Eπί δεκαετίες, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: η υψηλή πρόσληψη λιπαρών προκαλεί αύξηση βάρους, καρδιοπάθεια, ίσως ακόμη και καρκίνο. Η λύση; Επιλέξτε χαμηλά λιπαρά. Δυστυχώς, αυτό πολλές φορές σήμαινε κατανάλωση περισσότερων θερμίδων και περισσότερης ζάχαρης.
Όλοι μας μπορεί περιστασιακά να αισθανθούμε μια ζάλη. Ο ίλιγγος όμως είναι ένας πολύ ιδιαίτερος τύπος ζάλης και εκτιμάται ότι 40% των ενηλίκων θα τον βιώσουν τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία.
«Επειδή ο ίλιγγος συνήθως χτυπά εντελώς ξαφνικά, μια οξεία κρίση θα μπορούσε να αποβεί επικίνδυνη, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο πτώσης», αναφέρει ο δρ Howard LeWine, αρχισυντάκτης στις ιατρικές εκδόσεις του Χάρβαρντ. «Αν και δεν υπάρχει θεραπεία που να αντιμετωπίζει οριστικά τις περισσότερες αιτίες του ιλίγγου, υπάρχουν τρόποι μείωσης των συμπτωμάτων στη διάρκεια μιας κρίσης και αποφυγής της επανεμφάνισης των επεισοδίων».
Δεσμώτης του ιλίγγου
Ίλιγγος είναι η αίσθηση ότι το δωμάτιο ή το σώμα σας γυρίζει γύρω γύρω. Μερικές φορές το πρωταρχικό σύμπτωμα είναι μια αίσθηση που μοιάζει με ναυτία, σε συνδυασμό με έλλειψη ισορροπίας. Ανάλογα με την αιτία, τα επεισόδια μπορεί να προκαλέσουν ναυτία και εμετό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πάσχων μπορεί μακροπρόθεσμα να εμφανίσει κάτι σαν κουδούνισμα στο ένα ή και στα δύο αυτιά (γνωστό ως εμβοές) και απώλεια ακοής στις χαμηλές συχνότητες.
Τα συμπτώματα του ιλίγγου μπορεί να είναι τόσο έντονα, που η μοναδική λύση είναι να ξαπλώσετε στο κρεβάτι και να κινείτε το κεφάλι σας όσο το δυνατόν λιγότερο. «Παρότι η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι τρομακτική, το πρόβλημα συνήθως προέρχεται από το εσωτερικό του αυτιού και όχι από τον εγκέφαλο και βελτιώνεται με τον χρόνο», δηλώνει ο δρ LeWine.
Οι γιατροί αναφέρουν τα συμπτώματα αυτά ως περιφερικό ίλιγγο. (Βλ. «Ίλιγγος και εγκέφαλος» για πληροφορίες για τον κεντρικό ίλιγγο, ο οποίος είναι πιο ανησυχητικός.) Ο περιφερικός ίλιγγος συμβαίνει όταν κάτι δεν πάει καλά στο ευαίσθητο σύστημα ισορροπίας στο εσωτερικό του αυτιού. Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες ιλίγγου.
Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης (BPPV). Ο BPPV είναι η συχνότερη μορφή. Η ζάλη εμφανίζεται μετά από μια απότομη αλλαγή της θέσης του κεφαλιού, για παράδειγμα όταν αλλάξετε πλευρό στο κρεβάτι ή κοιτάξετε προς τα πάνω. Τα συμπτώματα σταματούν μέσα σε ένα λεπτό ή και λιγότερο μόλις γυρίσετε το κεφάλι σε μια ουδέτερη θέση. Όταν το κινήσετε ξανά, η ζάλη επιανέρχεται αμέσως.
