Εάν λαμβάνετε καθημερινά μία πολυβιταμίνη, κάψουλα ιχθυελαίου ή άλλο συμπλήρωμα διατροφής, σε καμία περίπτωση δεν είστε οι μόνοι. Τουλάχιστον οι μισοί Αμερικανοί αναφέρουν ότι λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, και οι πολυβιταμίνες είναι με διαφορά τα πιο δημοφιλή σκευάσματα.
Οι αναγνώστες των Θεμάτων Υγείας μπορεί να θυμούνται ένα παλαιότερο άρθρο μας σχετικά με την έλλειψη ουσιαστικών στοιχείων που να τεκμηριώνουν την ικανότητα των συμπληρωμάτων βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων να προλαμβάνουν την καρδιαγγειακή νόσο, ακόμη και σε άτομα με διατροφή πτωχή σε θρεπτικά στοιχεία. Νωρίτερα φέτος, στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology (JACC) δημοσιεύθηκε μια σειρά ανασκοπήσεων σχετικά με τα συμπληρώματα διατροφής και την καρδιά. Το συμπέρασμα για τις πολυβιταμίνες, βάσει 22 μελετών σύγκρισης πολυβιταμινών και εικονικών φαρμάκων, παραμένει το ίδιο: τα συμπληρώματα αυτά δεν μειώνουν συνολικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού ή θανάτου. Το σωστότερο είναι να αντλεί κανείς βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία από μια υγιεινή διατροφή με χορτοφαγική βάση. (Ωστόσο, άτομα με σπάνιες παθήσεις οι οποίες εμποδίζουν τη φυσιολογική απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων χρειάζονται αυτά τα συμπληρώματα.)
Επίσης, τι γίνεται με άλλα συμπληρώματα που διαφημίζονται για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως τα ω3 λιπαρά οξέα (αναφέρονται και ως ιχθυέλαια), η μαγιά κόκκινου ρυζιού και το συνένζυμο Q10, που όλα περιλαμβάνονταν στις ανασκοπήσεις του περιοδικού JACC; Ζητήσαμε από τον δρα Pieter Cohen, επίκουρο καθηγητή Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, ο οποίος μελετά τα συμπληρώματα, να μας πει την άποψή του.
Ω3 λιπαρά οξέα
Μετά τις βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία, το ιχθυέλαιο είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές συμπλήρωμα. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι 19 εκατομμύρια άτομα λαμβάνουν συμπλήρωμα ιχθυελαίου. Αυτές οι κεχριμπαρένιες κάψουλες περιέχουν τα ω3 λιπαρά οξέα DHA και EPA, τα οποία μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, να βοηθήσουν στην πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων στο αίμα και πιθανώς να αποτρέψουν την εμφάνιση μιας επικίνδυνης μεταβολής του καρδιακού ρυθμού. Την τελευταία εικοσαετία, τα συμπληρώματα με ω3 λιπαρά έχουν συγκριθεί με εικονικά φάρμακα σε πολλές μελέτες. Τι πιστεύει, λοιπόν, ο δρ Cohen; «Δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να δείχνουν ότι τα συμπληρώματα με ω3 λιπαρά οξέα μπορούν να αποτρέψουν μια πρώτη καρδιακή προσβολή σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο», απαντά.
Όπως όλα τα συμπληρώματα, και αυτά με EPA και DHA δεν ελέγχονται από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και ορισμένα περιέχουν βλαβερά για την υγεία κορεσμένα ή οξειδωμένα λιπαρά, βιομηχανικούς ρύπους ή υδράργυρο.
Συμπέρασμα: Εάν είστε καρδιοπαθής, το καλύτερο είναι να ρωτήσετε τον γιατρό σας για το συνταγογραφούμενο εικοσιπενταενοϊκό αιθύλιο, μια καθαρή χημική μορφή αιθυλικού εστέρα του εικοσιπενταενοϊκού οξέος (EPA), που μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο όταν λαμβάνεται μαζί με μία στατίνη. Εάν δεν είστε καρδιοπαθής, πιο συνετό είναι να καταναλώνετε δύο μερίδες λιπαρό ψάρι την εβδομάδα ή να ακολουθείτε μια υγιεινή χορτοφαγική διατροφή, πλούσια σε ξηρούς καρπούς, όσπρια και υγιεινά έλαια, αντί να ξοδεύετε τα χρήματά σας σε μη συνταγογραφούμενα συμπληρώματα ιχθυελαίου.
