Aπό την Alice Callahan c.2022 The New York Times Company / Aπόδοση: Ελίζα Συναδινού
Η λέξη «παύση» στην «εμμηνόπαυση» υπονοεί, ίσως, ότι αυτή η φάση είναι σύντομη ή προσωρινή – λίγο πιο χρονοβόρα από μια εκνευριστική, πρόσκαιρη ενόχληση. Όμως, στην πραγματικότητα, τα συμπτώματα που συνδέονται με την εμμηνόπαυση μπορούν να διαρκέσουν για μία δεκαετία ή και περισσότερο, και υπάρχει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα που ίσως δεν εξασθενήσει ποτέ.
Τεχνικά, η εμμηνόπαυση ξεκινά μετά την τελευταία έμμηνο ρύση μιας γυναίκας, σύμφωνα με τη δρα Στέφανι Φόμπιον, διευθύντρια της Mayo Clinic Women’s Health. Όμως, μια και όταν μας έρχεται η τελευταία περίοδος δεν ξεκινούν αυτομάτως και οι τρομπέτες για να μας ειδοποιήσουν, ενώ ο κύκλος σε αυτό το διάστημα μπορεί να είναι ακανόνιστος, οι επαγγελματίες της υγείας συχνά δεν μπορούν να διαγνώσουν την εμμηνόπαυση πριν περάσει ένας χρόνος χωρίς έμμηνο ρύση, μας εξηγεί η δρ Φόμπιον. «Μετά από αυτό, είσαι μετεμμηνοπαυσιακή για τη συνέχεια της ζωής σου, δηλαδή σε κάποιες περιπτώσεις το ένα τρίτο της ζωής μιας γυναίκας».
Στις ΗΠΑ, η μέση ηλικία για την τελευταία έμμηνο ρύση είναι τα 52, σύμφωνα με το Τμήμα Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών της χώρας. Όμως, οποιαδήποτε ηλικία μετά τα 45 θεωρείται φυσιολογική και περίπου το 95% των γυναικών θα φτάσουν σε αυτό το σημείο μέχρι τα 55, λέει η δρ Φόμπιον, που είναι επίσης διευθύντρια στη North American Menopause Society.
Ωστόσο, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να ξεκινήσουν αρκετά χρόνια πριν από την τελευταία περίοδο μιας γυναίκας και να συνεχιστούν για αρκετά χρόνια μετά από αυτήν. Η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων μπορεί να είναι πολύ διαφορετική ανά περιπτώσεις, σύμφωνα με τη δρα Φόμπιον. Κάποιες γυναίκες βιώνουν απλώς μια μικρή ενόχληση, ενώ σε άλλες τα συμπτώματα επιδρούν ιδιαίτερα αρνητικά στη δουλειά και στη ζωή τους.
ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ
Το πρώτο σημάδι ότι είστε στη μετάβαση της εμμηνόπαυσης είναι συνήθως οι αλλαγές στον κύκλο: η περίοδος μπορεί να έρχεται πιο συχνά ή πιο αραιά, η αιμορραγία να είναι αραιότερη ή πυκνότερη, λέει η Σιομπάν Χάρλοου, διευθύντρια του Κέντρου για την Επιστήμη της Μέσης Ηλικίας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Σύμφωνα με τη Χάρλοου, αυτές οι αλλαγές μπορεί να είναι απρόβλεπτες και τρομακτικές, ενώ σε γυναίκες που έχουν συνήθως πιο βαριά έμμηνο ρύση, μπορεί να προκαλέσουν και ισχυρή αιμορραγία που χρειάζεται ιατρική φροντίδα.
Ταυτόχρονα, όπως λέει η δρ Φόμπιον, οι διακυμάνσεις στα οιστρογόνα μπορούν να οδηγήσουν σε εξάψεις, εφίδρωση τη νύχτα, ημικρανίες, αϋπνία και εκνευρισμό. Έπειτα, ίσως ακολουθήσουν κάποιοι φυσιολογικοί κύκλοι και τα συμπτώματα υποχωρήσουν, ενώ στη συνέχεια θα επανέλθουν. Μια σειρά από άλλα συμπτώματα μπορεί επίσης να προκύψουν κατά τη διάρκεια της μετάβασης στην εμμηνόπαυση, όπως είναι η κατάθλιψη, το άγχος, η σύγχυση, αλλαγές στο δέρμα και στα μαλλιά, πόνοι στις αρθρώσεις και ξηρότητα κόλπου.
Όταν περάσουν 60 μέρες χωρίς έμμηνο ρύση, βρίσκεσαι στο στάδιο που είναι γνωστό ως όψιμη περιεμμηνόπαυση. Από εκεί, οι περισσότερες γυναίκες θα δουν την τελευταία τους περίοδο εντός του διαστήματος των δύο ετών, λέει η δρ Νανέτ Σαντόρο, καθηγήτρια Γυναικολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. Σε αυτό το στάδιο, «τα συμπτώματα τείνουν να αυξάνονται, οπότε, εάν στο πρώτο στάδιο της μετάβασης ήταν ενοχλητικά, εδώ χειροτερεύουν».