Ο BPPV προκαλείται συνήθως από την απελευθέρωση κρυστάλλων ανθρακικού ασβεστίου από το ελλειπτικό κυστίδιο (έναν μικρό σάκο γεμάτο υγρό στο εσωτερικό του αυτιού, στον λαβύρινθο) και τη μετακίνησή τους προς τους παρακείμενους ημικυκλικούς σωλήνες στο εσωτερικό του αυτιού (βλ. εικόνα παρακάτω). Οι ημικυκλικοί σωλήνες είναι γεμάτοι με ένα υγρό που ονομάζεται έσω λέμφος. Όταν κινούμε το κεφάλι, η έσω λέμφος κινείται και αυτή, στέλνοντας σήματα στον εγκέφαλο τα οποία μας κρατούν σε επικοινωνία με το περιβάλλον. Οι κρύσταλλοι μπορούν να προκαλέσουν εσφαλμένα νευρικά σήματα και να πυροδοτήσουν τον ίλιγγο. Ο χειρισμός Epley βοηθά στην αντιμετώπιση του BPPV (βλ. «Ο χειρισμός Epley»).
Αιθουσαία νευρωνίτιδα και λαβυρινθίτιδα. Αυτές οι παρόμοιες παθήσεις προκαλούνται από φλεγμονή στα νεύρα που είναι υπεύθυνα να στέλνουν σήματα από το σύστημα ισορροπίας που βρίσκεται στο εσωτερικό του αυτιού. Ο ίλιγγος ξεκινά αιφνιδίως και μπορεί να συνδυάζεται με ναυτία, εμετό και δυσκολία στη βάδιση. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι έντονα κατά το πρώτο 24ωρο και στη συνέχεια βελτιώνονται σταδιακά σε διάστημα αρκετών ημερών.
Τα άτομα με έντονα συμπτώματα αντιμετωπίζονται μερικές φορές με ένα κορτικοστεροειδές όπως η πρεδνιζόνη. Συνήθως οι γιατροί προτείνουν είτε διμενιδρυνάτη (τη γνωστή δραμαμίνη) είτε μεκλιζίνη για τη μείωση της ζάλης και ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο κατά της ναυτίας.
Νόσος του Ménière. Σε αυτή την περίπτωση, ο πάσχων εμφανίζει ίλιγγο που συνοδεύεται από απώλεια ακοής στις χαμηλές συχνότητες, εμβοές και μια αίσθηση πίεσης στο αυτί που έχει πληγεί. Η αιτία είναι η υπερβολική πίεση του υγρού στους ημικυκλικούς σωλήνες, αλλά δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχει καθιερωμένη θεραπεία για τη νόσο του Ménière. Ορισμένα άτομα μπορούν να εντοπίσουν κάποιον παράγοντα που πυροδοτεί τις κρίσεις, όπως μια αλλεργία ή η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ. Οι γιατροί συχνά προτείνουν δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, που θεωρητικά μειώνει την πίεση του υγρού στο εσωτερικό του αυτιού. Η λήψη διουρητικού μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα, για τους ίδιους λόγους.
Ίλιγγος και εγκέφαλος
Ο κεντρικός ίλιγγος προκαλείται από κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο, όπως ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή έναν όγκο. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά του περιφερικού ιλίγγου (που προκαλείται από το εσωτερικό του αυτιού), αλλά συνήθως περιλαμβάνουν και άλλα, όπως πολύ έντονο πονοκέφαλο, διπλωπία (διπλή όραση), ασυνάρτητη ομιλία είτε αδυναμία ή μούδιασμα στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματος. Τα συμπτώματα κεντρικού ιλίγγου απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα.
Ο χειρισμός Epley
Είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης (BPPV). Ξαπλώνετε σε ένα τραπέζι και ο γιατρός ή ο θεραπευτής στρέφει απαλά το κεφάλι σας σε μια ακολουθία θέσεων. Οι κινήσεις αυτές βοηθούν να φύγουν οι κρύσταλλοι από τους ημικυκλικούς σωλήνες που βρίσκονται στο εσωτερικό του αυτιού. Η θεραπεία αυτή δεν παρέχει μόνιμα αποτελέσματα. Ο ίλιγγος μπορεί να επανέλθει οποιαδήποτε στιγμή και ορισμένοι άνθρωποι έχουν συχνές κρίσεις. Μετά από κατάλληλες οδηγίες, ο πάσχων μπορεί να είναι σε θέση να εκτελεί μόνος του τον χειρισμό.
