Oταν ξεκινήσει ένας έντονος πονοκέφαλος, το μόνο που θέλετε είναι να σταματήσει. Ο παλλόμενος πόνος μπορεί να είναι εξουθενωτικός και να έχει ως συνέπεια να χάνετε τα ραντεβού σας, να απουσιάζετε από την εργασία σας ή να χάνετε πολύτιμο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους σας.
Ανεξάρτητα από το αν έχετε την τάση να εμφανίζετε ημικρανία, κεφαλαλγία τάσης ή αθροιστική κεφαλαλγία (δείτε το πλαίσιο με τίτλο «Είναι αυτός ο δικός σας τύπος κεφαλαλγίας;»), ίσως μπορείτε να μειώσετε τη συχνότητα εμφάνισης της κεφαλαλγίας εντοπίζοντας τις αιτίες που την προκαλούν.
Δείτε ποιοι είναι οι συχνότεροι παράγοντες που πυροδοτούν τον καθένα από αυτούς τους τύπους κεφαλαλγίας.
1. Στρες
Το στρες μπορεί να προκαλέσει σφίξιμο στους μυς των ώμων και του αυχένα, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε κεφαλαλγία τάσης. «Πιστεύουμε ότι το πρόβλημα ξεκινά από τους μυς. Όταν η κεφαλαλγία τάσης γίνει συχνή, ο πόνος στους μυς του ώμου και του αυχένα γίνεται αντιληπτός από τον εγκέφαλο ως πόνος στο κεφάλι», δηλώνει ο δρ Sait Ashina, νευρολόγος που ειδικεύεται στη θεραπεία της κεφαλαλγίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center. Το στρες αποτελεί συχνό παράγοντα που πυροδοτεί και την ημικρανία.
2. Διατροφή
Η πείνα μπορεί να πυροδοτήσει μια ημικρανία ή μια κεφαλαλγία τάσης. Ημικρανία βέβαια μπορεί να πυροδοτήσει και η κατανάλωση ορισμένων τροφών. Ίσως πρόκειται μόνο για έναν τύπο τροφών –για παράδειγμα, φασόλια ή ξηροί καρποί– ή για πολλές τροφές, όπως αβοκάντο, μπανάνες, σοκολάτα, λεμόνια, γαλακτοκομικά προϊόντα και κρεμμύδια. «Οι επεξεργασμένες τροφές που περιέχουν νιτρώδη, νιτρικά, κίτρινες χρωστικές ή όξινο γλουταμινικό νάτριο μπορεί να δημιουργήσουν ιδιαίτερα προβλήματα», επισημαίνει ο δρ Ashina.
3. Κατανάλωση αλκοόλ
Το αλκοόλ είναι συχνή αιτία ημικρανίας και αθροιστικής κεφαλαλγίας. Σε ορισμένα άτομα χρειάζονται μόνο μερικές γουλιές κόκκινου κρασιού για να προκληθεί κεφαλαλγία. Ωστόσο, οποιοδήποτε είδος αλκοόλ μπορεί να είναι εκλυτικός παράγοντας. Δεν είναι σαφές αν ο ένοχος είναι το ίδιο το αλκοόλ ή αν το πρόβλημα προκαλείται από κάποιο άλλο συστατικό του ποτού.
4. Περιβάλλον
«Η αθροιστική κεφαλαλγία δείχνει να είναι εποχική και συχνά εμφανίζεται την άνοιξη ή το φθινόπωρο», δηλώνει ο δρ Ashina και προσθέτει: «Είναι κάτι στο περιβάλλον, αλλά ακόμη δεν είμαστε σε θέση να πούμε τι ακριβώς». Παράγοντες του περιβάλλοντος όπως το έντονο φως, ο καπνός, η υγρασία, τα έντονα αρώματα ή ο ψυχρός καιρός σχετίζονται με ημικρανίες.
5. Ορμόνες
Οι μεταβολές στο επίπεδο των οιστρογόνων σχετίζονται με την ημικρανία στις γυναίκες – οι γυναίκες πάσχουν από ημικρανία συχνότερα από ό,τι οι άνδρες. Ο έμμηνος κύκλος μπορεί να συνδέεται με ημικρανία στις νεότερες γυναίκες. Το μεταβαλλόμενο επίπεδο οιστρογόνων στη διάρκεια της περιεμμηνοπαυσιακής περιόδου μπορεί ορισμένες φορές να προκαλέσει ημικρανία σε γυναίκες που δεν την είχαν εμφανίσει ποτέ πριν. Η θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί επίσης να είναι παράγοντας που προκαλεί ημικρανία. Στις περισσότερες γυναίκες, η εμμηνόπαυση δείχνει να βάζει τέλος στις ημικρανίες.
