Έχει παρατηρηθεί ότι τα ζευγάρια που μένουν πολύ καιρό μαζί αρχίζουν να έχουν μεταξύ τους ομοιότητα. Όπως αποδεικνύεται, η ομοιότητα αυτή δεν είναι μόνο επιφανειακή. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2020 στην ηλεκτρονική έκδοση του JAMA Network Open διαπίστωσε ότι οι σύντροφοι αποκτούν επίσης παρόμοια συμπεριφορά ως προς την υγεία, καθώς και παρόμοιους καρδιολογικούς παράγοντες κινδύνου – για καλό ή για κακό.
«Γνωρίζουμε, ακόμη και από προσωπική εμπειρία, ότι τα ζευγάρια έχουν παρόμοιες συνήθειες οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την υγεία. Παρ’ όλα αυτά, νιώσαμε έκπληξη όταν διαπιστώσαμε το υψηλό επίπεδο των κοινών ανθυγιεινών συμπεριφορών στα ζευγάρια», σχολιάζει ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, Dov Shiffman, ανώτερος επιστημονικός συνεργάτης στο διαγνωστικό κέντρο Quest Diagnostics.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι σχεδόν το 80% των ζευγαριών είχαν μη ιδανική συνολική καρδιαγγειακή υγεία. «Αυτό το υψηλό ποσοστό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στο ότι και τα δύο μέλη του ζευγαριού ακολουθούσαν ανθυγιεινή διατροφή και δεν ασκούνταν επαρκώς», δηλώνει ο Dov Shiffman.
Οι γυναίκες δεν αντιλαμβάνονται πάντα ότι μπορεί να έχουν υψηλό κίνδυνο για καρδιοπάθεια. «Πολλές γυναίκες φοβούνται τον καρκίνο, ιδίως τον καρκίνο του μαστού», παρατηρεί η δρ Samia Mora, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και μία από τους συγγραφείς της μελέτης. «Ωστόσο, η καρδιοπάθεια και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο προκαλούν πολύ περισσότερους θανάτους στις γυναίκες από ό,τι ο καρκίνος του μαστού ή ο καρκίνος γενικά». Επομένως, τα ευρήματα αυτά απαιτούν την προσοχή μας.
Κοινός κίνδυνος
Οι ερευνητές εξέτασαν 5.364 ζευγάρια τα οποία υποβλήθηκαν σε αξιολόγηση της υγείας τους στο Quest Diagnostics, με χρηματοδότηση από τον εργοδότη τους, μεταξύ Οκτωβρίου 2014 και Δεκεμβρίου 2018. Υπολόγισαν κατά πόσο οι συμμετέχοντες συμμορφώνονταν με τις «7 Απλές Οδηγίες για τη Ζωή» της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση των παραγόντων κινδύνου για καρδιοπάθεια. Οι ερευνητές εξέτασαν τους εξής επτά παράγοντες:
❱ κάπνισμα
❱ δείκτη μάζας σώματος
❱ διατροφή
❱ συχνότητα άσκησης
❱ επίπεδο χοληστερόλης
❱ επίπεδο αρτηριακής πίεσης
❱ σάκχαρο νηστείας.
Με βάση τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων, την κλινική εξέταση και τις απαντήσεις σε ένα ερωτηματολόγιο υγείας, οι ερευνητές απέδωσαν σε κάθε συμμετέχοντα μια βαθμολογία για κάθε τομέα: κακή (0), μέτρια (1) ή ιδανική (2). Στη συνέχεια πρόσθεσαν αυτές τις βαθμολογίες για να προκύψει η συνολική βαθμολογία καρδιαγγειακής υγείας κάθε συμμετέχοντα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, και τα δύο μέλη ενός ζευγαριού είχαν την ίδια βαθμολογία σε έναν δεδομένο τομέα, είτε ιδανική είτε όχι. Ωστόσο, το ποσοστό παρουσίας ίδιας βαθμολογίας ποίκιλλε ανάλογα με τον τομέα. Για παράδειγμα, η βαθμολογία ήταν ίδια (ιδανική ή όχι) στο 53% των ζευγαριών όσον αφορά το επίπεδο χοληστερόλης, αλλά σε ό,τι αφορούσε τη διατροφή το ποσοστό αυτό έφθανε το 95%.
