Οι περισσότερες από τις στοιχειώδεις συμβουλές για να παραμένουμε υγιείς έχουν αντέξει στο πέρασμα του χρόνου:
Μην καπνίζετε. Να γυμνάζεστε. Να τρώτε λαχανικά. Ωστόσο, στο πέρασμα των δεκαετιών, ορισμένες συστάσεις για την πρόληψη της καρδιοπάθειας έχουν εξελιχθεί, χάρις στη συνεχή ροή νέων δεδομένων της ιατρικής έρευνας.
Συνήθειες και πεποιθήσεις ετών συχνά είναι δύσκολο να αλλάξουν. H γνώση, όμως, των πιο πρόσφατων δεδομένων βοηθά στο να κάνετε καλύτερες επιλογές για την πρόληψη, την παρακολούθηση και τον εντοπισμό της καρδιοπάθειας.
Ο αρχισυντάκτης των Θεμάτων Υγείας για την Καρδιολογία, δρ Deepak L. Bhatt, εξετάζει τέσσερις παρανοήσεις σχετικά με την καρδιοπάθεια και προσφέρει συμβουλές.
Μύθος #1: Η καθημερινή λήψη συμπληρώματος από ιχθυέλαιο βοηθά στην πρόληψη της καρδιοπάθειας. Τη δεκαετία του 1970, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι άτομα των οποίων η διατροφή περιείχε πολλά λιπαρά ψάρια είχαν χαμηλό ποσοστό καρδιοπάθειας. Τα λιπαρά ψάρια είναι πλούσια στα ω3 λιπαρά οξέα EPA και DHA, τα οποία έχουν βιολογική δράση που ενδεχομένως είναι ωφέλιμη για το καρδιαγγειακό σύστημα, καθώς μετριάζουν τη φλεγμονή και συμβάλλουν στην πρόληψη των θρόμβων στο αίμα. Κατά τη δεκαετία του 1980, άρχισαν να κυκλοφορούν στην αγορά συμπληρώματα ιχθυελαίων με ω3. Σήμερα, οι κάψουλες αυτές συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο δημοφιλών συμπληρωμάτων προς πώληση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, την τελευταία εικοσαετία, πλήθος μελετών που συνέκριναν συμπληρώματα με ω3 και εικονικά συμπληρώματα δεν εντόπισαν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι οι κάψουλες συμβάλλουν στην πρόληψη της καρδιακής προσβολής ή σχετικών προβλημάτων σε υγιή άτομα. «Μην ξοδεύετε χρήματα σε μη συνταγογραφούμενα συμπληρώματα με ω3 λιπαρά», λέει ο δρ Bhatt. Όπως όλα τα συμπληρώματα, δεν υπόκεινται στους κανονισμούς του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και ορισμένα περιέχουν ανθυγιεινά κορεσμένα ή οξειδωμένα λιπαρά, βιομηχανικούς ρύπους ή υδράργυρο, προσθέτει.
H γνώση των πιο πρόσφατων δεδομένων σας βοηθά στο να κάνετε καλύτερες επιλογές για την πρόληψη, την παρακολούθηση και τον εντοπισμό της καρδιοπάθειας.
Μύθος #2: Δεν πειράζει να έχετε υψηλότερη πίεση αν είστε άνω των 65. Με την ηλικία, οι αρτηρίες του ανθρώπου σκληραίνουν, αναγκάζοντας την καρδιά να λειτουργεί πιο εντατικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αρτηριακή πίεση να έχει την τάση να αυξάνεται. Το φαινόμενο αυτό αρχικά αναφερόταν ως «ουσιαστική υπέρταση», γιατί οι γιατροί πίστευαν πως για τους ηλικιωμένους η υψηλή πίεση ήταν απαραίτητη προκειμένου ο εγκέφαλος να τροφοδοτείται με αρκετό αίμα. Για τον λόγο αυτόν ορισμένοι γιατροί υποστήριζαν ότι μετά την ηλικία των 65 ετών περίπου, η συστολική πίεση (ο πρώτος αριθμός κατά τη μέτρηση) μπορεί να είναι έως και 150.
Οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες, ωστόσο, συμβουλεύουν τους ενήλικες να έχουν ως στόχο μια τιμή συστολικής πίεσης 130 ή χαμηλότερη. Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται συχνά η λήψη δύο ή περισσότερων αντιυπερτασικών φαρμάκων. Παρότι με αυτή την αγωγή οι μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες ίσως είναι πιο επιρρεπείς να εμφανίσουν παρενέργειες όπως ζάλη και πτώσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές οι ανησυχίες είναι αδικαιολόγητες. Πρόσφατη έρευνα έδειξε παρόμοια ποσοστά παρενεργειών σε ηλικιωμένους που στόχευαν σε χαμηλότερους (συστολική γύρω στο 120 έως 130) έναντι υψηλότερων (συστολική 130 έως 150) στόχων για την αρτηριακή πίεση. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι η επιδίωξη χαμηλότερων τιμών είχε ως αποτέλεσμα μειωμένα ποσοστά εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακών προσβολών και άλλων σοβαρών καρδιαγγειακών προβλημάτων. Η συμβουλή του δρα Bhatt: Σε οποιαδήποτε ηλικία συνεργαστείτε με τον γιατρό σας, ώστε να πετύχετε τιμές αρτηριακής πίεσης κάτω από 130/80, με την προϋπόθεση ότι δεν εμφανίζετε παρενέργειες.
Μύθος #3: Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού καρδιοπάθειας σημαίνει ότι μοιραία θα εμφανίσετε και εσείς τη νόσο. Αληθεύει ότι, αν έχει κανείς έναν γονιό ή αδελφό με καρδιοπάθεια, ο κίνδυνος γι’ αυτή την κοινή πάθηση αυξάνεται, ιδίως εάν ο συγγενής σας είχε πρώιμη καρδιοπάθεια, η οποία ορίζεται ως καρδιακή προσβολή που παρουσιάζεται πριν από τα 55 στον άνδρα ή πριν από τα 65 στη γυναίκα. Η στεφανιαία νόσος, η οποία εμφανίζεται όταν λιπώδης πλάκα στενεύει τις αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά, είναι με διαφορά η συχνότερη μορφή καρδιοπάθειας. Παράγοντες όπως η υψηλή χοληστερόλη και η υπέρταση που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας μπορεί να συνδέονται με γονίδια τα οποία είναι κοινά σε μια οικογένεια.
Ωστόσο, ανθυγιεινές συνήθειες –όπως το κάπνισμα ή κακές συνήθειες διατροφής ή φυσικής δραστηριότητας– επίσης έχουν την τάση να είναι κοινές εντός μιας οικογένειας και ίσως συμβάλλουν στον αυξημένο κίνδυνο. «Για τα περισσότερα άτομα, οι παράγοντες που αφορούν τον τρόπο ζωής έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από ό,τι γενετικοί παράγοντες και οι υγιεινές συνήθειες είναι δυνατό να αντισταθμίσουν τον κληρονομημένο κίνδυνο», λέει ο δρ Bhatt.
Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό πρώιμης καρδιοπάθειας, ίσως να έχετε μια κληρονομική διαταραχή των λιπιδίων, όπως η οικογενής υπερχοληστερολαιμία (μη φυσιολογική υψηλή LDL χοληστερόλη) ή αυξημένη λιποπρωτεΐνη (α). Δείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με εξετάσεις και θεραπείες στο Family Heart Foundation (www.familyheart.org).
Μύθος #4: Μόνο οι γυναίκες εμφανίζουν ασυνήθιστα συμπτώματα καρδιακής προσβολής. Πριν από σχεδόν 20 χρόνια, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association) εγκαινίασε την εκστρατεία «Go Red for Women» για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη γυναικεία καρδιοπάθεια. Το κεντρικό μήνυμα –η αναγνώριση των συμπτωμάτων της καρδιακής προσβολής– τόνιζε ορισμένα από τα λιγότερο συχνά, όπως η ναυτία ή ο έμετος, η ζάλη και ο πόνος στη γνάθο. Μερικές μελέτες υποστήριζαν ότι οι γυναίκες είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν αυτά τα συμπτώματα από ό,τι οι άνδρες. Αλλά οι διαφορές δεν είναι και τόσο μεγάλες, και λιγότερο χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι δυνατό να εμφανιστούν και σε άνδρες (βλ. «Κοινά και λιγότερο κοινά συμπτώματα καρδιακής προσβολής»). «Ενημερωθείτε για όλα αυτά τα συμπτώματα και καλέστε το 166 εάν υποπτεύεστε ότι παθαίνετε καρδιακή προσβολή», λέει ο δρ Bhatt.
