόμενη ιατρική παρέμβαση», δηλώνει ο δρ Kaplan. «Το να αναγνωρίσετε ότι η παχυσαρκία είναι μια νόσος η οποία δεν βρίσκεται υπό τον άμεσο έλεγχό σας είναι ίσως το πρώτο βήμα για να λύσετε ένα κουραστικό και επικίνδυνο πρόβλημα».