Μεταξύ άλλων ευρημάτων:
❱ Σχεδόν στο 50% των ζευγαριών ήταν και οι δύο υπέρβαροι.
❱ Στο 53% των περιπτώσεων, και τα δύο μέλη ενός ζευγαριού δεν ασκούνταν αρκετά.
❱ Συνολικά, 79% των ζευγαριών είχαν ανθυγιεινή συνολική βαθμολογία κινδύνου για καρδιοπάθεια, η οποία καθιστά πιθανότερη την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου στην πορεία της ζωής τους.
Θετική ώθηση για αλλαγή
Ωστόσο, δεν ήταν άσχημα όλα τα δεδομένα από αυτή τη μελέτη. Όταν ένα άτομο είχε «ιδανική» βαθμολογία σε διάφορους τομείς, υπήρχαν μεγάλες πιθανότητες ο/η σύντροφός του να έχει επίσης «ιδανική» βαθμολογία, γεγονός που σημαίνει ότι το ένα μέλος του ζευγαριού μπορεί να επηρεάσει το άλλο προς τη θετική κατεύθυνση.
«Η μελέτη μάς δείχνει ότι οι καθημερινές συνήθειες του ενός ατόμου σε ένα ζευγάρι μπορεί να επηρεάσουν το άλλο», σχολιάζει ο Shiffman. Αυτό σημαίνει ότι μια γυναίκα θα πρέπει να προσέχει για την επίδραση που μπορεί να έχουν οι καθημερινές συνήθειες του συντρόφου της στη δική της υγεία. Αλλά αυτό θα πρέπει επίσης να την ενθαρρύνει να αλλάξει τις δικές της καθημερινές συνήθειες, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα επηρεάσει πιθανότατα και τον σύντροφό της.
Η μελέτη αυτή προσφέρει μαθήματα στις γυναίκες, αλλά έχει και ένα μήνυμα για τους γιατρούς, παρατηρεί ο Shiffman.
«Η μελέτη αυτή δείχνει ότι οι γιατροί θα πρέπει να βλέπουν την οικογένεια ως σύνολο όταν αξιολογούν την υγεία ενός μεμονωμένου ασθενούς. Το σημερινό σύστημα υγείας είναι δομημένο στην πραγματικότητα γύρω από το άτομο, γεγονός που δυσχεραίνει την αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας σε επίπεδο οικογένειας. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι γενικά ένα κοινωνικό δίκτυο, και ειδικότερα η ύπαρξη συντρόφου, μπορεί να υποστηρίξει και να διευκολύνει τις θετικές αλλαγές συμπεριφοράς», δηλώνει ο Shiffman. Απαιτείται περισσότερη μελέτη προκειμένου να καθοριστεί ο καλύτερος τρόπος αξιοποίησης αυτής της δυναμικής του ζευγαριού, ώστε να διευκολυνθεί η επίτευξη καλύτερης υγείας και από τους δύο συντρόφους.
«Η αλλαγή συμπεριφοράς είναι δύσκολη και παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για την πρόληψη της καρδιοπάθειας και του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου το 2021. Περαιτέρω μελέτες θα πρέπει να εξετάσουν κατά πόσο οι προληπτικές παρεμβάσεις που απευθύνονται σε ζευγάρια ή σε νοικοκυριά είναι καλύτερες από τα ατομικά προγράμματα», επισημαίνει η δρ Mora.
Τελικά, όμως, τα ευρήματα αυτά μπορεί να δώσουν στις γυναίκες ακόμη περισσότερα κίνητρα για να προβούν σε θετικές αλλαγές από μόνες τους, προσθέτει η δρ Mora.
«Όταν γνωρίζουμε ότι οι συνήθειες και οι επιλογές μας επηρεάζουν και τους γύρω μας, αυτό μας κάνει πιο προσεκτικές και πρόθυμες να κάνουμε το κάτι παραπάνω για να βελτιώσουμε την υγεία μας, ιδίως όταν αναγνωρίζουμε ότι η βελτίωση της δικής μας υγείας θα μπορούσε να βελτιώσει και την υγεία των ανθρώπων για τους οποίους νοιαζόμαστε», σχολιάζει η δρ Mora.
Αναγνώριση των καρδιολογικών κινδύνων
Η μελέτη αυτή παρέχει επίσης στις γυναίκες ένα κίνητρο να κάνουν ένα βήμα πίσω και να αξιολογήσουν την υγεία τους. Πολλές φορές, η διολίσθηση προς ανθυγιεινές συνήθειες γίνεται σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου και, έτσι, γίνεται λιγότερο αντιληπτή.
