Γράφτηκε σε πολλά μέσα: «Τρώτε κόκκινο κρέας χωρίς πρόβλημα». Η πηγή αυτής της διαβεβαίωσης ήταν μια μελέτη που δημοσιεύθηκε την 1η Οκτωβρίου 2019, στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Annals of Internal Medicine.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών πραγματοποίησε πέντε συστηματικές ανασκοπήσεις, οι οποίες εξέτασαν τη σχέση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων προϊόντων του με διάφορα προβλήματα υγείας, π.χ. καρδιοπάθειες, καρκίνος, διαβήτης, αλλά και με τον πρόωρο θάνατο.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα τεκμήρια της άποψης πως το κόκκινο ή το επεξεργασμένο κρέας είναι επιβλαβές είναι «χαμηλής σημαντικότητας». Η συμβουλή τους: Δεν είναι απαραίτητο να μειώσετε την κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος για λόγους υγείας.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας ήταν έντονη και άμεση. Για παράδειγμα, η σχολή του Χάρβαρντ T.H. Chan School of Public Health ανακοίνωσε ότι αυτή η καινούργια συμβουλή μπορεί ενδεχομένως να βλάψει την υγεία του πληθυσμού.
«Αυτή η νέα σύσταση για το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας στηρίχθηκε σε εσφαλμένη μεθοδολογία και παρανόηση των διατροφικών δεδομένων», ανέφερε ο δρ Frank Hu, πρόεδρος του Τμήματος Διατροφής. «Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν μια μέθοδο η οποία εφαρμόζεται συχνά σε τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες για φάρμακα και ιατρικοτεχνολογικά προϊόντα, δεν συνηθίζεται όμως να εφαρμόζεται σε διατροφικές μελέτες».
Μια ματιά στα στοιχεία
Η μελέτη και οι ευρύτατες αντιδράσεις που προκάλεσε έφεραν για ακόμα μία φορά στο προσκήνιο το ερώτημα κατά πόσο το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας κάνουν κακό στην υγεία μας και αν ο κόσμος πρέπει να τα καταργήσει εντελώς ή απλώς να τα μειώσει.
Ποια είναι λοιπόν τα δεδομένα; Ας δούμε τα κύρια ζητήματα και ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο του κόκκινου και του επεξεργασμένου κρέατος στη διατροφή μας.
Το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας πράγματι αυξάνουν τους κινδύνους για την υγεία μας. Παρά τα όσα υποστηρίζει η μελέτη του Annals of Internal Medicine, ο δρ Hu υπενθυμίζει ότι πλήθος στοιχείων δείχνουν μια ξεκάθαρη συσχέτιση ανάμεσα στη μεγάλη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος και σε υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθειες, καρκίνο, διαβήτη και πρόωρο θάνατο. «Υπάρχει κοινός τόπος στα στοιχεία από διαφορετικές μελέτες», δηλώνει.
Η λέξη-κλειδί εδώ, βέβαια, είναι το «μεγάλη». Ο δρ Hu επισημαίνει ότι οι ακριβείς ποσότητες για την ασφαλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος είναι προς συζήτηση.
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι η υγεία των ατόμων με σχετικά μικρή κατανάλωση βρίσκεται σε μικρότερο κίνδυνο», λέει. «Μια γενική σύσταση είναι ο κόσμος να μην καταναλώνει παραπάνω από δύο ή τρεις μερίδες την εβδομάδα».
Ο δρ Hu προτείνει να εστιάζουμε όχι τόσο στο μέγεθος της μερίδας, όσο στη θέση που έχει το κόκκινο κρέας στο γεύμα μας. «Αντί για κύριο πιάτο, χρησιμοποιήστε το κόκκινο κρέας ως συνοδευτικό», λέει. «Θεωρήστε το κόκκινο κρέας ως πολυτέλεια και όχι ως βασική τροφή». Όσον αφορά το επεξεργασμένο κρέας, ο δρ Hu επισημαίνει ότι συσχετίζεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό με υψηλότερο κίνδυνο καρδιοπαθειών και καρκίνου (ειδικότερα καρκίνου του παχέος εντέρου).
Τα προϊόντα επεξεργασμένου κρέατος περιέχουν μεγάλες ποσότητες πρόσθετων και χημικών, που ενδέχεται να αποτελούν κίνδυνο για την υγεία. «Και πάλι, δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη ποσότητα που να θεωρείται ασφαλής, επομένως θα πρέπει η κατανάλωση επεξεργασμένων κρεάτων να είναι η ελάχιστη δυνατή», επισημαίνει.
Δεν χρειάζεται να τρώτε κόκκινο κρέας. Το κόκκινο κρέας έχει υψηλές ποσότητες πρωτεΐνης, η οποία βοηθά στην ανάπτυξη των μυών, και βιταμίνης Β12, η οποία συμβάλλει στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Για παράδειγμα, μια μερίδα 85 γραμμαρίων έχει περίπου 45% της Ημερήσιας Αξίας* (ΗΑ, παρόμοια με τη Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση) σε πρωτεΐνη και 35% της ΗΑ σε βιταμίνη Β12. Μία μερίδα κόκκινου κρέατος είναι επίσης καλή πηγή ψευδαργύρου, ο οποίος συμβάλλει στην παραγωγή τεστοστερόνης από τον οργανισμό, και σεληνίου, ενός ισχυρού αντιοξειδωτικού. Επιπλέον το κόκκινο κρέας είναι πλούσιο σε σίδηρο.
Ωστόσο, λέει ο δρ Hu, δεν χρειάζεται να τρώτε κόκκινο κρέας για να προσλάβετε αυτές τις σημαντικές θρεπτικές ουσίες. «Μπορείτε να προσλάβετε τις ίδιες ποσότητες –και σε μερικές περιπτώσεις, ακόμη μεγαλύτερες– από πουλερικά, ψάρια, αυγά και ξηρούς καρπούς – ακόμη και ακολουθώντας μια διατροφή που βασίζεται στη χορτοφαγία».
Ορισμένα είδη κόκκινου κρέατος δεν είναι απαραιτήτως πιο υγιεινά. Δεν υπάρχουν μελέτες που να έχουν δείξει διατροφικά πλεονεκτήματα ή οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση βόειου κρέατος που είναι βιολογικό ή προέρχεται από ζώα που τρέφονται με χορτάρι. «Αυτοί οι τύποι κόκκινου κρέατος συχνά έχουν μεγαλύτερη ζήτηση, καθώς έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε αυξητικές ορμόνες ή δεν έχουν ορμόνες συγκριτικά με τα βοοειδή που εκτρέφονται με σπόρους, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές εάν ωφελούν την υγεία», καταλήγει ο δρ Hu.
*Ημερήσια Αξία (ΗΑ) = ένδειξη την οποία ορίζει ο FDA και συχνά, αλλά όχι πάντα, ταυτίζεται με τη Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (ΣΗΔ) του FDA.
