Όταν υποφέρετε από τον τραυματισμό μιας άρθρωσης –για παράδειγμα ένα χτύπημα στο γόνατο ή ένα διάστρεμμα στην ποδοκνημική–, η ανάπτυξη μιας μικρής φλεγμονής είναι μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης.
Οι πρησμένες, κοκκινωπές και ευαίσθητες αρθρώσεις υποδηλώνουν ότι το ανοσοποιητικό σας σύστημα εργάζεται για να επιδιορθώσει τη βλάβη και να προαγάγει την ανάπτυξη νέου ιστού – πρόκειται δηλαδή για έναν υγιή τύπο φλεγμονής.
Ορισμένες φορές, όμως, το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλεί μια μη υγιή, χρόνια φλεγμονή στις αρθρώσεις, χωρίς εμφανή αιτία. Αυτό οδηγεί σε πόνο, δυσκαμψία και βλάβη στις αρθρώσεις, η οποία είναι γνωστή ως φλεγμονώδης αρθρίτιδα.
Η επίθεση στις αρθρώσεις
Πολλές φορές δεν είναι γνωστό τι οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα να εξαπολύσει επίθεση στις αρθρώσεις, αλλά γνωρίζουμε τι κάνουν τα κύτταρα μόλις ενεργοποιηθούν.
«Σε έναν συνηθισμένο τύπο φλεγμονώδους αρθρίτιδας, όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, παρατηρούμε μια ποικιλία ανοσοκυττάρων στον αρθρικό υμένα και στο υγρό της άρθρωσης.
»Τα κύτταρα αυτά έλκουν και άλλα ανοσοκύτταρα και όλα μαζί οδηγούν σε πάχυνση του αρθρικού υμένα, σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων και, τελικά, σε βλάβη στην άρθρωση», αναφέρει ο ρευματολόγος δρ Robert Shmerling, αρχισυντάκτης της ειδικής έκδοσης του Χάρβαρντ με τίτλο Fighting Inflammation (Καταπολέμηση της Φλεγμονής, www.health.harvard.edu/ui).
Η χρόνια φλεγμονή στις αρθρώσεις μπορεί να καταστρέψει τον χόνδρο, τα οστά, τους τένοντες (μέσω των οποίων προσφύονται οι μύες στα οστά) ή τους συνδέσμους (που συγκρατούν τις αρθρώσεις στη θέση τους), να ερεθίσει τα νεύρα και να προκαλέσει έναν μακρύ κατάλογο από συμπτώματα, όπως πόνο, οίδημα (πρήξιμο) και δυσκαμψία.
Η βλάβη στην άρθρωση μπορεί να είναι προοδευτική και μη αναστρέψιμη.
Τύποι φλεγμονώδους αρθρίτιδας
Υπάρχουν πολλοί τύποι φλεγμονώδους αρθρίτιδας. Οι συχνότεροι είναι οι εξής:
Ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ). Η ΡΑ αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον αρθρικό υμένα, ιδίως στις παλάμες, στους καρπούς και στους άκρους πόδες (από τον αστράγαλο και κάτω). Η ΡΑ μπορεί επίσης να επηρεάσει την καρδιά, τους πνεύμονες και τα μάτια.
Ουρική αρθρίτιδα. Η ουρική αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση ουρικού οξέος, το οποίο μπορεί να σχηματίσει κρυστάλλους στις αρθρώσεις – ιδίως στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού και ορισμένες φορές στις παλάμες, στους καρπούς ή στα γόνατα. Οι κρύσταλλοι ενεργοποιούν μια προσωρινή φλεγμονώδη απάντηση, η οποία μπορεί να γίνει χρόνια.
Νόσος από εναπόθεση κρυστάλλων πυροφωσφορικού ασβεστίου (CPPD ή ψευδοουρική αρθρίτιδα). Στην CPPD, κρύσταλλοι ασβεστίου εναποτίθενται στις αρθρώσεις, ιδίως στο γόνατο, στον καρπό, στον ώμο, στον αστράγαλο ή στον αγκώνα. Όπως και οι κρύσταλλοι ουρικού οξέος στην ουρική αρθρίτιδα, οι κρύσταλλοι ασβεστίου στην CPPD αναγκάζουν τον οργανισμό να αντιδράσει με φλεγμονή. Με την πάροδο του χρόνου, η φλεγμονή αυτή μπορεί να γίνει χρόνια.