«Η μελέτη αυτή θα πρέπει να χρησιμεύσει ως αφύπνιση για τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας –οι οποίες βρίσκονται σε μακροχρόνιες σχέσεις, με παγιωμένες συνήθειες και ρουτίνες, όπως το μαγείρεμα ανθυγιεινών τροφών ή η έλλειψη άσκησης– και να τους δείξει ότι θα πρέπει να αξιολογήσουν καθημερινές συνήθειες που μπορεί να επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς τους», παρατηρεί ο Shiffman.
Αν και οι συμμετέχοντες σε αυτή τη μελέτη ήταν κυρίως μέσης ηλικίας, η σημασία της μελέτης για τις πιο ηλικιωμένες γυναίκες είναι ακόμη μεγαλύτερη, δεδομένου ότι η πιθανότητα αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής αυξάνεται με την ηλικία, επισημαίνει η δρ Mora. «Ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος εάν η γυναίκα έχει και άλλους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου», προσθέτει.
Αφού αξιολογήσετε τους παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να καθορίσετε ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι είτε για να διατηρήσετε τις συνήθειές σας εάν είναι ιδανικές είτε για να τις βελτιώσετε εάν δεν είναι, συμπληρώνει η δρ Mora.
Στρατηγικές για τη βελτίωση της υγείας της καρδιάς σας
Η αλλαγή συνηθειών για βελτίωση της υγείας δεν είναι εύκολη και πολλές φορές κάποιος δεν ξέρει από πού να ξεκινήσει. Οι «7 Απλές Οδηγίες για τη Ζωή» της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) σάς βοηθούν να ξεκινήσετε. Η καλύτερη μέθοδος είναι να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους για τον εαυτό σας και όταν τους επιτυγχάνετε να θέτετε καινούργιους. Δείτε ποια είναι τα επτά σημεία στα οποία συνιστά η AHA να επικεντρωθείτε, καθώς και μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να προχωρήσετε.
1. Τραφείτε πιο σωστά
Φροντίστε να ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς καρπούς, φυτικές πρωτεΐνες, άπαχο κρέας και ψάρι. Αποφύγετε τις επεξεργασμένες τροφές, το κόκκινο κρέας, τις σακχαρούχες τροφές, το υπερβολικό νάτριο (αλάτι) και τα επεξεργασμένα δημητριακά.
2. Χάστε βάρος
Επικεντρωθείτε στον έλεγχο των μερίδων της τροφής, αυξάνοντας το επίπεδο της δραστηριότητάς σας και βελτιώνοντας τη διατροφή σας.
3. Δραστηριοποιηθείτε
Προσπαθήστε να έχετε τουλάχιστον 150 λεπτά αεροβικής δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα ή 75 λεπτά έντονης δραστηριότητας, επιπρόσθετα σε ασκήσεις με βάρη ή αντιστάσεις τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.
4. Ελέγξτε τη χοληστερόλη
Αυξήστε τη σωματική δραστηριότητα και αντικαταστήστε τα ανθυγιεινά κορεσμένα λιπαρά, όπως το βούτυρο, με πιο υγιεινά, μη κορεσμένα λίπη όπως το ελαιόλαδο. (Υπόδειξη: Τα κορεσμένα λίπη τείνουν να στερεοποιούνται σε θερμοκρασία δωματίου.)
5. Ρυθμίστε την αρτηριακή πίεση
Διατηρήστε φυσιολογικά επίπεδα βάρους. Μην καπνίζετε. Κοιμηθείτε αρκετά το βράδυ.
6. Κόψτε το κάπνισμα ή το άτμισμα
Καταστρώστε ένα σχέδιο που θα σας βοηθήσει να επιτύχετε. Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας βοηθήσει, εάν χρειάζεται. Αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα. Βρείτε υγιεινούς τρόπους να διαχειρίζεστε το στρες. Βρείτε μεθόδους που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τη σφοδρή επιθυμία για κάπνισμα.
7. Μειώστε το σάκχαρο αίματος
Ακολουθήστε υγιεινή διατροφή. Αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα. Διατηρήστε φυσιολογικά επίπεδα βάρους. Μην καπνίζετε.