Ένα από τα πιο γνωστά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι οι εξάψεις, τις οποίες θα βιώσει περίπου το 80% των γυναικών – συχνά συνοδευόμενες από νυχτερινές εφιδρώσεις. Οι γυναίκες που άρχισαν να βιώνουν τις εξάψεις νωρίτερα κατά την εμμηνοπαυσιακή μετάβαση, πριν περάσουν οι 60 μέρες χωρίς έμμηνο ρύση, τις υφίστανται για πιο πολύ καιρό, κατά μέσο όρο 11,8 χρόνια. «Αν ξεκινήσει νωρίς, μπορεί να είναι μια μακρά, ενοχλητική εμμηνόπαυση», λέει η Σαντόρο. «Με αυτό το δεδομένο, ίσως να θέλετε να ζητήσετε βοήθεια νωρίτερα».
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Από τις διάφορες εθνικές ή φυλετικές ομάδες που συμμετείχαν στην έρευνα του 2015, οι γυναίκες ιαπωνικής και κινεζικής καταγωγής είχαν την πιο σύντομη διάρκεια των συμπτωμάτων εξάψεων ή «φουντώματος» (κατά μέσο όρο 4,8 και 5,4 χρόνια), ενώ οι μαύρες γυναίκες είχαν τη μεγαλύτερη (κατά μέσο όρο 10,1 χρόνια). Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο, η Χάρλοου και οι συνεργάτες της ανέλυσαν στοιχεία που δείχνουν ότι οι μαύρες γυναίκες βιώνουν την εμμηνόπαυση νωρίτερα, ενώ έχουν αυξημένα περιστατικά κατάθλιψης και ενοχλήσεων στον ύπνο σε σχέση με τις λευκές. Οι συγγραφείς έκαναν την υπόθεση ότι αυτές οι διαφορές πιθανόν να συνδέονται, τουλάχιστον εν μέρει, με μεγαλύτερες οικονομικές δυσκολίες και άγχος, με τις εμπειρίες τους ως θυμάτων διακρίσεων και με τη μειωμένη σωματική άσκηση. Όλα τα παραπάνω, σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης, «έχουν τις ρίζες τους στον συστημικό ρατσισμό».
Τα περισσότερα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης τελικά θα υποχωρήσουν μετά από έναν μέσο όρο επτά έως εννέα ετών, όμως το ένα τρίτο των γυναικών θα έχουν συμπτώματα για μία δεκαετία ή και περισσότερο, λέει η δρ Φόμπιον. Προσθέτει ότι ένας επαγγελματίας της υγείας με εξειδίκευση στην εμμηνόπαυση μπορεί να σας βοηθήσει να εξετάσετε τις επιλογές που μπορούν να κάνουν τα συμπτώματα πιο αντιμετωπίσιμα – όπως η ορμονοθεραπεία.
Σύμφωνα με τη δρα Φόμπιον, ένα σύμπτωμα που συνήθως δεν βελτιώνεται είναι η ξηρότητα του κόλπου, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από πόνο κατά τη συνουσία, αυξημένο αίσθημα του επείγοντος στην ούρηση και συχνότερες μολύνσεις του ουροποιητικού. Αυτά τα συμπτώματα χειροτερεύουν με τον καιρό, οπότε είναι θεμιτή η έγκαιρη αντιμετώπιση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει λιπαντικά ή ενυδατικά προϊόντα ή θεραπείες με οιστρογόνα.
Όταν φτάσεις στην εμμηνόπαυση, λέει η Σαντόρο, τεχνικά είσαι εκεί για την υπόλοιπη ζωή σου. Όμως ξέρεις ότι τελείωσαν οι αλλαγές της εμμηνόπαυσης όταν βελτιώνονται τα άλλα συμπτώματά της. «Απλώς φεύγουν – και κάποιες γυναίκες βιώνουν ένα συναίσθημα ενθουσιασμού». Οι ορμονικές εναλλαγές καταλαγιάζουν και μέχρι οι γυναίκες να φτάσουν τα 65 ή τα 70, περισσότερο έχουν να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές της γήρανσης παρά τις αλλαγές στις αναπαραγωγικές ορμόνες.
Ακόμη, υπάρχουν και αρκετά θετικά στη μετάβαση στην εμμηνόπαυση. Επίπονες καταστάσεις, όπως η ενδομητρίωση και τα ινομυώματα, συχνά βελτιώνονται, ενώ δεν χρειάζεται να ανησυχεί η γυναίκα για την περίοδο ή για τον κίνδυνο εγκυμοσύνης, προσθέτει η δρ Φόμπιον, τονίζοντας ωστόσο ότι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα παραμένουν ένα ρίσκο και ένας λόγος να κρατήσουμε τα προφυλακτικά στη ζωή μας. Υπ’ αυτή την έννοια, η εμμηνόπαυση είναι πραγματικά μια μετάβαση της μέσης ηλικίας και, παρά το γεγονός ότι ίσως είναι μια περίοδος μακρύτερη και πιο νεφελώδης από ό,τι θα περιμέναμε, μπορούμε να ελπίζουμε τουλάχιστον στην ανακούφιση που έρχεται στο τέλος της διαδρομής.