Μαγιά κόκκινου ρυζιού
Η μαγιά κόκκινου ρυζιού παράγεται από λευκό ρύζι που έχει υποστεί ζύμωση με τη μαγιά Monascus purpureus. Το εκχύλισμα κοκκινωπής απόχρωσης που προκύπτει περιέχει μονακολίνη K, το ίδιο ενεργό συστατικό που περιέχει και το φάρμακο λοβαστατίνη, το οποίο συνταγογραφείται για τη μείωση της χοληστερόλης. Αρκετές κλινικές μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα που περιέχουν 4 έως 10 mg μονακολίνης Κ μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης, όπως επισημαίνει η ανασκόπηση του περιοδικού JACC.
Ποιο είναι όμως το πρόβλημα; Τα περισσότερα σκευάσματα περιέχουν 600 mg μαγιά κόκκινου ρυζιού ανά κάψουλα και οι ενδείξεις τους συνιστούν συνήθως τη λήψη δύο καψουλών δύο φορές την ημέρα. «Δεν υπάρχει, όμως, τρόπος να γνωρίζουμε πόση μονακολίνη Κ περιέχει κάθε κάψουλα», λέει ο δρ Cohen. Βάσει νόμου, εάν η παρασκευάστρια εταιρεία αναφέρει την ποσότητα της δραστικής ουσίας στις ενδείξεις, το προϊόν δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά ως συμπλήρωμα, αλλά πρέπει αντίθετα να πωληθεί ως φάρμακο, εξηγεί. «Εάν αγοράσετε ένα από αυτά τα συμπληρώματα, είναι σαν να αγοράζετε μια μπίρα και να πρέπει να μαντέψετε πόσο αλκοόλ περιέχει, επειδή η περιεκτικότητα σε αλκοόλ στις διάφορες μπίρες μπορεί να κυμαίνεται από 3,2% έως πάνω από 8%».
Έρευνα που είχε πραγματοποιήσει παλιότερα ο δρ Cohen έδειξε εξαιρετικά υψηλές ποσότητες μονακολίνης Κ σε 28 διαφορετικές μάρκες μαγιάς κόκκινου ρυζιού που πωλούνται σε καταστήματα λιανικής. Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα, η δυνητικά τοξική ουσία κιτρινίνη ανιχνεύθηκε σε ένα τρίτο των προϊόντων που ελέγχθηκαν, παρότι τα προϊόντα που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην αγορά ισχυρίζονται ότι δεν περιέχουν κιτρινίνη. Το μηνιαίο κόστος του συμπληρώματος μαγιάς κόκκινου ρυζιού είναι περίπου 16 ευρώ, ενώ τα περισσότερα γενόσημα σκευάσματα στατινών χαμηλής έως μέτριας δοσολογίας κοστίζουν μεταξύ 4 και 8 ευρώ τον μήνα.
Συμπέρασμα: Εάν πρέπει να μειώσετε τη χοληστερόλη σας, ένα γενόσημο σκεύασμα στατίνης είναι πιο αξιόπιστο, λιγότερο ακριβό και πιθανώς ασφαλέστερο από τα συμπληρώματα με μαγιά κόκκινου ρυζιού.
Συνένζυμο Q10
Το συνένζυμο Q10 είναι μια ουσία παρόμοια με βιταμίνη, συντίθεται φυσικά στον οργανισμό και είναι απαραίτητη για την παραγωγή ενέργειας στα μυϊκά κύτταρα. Ορισμένοι καρδιολόγοι συνιστούν αυτό το συμπλήρωμα για την αντιμετώπιση ή την πρόληψη μυϊκών πόνων οι οποίοι συνδέονται με τη χρήση στατινών. Περίπου 10% των ατόμων που λαμβάνουν στατίνες αναφέρουν μυαλγίες. Αλλά η πραγματική συχνότητα αυτού του προβλήματος είναι ασαφής, επειδή οι μυαλγίες είναι συχνές σε ηλικιωμένα άτομα και αποδίδονται σε άλλες πιθανές αιτίες.
