Ο δρ Thomas Tsai είχε χειρουργήσει τη λαμπερή γυναίκα που είναι σήμερα μπροστά του για απώλεια βάρους μόλις πριν από έξι μήνες, και ήδη δείχνει «άλλος άνθρωπος». Δεκάδες κιλά είχαν φύγει από πάνω της, όχι μόνο αλλάζοντας την εμφάνισή της ή μειώνοντας το νούμερο στη ζυγαριά, αλλά και τις πιθανότητές της να εμφανίσει πιθανώς θανατηφόρα προβλήματα υγείας. Μια πολυπόθητη προαγωγή ήταν η τελική πινελιά στη νέα εικόνα αυτοπεποίθησης αυτής της γυναίκας.
«Ήταν το ίδιο σκληρά εργαζόμενο άτομο, όπως και πριν από την επέμβαση, αλλά δεν αντιμετώπιζε πια το στίγμα που συνδεόταν με το βάρος της», λέει ο δρ Tsai, χειρουργός βαριατρικής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. «Δεν βελτιώθηκε μόνο η υγεία της, αλλά η επέμβαση πιθανότατα συνέβαλε στο να αποκομίσει κοινωνικά και επαγγελματικά οφέλη».
Γνωστές ως βαριατρική ή μεταβολική χειρουργική –αναφερόμενη στα αποτελέσματά της τόσο στο βάρος όσο και στη μετατροπή της τροφής σε ενέργεια–, αυτού του είδους οι επεμβάσεις παλαιότερα θεωρούνταν η ύστατη λύση για άτομα που είχαν υπερβάλλον βάρος από 45 κιλά και άνω. Όμως, γιατροί και ασθενείς αντιμετωπίζουν σήμερα τη χειρουργική της παχυσαρκίας ως ένα εργαλείο πρόληψης της εξαρχής εμφάνισης κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με την ακραία παχυσαρκία – μεταξύ των οποίων του διαβήτη, της καρδιοπάθειας και της υπνικής άπνοιας.
«Βλέπω στο ιατρείο μου αρκετούς ανθρώπους που είναι παχύσαρκοι, αλλά κατά τα άλλα υγιείς, οι οποίοι επιθυμούν να αποκτήσουν ξανά τον έλεγχο της υγείας και της ζωής τους. Άλλοι προσπαθούν να διαχειριστούν τις συνέπειες της παχυσαρκίας στην υγεία τους», λέει ο δρ Tsai. «Μια εκ βάθρων αλλαγή νοοτροπίας μάς έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι η παχυσαρκία είναι μια ιατρική πάθηση, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά χρησιμοποιώντας μια σειρά από επιλογές».
Ένα εργαλείο μεταξύ πολλών
Παρότι περισσότεροι από το 70% των Αμερικανών παλεύουν με την υπερβαρότητα ή με την παχυσαρκία, σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα για την Υγεία (National Institutes of Health), η βαριατρική χειρουργική αποτελεί μια επιλογή για εκείνους που θεωρείται ότι πάσχουν από νοσογόνο (ή σοβαρή) παχυσαρκία. Αυτό συνήθως μεταφράζεται σε δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ / BMI) 40 και άνω ή ΔΜΣ 35 και άνω σε άτομα που παράλληλα έχουν προβλήματα υγείας τα οποία σχετίζονται με το βάρος, όπως υπέρταση, διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη ή υπνική άπνοια.
Για τα άτομα αυτά, η βαριατρική χειρουργική μπορεί να χρησιμεύσει ως εργαλείο αφαίρεσης σημαντικού βάρους, όταν οι δίαιτες, η άσκηση, τα φάρμακα ή άλλες θεραπείες δεν έχουν φέρει αποτελέσματα. Βέβαια, δεν πρόκειται για μια εύκολη λύση, απλώς παρέχει ένα πλεονέκτημα, τονίζει ο δρ Tsai. Το χειρουργείο δεν θα είναι αποτελεσματικό εάν οι ασθενείς δεν αλλάξουν παράλληλα τη συνολική τους προσέγγιση στο φαγητό και στη φυσική κατάσταση.
Η πλειονότητα των χειρουργείων απώλειας βάρους πραγματοποιούνται με τη βοήθεια ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών, που σημαίνει ότι ο χειρουργός εισάγει μικροσκοπικά εργαλεία μέσω μερικών τομών μεγέθους 1,5-2 εκατοστών στην κοιλιά.
«Η επέμβαση απώλειας βάρους δεν μετατρέπει έναν μαραθώνιο σε κατοστάρι, μεταμορφώνει όμως ένα ανηφορικό μονοπάτι σε κατηφορικό, και μετά σε επίπεδο, τροποποιώντας τον μεταβολισμό του οργανισμού», εξηγεί. «Ούτε τρέχει στον αγώνα δρόμου για λογαριασμό σας».