Ψωριασική αρθρίτιδα. Περίπου το 30% των ατόμων με ψωρίαση (μια αυτοάνοση νόσο που προκαλεί πλάκες που καλύπτονται από λέπια στο δέρμα) αναπτύσσει ψωριασική αρθρίτιδα, η οποία μπορεί να πλήξει τα γόνατα, τους αστραγάλους, τους καρπούς ή τα δάχτυλα των χεριών.
Τι ισχύει στην οστεοαρθρίτιδα;
Η οστεοαρθρίτιδα, η φθορά του λείου χόνδρου που επικαλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες, θεωρείτο για πολύ καιρό μια μη φλεγμονώδης μορφή αρθρίτιδας.
«Σήμερα όμως γνωρίζουμε την παρουσία ορισμένων φλεγμονωδών κυττάρων στην οστεοαρθρίτιδα, αν και η φλεγμονή είναι συνήθως πολύ λιγότερο έντονη από ό,τι στη ρευματοειδή αρθρίτιδα ή σε άλλους τύπους φλεγμονώδους αρθρίτιδας», δηλώνει ο δρ Robert Shmerling.
Το εύρημα της ήπιας χρόνιας φλεγμονής στην οστεοαρθρίτιδα ήταν αρκετά σημαντικό για να αρχίσουν οι ερευνητές να μελετούν κατά πόσο η πάθηση αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί με κάποιους από τους ίδιους τύπους φαρμάκων που χρησιμοποιούνται και για την αντιμετώπιση της φλεγμονώδους αρθρίτιδας.
Θεραπεία
Για την αντιμετώπιση της φλεγμονώδους αρθρίτιδας χρησιμοποιούνται πολλοί τύποι φαρμάκων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα εξής:
– Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη, τα οποία μειώνουν τα επίπεδα των προσταγλανδινών – ουσιών που προάγουν τη φλεγμονή.
– Από στόματος χορηγούμενα ή ενέσιμα στεροειδή, τα οποία μειώνουν τη φλεγμονή και καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
– Ενέσεις ή ενδοφλέβιες εγχύσεις μη βιολογικών τροποποιητικών της νόσου αντιρρευματικών φαρμάκων (DMARD), όπως η μεθοτρεξάτη, που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
– Ενέσεις ή εγχύσεις βιολογικών DMARD, αντισωμάτων όπως το adalimumab, που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα με πιο στοχευμένο τρόπο από ό,τι τα μη βιολογικά DMARD.
– Αναστολείς της κινάσης Janus, όπως η τοφασιτινίμπη, που διακόπτουν τα φλεγμονώδη σήματα.
– Φάρμακα που μειώνουν το επίπεδο του ουρικού οξέος (για την ουρική αρθρίτιδα).
Η φαρμακοθεραπεία έχει συνήθως καλά αποτελέσματα. «Τα φάρμακα που μειώνουν το ουρικό οξύ μπορούν ουσιαστικά να εξαλείψουν την ουρική αρθρίτιδα. Η ανάπτυξη νεότερων φαρμάκων για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών φαρμάκων και των αναστολέων της κινάσης Janus, επιτρέπει σε πολύ περισσότερους ανθρώπους σε σχέση με το παρελθόν να εμφανίσουν ύφεση και να προστατευθούν από τη συνεχιζόμενη βλάβη στις αρθρώσεις», δηλώνει ο δρ Shmerling.
Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης της αρθρίτιδας
Άλλοι τρόποι που βοηθούν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής είναι η άσκηση, η αποφυγή των επεξεργασμένων τροφών (που προάγουν τη φλεγμονή), η μείωση του στρες, η αποφυγή του καπνίσματος και ο επαρκής ύπνος.
Η χρήση νάρθηκα στις πληγείσες αρθρώσεις και η φυσικοθεραπεία μπορούνεπίσης να μειώσουν τον πόνο και να σας βοηθήσουν να παραμείνετε κινητικοί και δραστήριοι.