6. Διακοπή της καφεΐνης
Αν έχετε συνηθίσει να καταναλώνετε καφεΐνη πίνοντας καφέ ή τσάι και τη σταματήσετε απότομα, μπορεί να εμφανίσετε ημικρανία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι η καφεΐνη προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Χωρίς την καφεΐνη, τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται και με κάθε παλμό της καρδιάς διογκώνονται: αυτό αποτελεί μια βασική αιτία για τον παλλόμενο πόνο της ημικρανίας.
7. Έλλειψη ύπνου
Η έλλειψη ύπνου έχει συσχετιστεί με την ημικρανία και την κεφαλαλγία τάσης. «Δεν ξέρουμε γιατί, αλλά γνωρίζουμε ότι υπάρχει συσχέτιση και ότι ο ύπνος μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο. Ορισμένες φορές οι πάσχοντες αισθάνονται καλύτερα μετά από έναν σύντομο ύπνο», δηλώνει ο δρ Ashina.
Τι μπορείτε να κάνετε
Κατανοώντας τους παράγοντες που πυροδοτούν την κεφαλαλγία σας, θα μπορείτε να την αποφύγετε ευκολότερα στο μέλλον. Ωστόσο, ο εντοπισμός αυτών των παραγόντων μπορεί να αποδειχθεί δύσκολος, ιδίως αν είναι περισσότεροι από ένας (για παράδειγμα, αρκετά είδη τροφών). Ο δρ Ashina συνιστά να κρατάτε ημερολόγιο και να σημειώνετε την ημέρα, την ώρα, τα συμπτώματα και τις περιστάσεις που σχετίζονται με την κεφαλαλγία (τι είχατε φάει, πού συνέβη).
Αν η αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων δεν είναι αρκετή για να σας απαλλάξει από τις κεφαλαλγίες, μιλήστε με τον γιατρό σας. Υπάρχουν πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα, καθώς και μη φαρμακευτικές θεραπείες (βελονισμός, διαλογισμός, βιοανάδραση, θεραπεία χαλάρωσης), που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της συχνότητας με την οποία εκδηλώνεται η κεφαλαλγία.
Θα χρειαστεί να πάτε ένα βήμα ακόμη παραπέρα: «Φροντίστε να κοιμάστε αρκετά, να ασκείστε, να τρώτε υγιεινά, να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ και να μειώσετε το στρες», συνιστά ο δρ Ashina. «Η κεφαλαλγία είναι μια κατάσταση υπερευαισθησίας, άρα απαιτείται ισορροπία στον οργανισμό σας για να καταπολεμήσετε τους εκλυτικούς παράγοντες».
Είναι αυτός ο δικός σας τύπος κεφαλαλγίας;
Αυτοί είναι τρεις συχνοί τύποι κεφαλαλγίας και τα συμπτώματά τους:
❱ Κεφαλαλγία τάσης. Ο πόνος συχνά ξεκινά από τον αυχένα και την πλάτη και καταλήγει να γίνεται αισθητός ως μια σφιχτή ζώνη γύρω από το κεφάλι. Συχνά σταματά με την ανάπαυση.
❱ Ημικρανία. Ο πόνος αρχικά εντοπίζεται στη μία πλευρά του κεφαλιού. Είναι σφυγμώδης (χτυπάει σαν σφυγμός) και μοιάζει με «σφυροκόπημα», ενώ παράλληλα υπάρχει ευαισθησία στο φως και στους ήχους. Μπορεί να υπάρχει και ναυτία. Μια ημικρανία μπορεί να διαρκέσει ώρες ή ημέρες.
❱ Αθροιστική κεφαλαλγία. Η αθροιστική κεφαλαλγία γίνεται αισθητή ως «μαχαιριά» στην περιοχή του ματιού. Μπορεί να προκαλέσει παραγωγή δακρύων ή ερυθρότητα στο μάτι, ρινόρροια ή ρινική συμφόρηση. Μπορεί να διαρκέσει μερικά λεπτά ή ώρες, ενώ μπορεί επίσης να υποχωρήσει και να επανέλθει αρκετές φορές την ημέρα. Αυτές οι αθροιστικές κεφαλαλγίες μπορεί να εμφανίζονται για μήνες, να υποχωρούν και να επανεμφανίζονται πολύ καιρό αργότερα.
