Η διαλειμματική νηστεία είναι μια δημοφιλής διατροφική στρατηγική, η οποία μελετάται σε εργαστήρια και εφαρμόζεται σε κουζίνες σε ολόκληρη την Αμερική. Είναι κάτι παραπάνω από μόδα. Ο περιορισμός των προσλαμβανόμενων θερμίδων ή των γευμάτων ενδέχεται να μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη, όπως απώλεια βάρους και μειωμένο κίνδυνο για διάφορα νοσήματα. Ωστόσο δεν διαθέτουμε επαρκή δεδομένα για την επίδραση της διαλειμματικής νηστείας στην υγεία των ηλικιωμένων.
Τι είναι η διαλείμματική νηστεία;
Η διαλείμματική νηστεία περιορίζει το πότε ή το πόσο τρώτε – ορισμένες φορές και τα δύο. Υπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις γι’ αυτόν τον τύπο νηστείας.
Στη νηστεία εναλλασσόμενων ημερών, τρώτε κανονικά κάθε δεύτερη ημέρα. Τις ενδιάμεσες ημέρες τρώτε τόσο ώστε να παίρνετε μόνο το 25% των ημερήσιων αναγκών σας σε θερμίδες, σε ένα γεύμα. Έτσι, αν καταναλώνετε 1.800 θερμίδες τη Δευτέρα, την Τετάρτη και την Παρασκευή, θα τρώτε ένα γεύμα 450 θερμίδων (και τίποτε άλλο) την Τρίτη, την Πέμπτη και το Σάββατο.
Στην προσέγγιση 5:2, τρώτε κανονικά για πέντε ημέρες στη σειρά. Στη συνέχεια, για δύο ημέρες στη σειρά τρώτε μόνο 400 έως 500 θερμίδες την ημέρα.
Στην προσέγγιση 16:8, κάθε μέρα είναι ίδια: νηστεύετε 16 ώρες στη σειρά και στη συνέχεια τρώτε κανονικά για μια περίοδο 8 ωρών, για παράδειγμα μεταξύ 9 π.μ. και 5 μ.μ.
Ποια είναι τα οφέλη;
Τα οφέλη της διαλειμματικής νηστείας δείχνουν να επηρεάζουν πολλαπλά την υγεία. Οι εν λόγω επδράσεις θα μπορούσαν θεωρητικά να οφείλονται στο γεγονός ότι αναβοσβήνει ένας μεταβολικός «διακόπτης».
«Η νηστεία μειώνει το επίπεδο γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Ως απάντηση, ο οργανισμός χρησιμοποιεί λίπος αντί για γλυκόζη ως πηγή ενέργειας, αφού πρώτα μετατρέψει το λίπος σε κετόνες», εξηγεί η πιστοποιημένη διατροφολόγος Kathy McManus, διευθύντρια του Τμήματος Διατροφής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Αυτή η αλλαγή –η χρήση όχι γλυκόζης αλλά κετονών ως πηγή ενέργειας– αλλάζει επίσης τη βιοχημεία του σώματος με τρόπο ωφέλιμο για την υγεία.
Η τακτική νηστεία στα ζώα σχετίζεται όχι μόνο με απώλεια βάρους, αλλά και με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, χαμηλότερη καρδιακή συχνότητα, μειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη, χαμηλότερο επίπεδο της «κακής» LDL χοληστερόλης, υψηλότερο επίπεδο της «καλής» HDL χοληστερόλης και λιγότερες φλεγμονές. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης διαπιστώσει βελτίωση της μνήμης.
Η διαλειμματική νηστεία σχετίζεται επίσης με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, τουλάχιστον στα ζώα. Γιατί; Πρόσφατη έρευνα του Χάρβαρντ προτείνει ότι η διαλειμματική νηστεία ενδέχεται να επιτρέπει στα οργανίδια παραγωγής ενέργειας (τα μιτοχόνδρια) του κάθε κυττάρου να παράγουν ενέργεια πιο αποδοτικά και να παραμένουν σε πιο νεανική κατάσταση.