Η πλειονότητα των χειρουργείων απώλειας βάρους πραγματοποιούνται με τη βοήθεια ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών, που σημαίνει ότι ο χειρουργός εισάγει μικροσκοπικά εργαλεία μέσω μερικών τομών μεγέθους 1,5-2 εκατοστών στην κοιλιά. Οι επεμβάσεις αυτές –σε βαθμό που ποικίλλει– μειώνουν το μέγεθος του στομάχου και μεταβάλλουν τον τρόπο απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών. Μεταξύ των πιο δημοφιλών εκδοχών συγκαταλέγεται η επιμήκης γαστρεκτομή (ή «γαστρικό μανίκι») και η γαστρική παράκαμψη, η οποία τροποποιεί ευρύτερα ορισμένα εσωτερικά όργανα, προκειμένου να μεταβάλει το επίπεδο πέψης των τροφών και το επίπεδο των «ορμονών της πείνας», λέει ο δρ Tsai. Ορισμένοι ασθενείς ενδέχεται να είναι υποψήφιοι για τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου, διαδικασία κατά την οποία ένας ιμάντας σιλικόνης με αεροθάλαμο (που φουσκώνει) τοποθετείται δένοντας περιμετρικά το στομάχι (περίδεση) προκειμένου να περιορίσει τη χωρητικότητά του.
Πολλαπλά οφέλη για την υγεία
Περισσότεροι από 250.000 Αμερικανοί –κυρίως γυναίκες– υποβάλλονται σε χειρουργείο απώλειας βάρους κάθε χρόνο, αριθμός που, όπως επισημαίνει ο δρ Tsai, αυξάνεται σταθερά. Οι επεμβάσεις είναι δυνατόν να μειώσουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου του ατόμου με παχυσαρκία κατά ένα ποσοστό μέχρι 50%, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Μεταβολικής και Βαριατρικής Χειρουργικής. «Πολύ λίγα φάρμακα ή αλλαγές του τρόπου ζωής μπορούν να έχουν τόσο μακροχρόνια επίδραση στην υγεία», αναφέρει.
Χιλιάδες πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει συγκεκριμένους κινδύνους για την υγεία, οι οποίοι μπορούν να βελτιωθούν με τη βαριατρική χειρουργική. Μια μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στις 3 Ιουνίου 2022, στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού JAMA υποστηρίζει ότι ενήλικες με παχυσαρκία οι οποίοι υποβάλλονται σε επεμβάσεις απώλειας βάρους έχουν 32% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και 48% μικρότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο συγκριτικά με ενήλικες με παρόμοια χαρακτηριστικά που δεν έχουν υποβληθεί σε επέμβαση. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης 13 διαφορετικών τύπων καρκίνου, οι οποίοι συγκεντρωτικά ευθύνονται για το 40% του συνόλου των καρκίνων που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο, λέει ο δρ Tsai. Ιδιαίτερη μνεία μεταξύ αυτών αξίζει να γίνει στον καρκίνο του ενδομητρίου.
«Υπάρχουν πολύ ισχυροί λόγοι, για τις γυναίκες ιδιαίτερα, να διερευνήσουν κατά πόσον η μεταβολική χειρουργική είναι η κατάλληλη επιλογή για αυτές», επισημαίνει ο δρ Tsai.
Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι η βαριατρική χειρουργική επίσης μειώνει τον κίνδυνο μειζόνων καρδιαγγειακών συμβάντων, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή προσβολή, και των επιπλοκών τους, λέει ο δρ Tsai. «Μερικοί ασθενείς μπορούν να διακόψουν πολλά ή και όλα τα φάρμακα που λάμβαναν, ενώ η υπνική άπνοια και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα έχει αποδειχθεί ότι επίσης βελτιώνονται. Επίσης, όσον αφορά τους ασθενείς που είχαν πόνους στη μέση ή στις αρθρώσεις, η κινητικότητά τους εμφανίζει σαφή βελτίωση».
Τι αποτελέσματα μπορείτε να περιμένετε; Ίσως μια απώλεια του 20% έως 30% του σωματικού σας βάρους, λέει ο δρ Tsai – το μεγαλύτερο μέρος της οποίας παρατηρείται εντός του πρώτου έτους μετά την επέμβαση. «Δεν είναι το μαγικό ραβδάκι, αλλά μπορεί πραγματικά να μεγιστοποιήσει τα αποτελέσματα ενός υγιεινού τρόπου ζωής», σχολιάζει.
