Τα τελευταία χρόνια, η άποψη που επικρατούσε από παλιά ότι το αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά έχει αρχίσει σιγά σιγά να ξεθωριάζει. Νέα μελέτη δείχνει ότι οποιαδήποτε ποσότητα αλκοόλ –ακόμη και ένα μόνο ποτό την ημέρα– μπορεί να αυξάνει και όχι να μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο.
«Βρήκαμε ότι, σε ολόκληρο το φάσμα της κατανάλωσης αλκοόλ, ο κίνδυνος υψηλής αρτηριακής πίεσης και στεφανιαίας νόσου μάλλον αυξάνεται παρά μειώνεται», δηλώνει ο δρ Krishna Aragam, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και κύριος συγγραφέας της μελέτης. Ωστόσο, συμπληρώνει, η ποσότητα παίζει μεγάλο ρόλο. Αν πίνετε έως επτά ποτά την εβδομάδα, ο πρόσθετος κίνδυνος για την καρδιά φαίνεται ότι είναι ελάχιστος. Αν όμως ξεπεράσετε αυτή την ποσότητα, ο κίνδυνος αυξάνεται εκθετικά.
Μελέτες παρατήρησης από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 συνέδεαν τη χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (ένα έως δύο ποτά την ημέρα) με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας. Ωστόσο, οι μελέτες αυτού του τύπου δεν μπορούν να αποδείξουν ότι το όφελος οφειλόταν στο αλκοόλ. Τα άτομα που κάνουν χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ τείνουν να έχουν καλό μορφωτικό επίπεδο, να είναι αρκετά ευκατάστατα και να ακολουθούν υγιεινό τρόπο ζωής: όλα αυτά μπορεί να εξηγούν τον χαμηλότερο κίνδυνο. Οι ερευνητές μπορούν να επιχειρήσουν να ελέγξουν την επίδραση αυτών των λεγόμενων παραγόντων σύγχυσης, αλλά είναι δύσκολο να συνυπολογίσουν όλες τις πιθανές επιρροές.
Γενετικές παραλλαγές και συνήθειες ως προς την κατανάλωση αλκοόλ
Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 25 Μαρτίου 2022 στο JAMA Network Open, περιλάμβανε δεδομένα από σχεδόν 400.000 άτομα από τη UK Biobank, μια μεγάλη βάση δεδομένων υγείας και γενετικών πληροφοριών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι συμμετέχοντες, οι οποίοι είχαν μέσο όρο ηλικίας 57 ετών, ανέφεραν ότι κατανάλωναν 9,2 ποτά την εβδομάδα κατά μέσο όρο. Δεδομένου του μεγάλου μεγέθους της μελέτης, οι επιστήμονες μπορούσαν να εκτιμήσουν τον πρόσθετο κίνδυνο από τα διάφορα επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ.
Όπως είχε παρατηρηθεί και σε προηγούμενες μελέτες, η χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ συνοδευόταν από χαμηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας. Όταν όμως οι ερευνητές προσάρμοσαν τα δεδομένα ως προς έξι μόνο παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία της καρδιάς (κάπνισμα, σωματική δραστηριότητα, δείκτης μάζας σώματος, κατανάλωση κόκκινου κρέατος, κατανάλωση μαγειρεμένων λαχανικών και αυτοαναφερόμενη υγεία), το «όφελος» σχεδόν εξαφανίστηκε.
Ωστόσο, ο δρ Aragam και οι συνάδελφοί του προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Εξέτασαν επίσης συγκεκριμένες γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται στενά με την ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνει ένα άτομο. Οι παραλλαγές αυτές είναι απίθανο να σχετίζονται με άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής και εμφανίζονται τυχαία μέσα στον πληθυσμό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που είχαν γενετικές παραλλαγές οι οποίες δημιουργούν προδιάθεση για υψηλότερη κατανάλωση αλκοόλ έπιναν πράγματι περισσότερο, ενώ είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες για υψηλή αρτηριακή πίεση και στεφανιαία νόσο.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι ο κίνδυνος που αξιολογήθηκε σε αυτή τη μελέτη αφορά τη διάγνωση καρδιολογικού προβλήματος για πρώτη φορά. «Ο κίνδυνος από το αλκοόλ μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος στα άτομα που έχουν ήδη καρδιαγγειακή νόσο, αν και η μελέτη αυτή δεν εξέτασε αυτό το ζήτημα», διευκρινίζει ο δρ Aragam. Επιπλέον, αδιάσειστα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι στα άτομα με κολπική μαρμαρυγή, η μείωση του αλκοόλ μειώνει σαφώς τα επεισόδια γρήγορων, ακανόνιστων καρδιακών παλμών που χαρακτηρίζουν αυτή τη διαταραχή.