Οι στατίνες δρουν εμποδίζοντας την παραγωγή μιας ουσίας (μεβαλονικό οξύ) την οποία χρησιμοποιεί το ήπαρ για τη σύνθεση χοληστερόλης. Όμως ο οργανισμός χρησιμοποιεί επίσης το μεβαλονικό οξύ για την παραγωγή του συνενζύμου Q10, το οποίο σημαίνει ότι τα μειωμένα επίπεδα συνενζύμου Q10 θα μπορούσαν να είναι μη επιδιωκόμενη συνέπεια της λήψης στατινών. Η λήψη συμπληρωμάτων με το συνένζυμο Q10 σε τακτική βάση μπορεί να ενισχύσει το επίπεδό του στο αίμα, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσον το επίπεδο αυτό αντικατοπτρίζει την ποσότητα στον μυϊκό ιστό. Πάνω από μία δεκάδα κλινικών μελετών έχουν συγκρίνει το συνένζυμο Q10 με εικονικά φάρμακα σε άτομα με μυϊκά συμπτώματα κατά τη λήψη στατινών, ωστόσο τα αποτελέσματα είναι ανάμεικτα. Άλλα δείχνουν όφελος, άλλα όχι. Το ενθαρρυντικό με αυτό το συμπλήρωμα είναι ότι φαίνεται να είναι αρκετά ασφαλές, αναφέρει ο δρ Cohen.
Συμπέρασμα: Εάν εμφανίσετε μυϊκούς πόνους μετά την έναρξη στατίνης, συνεννοηθείτε με τον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι ευθύνεται η στατίνη: διακόψτε το φάρμακο για έναν έως δύο μήνες (με την άδεια του γιατρού σας) και έπειτα συνεχίστε τη χρήση του. Εάν τα συμπτώματά σας υποχωρήσουν και επανεμφανιστούν, οι επιλογές είναι είτε να μειώσετε τη δόση στατίνης, είτε να μειώσετε τη συχνότητα λήψης της ή να δοκιμάσετε μια διαφορετική στατίνη. Θα μπορούσατε επίσης να δοκιμάσετε να λάβετε 200 mg έως 400 mg του συνενζύμου Q10 την ημέρα, για να δείτε κατά πόσον βοηθάει. Δεν είναι ακριβό (περίπου 5 έως 7 ευρώ τον μήνα), παρότι δεν υπάρχει λόγος να το παίρνετε εάν δεν σας βοηθάει να νιώθετε καλύτερα.
Φρούτα του δάσους
Παρότι μπορείτε να αγοράσετε φρούτα του δάσους οποιαδήποτε εποχή του χρόνου στα περισσότερα σούπερ μάρκετ, πολλές φορές αυτά τα νόστιμα φρούτα είναι ακόμη καλύτερα όταν είναι η εποχή τους και είναι φρέσκα. Και η εποχή αυτή, στα περισσότερα μέρη, είναι το καλοκαίρι. Εάν είστε τυχεροί, μπορείτε να αγοράσετε καλαθάκια με φράουλες κατευθείαν από αγροκτήματα και υπαίθριες λαϊκές αγορές, ξεκινώντας από τις αρχές Ιουνίου. Άλλες ποικιλίες φρούτων του δάσους, τα σμέουρα, τα βατόμουρα κ.ά., ωριμάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Οι φράουλες και τα μύρτιλα είναι πλούσια σε ευεργετικές φυτικές ενώσεις, γνωστές ως ανθοκυανίνες, οι οποίες τους χαρίζουν αυτές τις ζωηρές κόκκινες, μπλε και μοβ αποχρώσεις. Πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τις δίαιτες που περιλαμβάνουν τροφές πλούσιες σε ανθοκυανίνες με καλύτερη υγεία της καρδιάς, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης Nurses’ Health, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερες από τρεις μερίδες μύρτιλα ή φράουλες την εβδομάδα είχαν 34% μικρότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής σε σύγκριση με τις γυναίκες που κατανάλωναν μικρότερες ποσότητες. Οι ανθοκυανίνες φαίνεται ότι αυξάνουν την ελαστικότητα των αιμοφόρων αγγείων και συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης.
Τα φρούτα του δάσους είναι από μόνα τους ένα απολαυστικό σνακ, αλλά ταιριάζουν επίσης πολύ ωραία σε φρουτοσαλάτες, smoothies, γιαούρτι, δημητριακά ή ακόμη και σε σαλάτες λαχανικών. Σας προτείνουμε να δοκιμάσετε φράουλες σε φέτες μαζί με σπανάκι baby, θρυμματισμένο κατσικίσιο τυρί, ψημένα αμύγδαλα και βινεγκρέτ σμέουρου.