«Τρώγοντας την ημέρα, δεν “κουράζετε” τα μιτοχόνδρια τη νύχτα, τις ώρες που υποτίθεται ότι κάνουν άλλα πράγματα», εξηγεί ο δρ William Mair, ερευνητής και αναπληρωτής καθηγητής Γενετικής και Πολύπλοκων Νοσημάτων στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ. «Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα».
Πιθανοί κίνδυνοι
Παρότι η διαλειμματική νηστεία δείχνει να δημιουργεί ελπίδες, δεν διαθέτουμε επαρκή στοιχεία σχετικά με τα οφέλη ή την επίδραση της νηστείας στα ηλικιωμένα άτομα. Οι μελέτες σε ανθρώπους αφορούν έως τώρα κυρίως μικρές ομάδες νέων ή μεσήλικων ατόμων και μόνο για σύντομες χρονικές περιόδους. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η διαλειμματική νηστεία θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη σε ορισμένες περιπτώσεις. «Εάν βρίσκεστε ήδη σε οριακό επίπεδο όσον αφορά το σωματικό βάρος, θα ανησυχούσα μήπως χάσετε υπερβολικά πολύ βάρος, κάτι το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει τα οστά σας, το ανοσοποιητικό σύστημα και το επίπεδο ενέργειας», δηλώνει η διατροφολόγος McManus.
Η δρ Suzanne Salamon, αναπληρώτρια διευθύντρια Γεροντολογίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center, εκφράζει μια άλλη ανησυχία: «Τα άτομα που πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους μαζί με τροφή –προκειμένου να αποφύγουν τη ναυτία ή τον ερεθισμό του στομάχου– ίσως δεν πρέπει να νηστεύουν. Επίσης, τα άτομα που παίρνουν φάρμακα για την καρδιά ή την αρτηριακή πίεση ίσως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν επικίνδυνες ανισορροπίες στο κάλιο και στο νάτριο όταν νηστεύουν».
Η διαλειμματική νηστεία μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνη αν έχετε διαβήτη και χρειάζεται να φάτε ορισμένες ώρες της ημέρας ή αν παίρνετε φάρμακα που επηρεάζουν το επίπεδο σακχάρου στο αίμα.
Θέλετε ακόμη να τη δοκιμάσετε;
Αν σκέφτεστε να δοκιμάσετε τη διαλειμματική νηστεία, ιδίως αν έχετε ήδη παθήσεις όπως ο διαβήτης ή κάποια καρδιοπάθεια, μιλήστε με τον γιατρό σας.
Η McManus συμβουλεύει να ξεκινήσετε ήπια τη δίαιτα. «Μειώστε αργά, στη διάρκεια μιας περιόδου αρκετών μηνών, το χρονικό
διάστημα εντός του οποίου μπορείτε να τρώτε», συνιστά.
Επίσης, συνεχίστε τη φαρμακευτική σας αγωγή σύμφωνα με τις συστάσεις του γιατρού σας. «Η λήψη φαρμάκων δεν σπάει τη νηστεία, ούτε η κατανάλωση ποτών χωρίς θερμίδες όπως το νερό ή ο σκέτος καφές», δηλώνει ο δρ Alexander Soukas, ενδοκρινολόγος και μοριακός γενετιστής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Τι κάνετε αν χρειάζεται να παίρνεται τροφή μαζί με τα φάρμακα; «Ίσως μπορείτε να δοκιμάσετε μια τροποποιημένη νηστεία. Υποθέτω ότι μπορεί και πάλι να κάνει πολύ καλό σε άτομα που είναι υπέρβαρα», προτείνει η δρ Salamon. «Απλώς συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να διαμορφώσετε ένα σχέδιο που θα ωφελήσει την υγεία σας, χωρίς να τη θέτει σε κίνδυνο».