Περιοριστείτε σε λιγότερα από δεκαπέντε ποτά την εβδομάδα εάν είστε άνδρας και οκτώ εάν είστε γυναίκα.
Ποιο είναι το τυπικό ποτό;
Όλα τα παραπάνω ποτά περιέχουν περίπου την ίδια ποσότητα αλκοόλ, παρά τα διαφορετικά μεγέθη. Καθένα από αυτά υπολογίζεται ως ένα τυπικό ποτό. Ανάλογα με τη συνταγή, ένα αναμεμειγμένο ποτό μπορεί να περιέχει ένα, δύο ή περισσότερα τυπικά ποτά, όπως μπορείτε να δείτε σε ένα πρόγραμμα υπολογισμού του περιεχομένου των ποτών που παρέχεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (βλ. www.health.harvard.edu/cocktail).
Πηγή: National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, NIH.
Χαμηλότερα όρια;
Σήμερα, οι ομοσπονδιακές κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής προτείνουν ότι, εάν πίνετε, θα πρέπει να περιορίζεστε σε λιγότερα από 15 ποτά την εβδομάδα εάν είστε άνδρας και οκτώ εάν είστε γυναίκα. Τα νέα δεδομένα, ωστόσο, δείχνουν ότι και οι άνδρες θα πρέπει να περιοριστούν στο χαμηλότερο όριο – μια πρόταση η οποία αρχικά εξετάστηκε, αλλά τελικά απορρίφθηκε στην τελευταία επικαιροποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών.
«Πλέον λέω στους ασθενείς μου ότι, αν πίνετε έως επτά ποτά την εβδομάδα, ο κίνδυνος καρδιοπάθειας που αντιμετωπίζετε δεν μειώνεται, αλλά αυξάνεται», δηλώνει ο δρ Aragam. Ωστόσο, επειδή ο πρόσθετος κίνδυνος είναι ελάχιστος, η μείωση της κατανάλωσης δεν αποτελεί απαραίτητα πρώτη προτεραιότητα. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να εστιάζονται σε πολλά πράγματα συγχρόνως, οπότε, αν έχω έναν ασθενή που καπνίζει, είναι υπέρβαρος και πίνει ένα ποτό την ημέρα, θα δώσω προτεραιότητα στη διακοπή του καπνίσματος και στη μείωση του βάρους και όχι στη μείωση του αλκοόλ», εξηγεί ο δρ Aragam.
Για τους ασθενείς όμως που συνηθίζουν να πίνουν τακτικά πάνω από ένα ποτό την ημέρα, η συζήτηση είναι διαφορετική. «Καθιστώ σαφές ότι καμία ποσότητα αλκοόλ δεν είναι καλή. Αν όμως μπορείτε να μειώσετε την κατανάλωση σε ένα ποτό αντί για δύο ή τρία την ημέρα, θα έχετε ήδη επιτύχει το μεγαλύτερο όφελος», προσθέτει ο δρ Aragam.
Συμβουλές για τη μείωση του αλκοόλ
Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να σας βοηθήσουν, αν θέλετε να μειώσετε το αλκοόλ:
Κρατάτε ένα ημερολόγιο κατανάλωσης. Καταγράψτε για μερικές εβδομάδες τι και πόσο ήπιατε, ώστε να έχετε καλύτερη εικόνα του πόσο πίνετε.
Μην έχετε καθόλου αλκοόλ (ή έχετε περιορισμένες μόνο ποσότητες) στο σπίτι σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να πίνετε μόνο σε κοινωνικές περιστάσεις ή στα εστιατόρια και μπορεί να σας αποθαρρύνει από την κατανάλωση αλκοόλ απλώς από συνήθεια.
Αραιώστε το ποτό και πιείτε το αργά. Αραιώστε το κρασί ή το κοκτέιλ σας με ανθρακούχο νερό και πάγο. Μη βιαστείτε να το πιείτε.
Καθιερώστε ημέρες χωρίς αλκοόλ. Επιλέξτε μερικές ημέρες την εβδομάδα κατά τις οποίες θα απέχετε πλήρως από το αλκοόλ.
