Με την πάροδο των χρόνων, οι άνδρες συχνά παρουσιάζουν μια νέα ξαφνική διόγκωση, γνωστή ως καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) ή διόγκωση του προστατικού αδένα.
Ο προστάτης σας βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη. Με τα χρόνια, είναι δυνατόν να μεγαλώσει και από το μέγεθος ενός καρυδιού να φθάσει σε εκείνο ενός λεμονιού. Ζυγίζει περίπου 30 με 35 γρ. στους άνδρες που διανύουν τη δεκαετία των 50, μπορεί όμως να διογκωθεί και να φθάσει έως τα 100 γρ.
Ένας διογκωμένος προστάτης ασκεί πίεση στην ουρήθρα, τον σωλήνα που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη μέσω του πέους για να αποβληθούν από το σώμα. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε διαφόρων ειδών προβλήματα ούρησης. Το πιο σύνηθες είναι η δυσκολία έναρξης της ούρησης, η έξοδος σταγόνων ούρων και η αίσθηση της ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης.
Τα ούρα που δεν αποβάλλονται και συγκεντρώνονται στην κύστη μπορεί να ευνοούν τις μολύνσεις. Επιπλέον, πιθανότατα θα επισκέπτεστε συχνότερα την τουαλέτα, ιδίως τη νύχτα, και ενδέχεται ακόμη και να χάσετε τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης.
«Παρότι η ΚΥΠ δεν πρόκειται να σας θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη ή να οδηγήσει απαραίτητα σε σοβαρή σεξουαλική δυσλειτουργία, μπορεί να προκαλέσει ενοχλητικά προβλήματα σε σχέση με την ούρηση», λέει ο δρ Martin Kathrins, ουρολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Φάρμακα εκλογής
Η θεραπεία πρώτης γραμμής για την ΚΥΠ είναι αλλαγές στον τρόπο ζωής, ώστε να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Σε αυτές συγκαταλέγονται η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, η αποφυγή φαρμάκων όπως τα αντιισταμινικά και τα αποσυμφορητικά, η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής, καθώς και ο περιορισμός της καφεΐνης, η οποία μπορεί να ερεθίσει την κύστη αυξάνοντας τη συχνότητα της ούρησης.
Εάν τα παραπάνω δεν βοηθούν, ίσως χρειαστείτε φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ή για να συρρικνώσουν τον προστάτη. Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τους ανταγωνιστές των α αδρενεργικών υποδοχέων και τους αναστολείς της 5-α-αναγωγάσης (5ARIs).
Ανταγωνιστές των α αδρενεργικών υποδοχέων. Τα φάρμακα αυτά χαλαρώνουν τους μυς γύρω από τον προστάτη και την ουροδόχο κύστη έτσι ώστε να διευκολύνεται η ροή των ούρων. Τα συμπτώματα συχνά βελτιώνονται εντός λίγων ημερών. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε άνδρες με ήπια έως μέτρια διόγκωση του προστάτη. Μεταξύ των πιο συνήθων φαρμάκων είναι η ταμσουλοσίνη, η αλφουζοσίνη και η σιλοδοσίνη.
5ARIs. Συρρικνώνουν τον προστάτη, έτσι ώστε να ασκεί μικρότερη πίεση στην ουρήθρα. Μπορούν να μειώσουν το μέγεθος του προστάτη κατά ένα πέμπτο ή περισσότερο, έπειτα από έξι μήνες, συρρίκνωση που συνήθως επαρκεί για τη βελτίωση των συμπτωμάτων. Δύο φάρμακα που συνταγογραφούνται συχνά είναι η φιναστερίδη και η δουταστερίδη.
«Χαμηλές ημερήσιες δόσεις του φαρμάκου για τη στυτική δυσλειτουργία ταδαλαφίλη έχουν επίσης αποδειχθεί ότι βοηθούν στα συμπτώματα της υπερπλασίας του προστάτη», λέει ο δρ Kathrins.
Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να δει κανείς βελτίωση με αυτά τα φάρμακα, για τον λόγο αυτόν οι γιατροί συνιστούν στους πάσχοντες να τα λαμβάνουν συστηματικά για περίπου τρεις μήνες.
Ωστόσο, ορισμένες φορές τα φάρμακα δεν είναι επαρκή. «Για κάποιους άνδρες, τα φάρμακα απλώς δεν είναι αποτελεσματικά ή δυσκολεύονται να τα λαμβάνουν όπως απαιτείται», λέει ο δρ Kathrins. «Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μπορεί να είναι χρήσιμη».
Μάθετε τι επιλογές έχετε
Η χειρουργική αντιμετώπιση της ΚΥΠ μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους: την αφαίρεση της περίσσειας ιστού του προστάτη ο οποίος παρεμποδίζει τη ροή των ούρων, την προσαρμογή της θέσης του προστάτη έτσι ώστε να μη δημιουργεί πλέον απόφραξη ή τη συρρίκνωση του προστάτη.
Οι επεμβάσεις διαρκούν περίπου μία με δύο ώρες. Κάποιες επεμβάσεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν στο ιατρείο ή σε χειρουργικό κέντρο, ενώ άλλες προϋποθέτουν βραχεία νοσηλεία. «Ανάλογα με την επέμβαση, οι περισσότεροι άνδρες βλέπουν βελτίωση των συμπτωμάτων τους μέσα σε λίγες εβδομάδες, κατά μέσο όρο», λέει ο δρ Kathrins.
Υπάρχει ενδεχόμενο παρενεργειών στις χειρουργικές επεμβάσεις για ΚΥΠ. Ορισμένοι άνδρες παρουσιάζουν βραχυχρόνια στυτική δυσλειτουργία, αν και η δυσλειτουργία μπορεί να καταστεί συνεχόμενη.
Ένα άλλο δυνητικό πρόβλημα είναι η παλίνδρομη εκσπερμάτιση, κατά την οποία το σπέρμα κατευθύνεται προς την ουροδόχο κύστη αντί να εξέρχεται από το πέος.
«Αυτό μπορεί να ενοχλεί ορισμένους άνδρες, παρότι δεν επηρεάζει τη σεξουαλική επίδοση και συχνά είναι το τίμημα της χειρουργικής αντιμετώπισης της υπερπλασίας του προστάτη», επισημαίνει ο δρ Kathrins.
Ο τύπος επέμβασης που θα χρειαστείτε εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, όπως το μέγεθος και το σχήμα του προστάτη σας, καθώς και κατά πόσον αισθάνεστε άνετα με την επέμβαση.
Ο γιατρός σας μπορεί να εφαρμόσει δακτυλική εξέταση μέσω του ορθού, υπέρηχο ή μαγνητική τομογραφία προκειμένου να προσδιορίσει το μέγεθος και το σχήμα του προστατικού αδένα.
Διαβάστε παρακάτω τις συχνότερες καθώς και μερικές νέες επιλογές. Συμβουλευτείτε τον ουρολόγο σας για το ποια είναι καλύτερη για εσάς.
Διουρηθρική προστατεκτομή (TURP). Η TURP είναι η επέμβαση εκλογής για την ΚΥΠ και αντιμετωπίζει μεγάλο εύρος μεγεθών του προστάτη (από 30 έως 100 γραμμάρια).
Το ρεζεκτοσκόπιο, ένα εργαλείο το οποίο περιλαμβάνει κάμερα και μια ηλεκτρική αγκύλη για εκτομή ιστού και καυτηριασμό των αιμοφόρων αγγείων, εισάγεται στην ουρήθρα μέσω του πέους. Στη συνέχεια, ο χειρουργός, με τη βοήθεια της συρμάτινης αγκύλης, αφαιρεί τον διογκωμένο ιστό που φράσσει την ουρήθρα και εμποδίζει τη ροή των ούρων.
Οι περισσότεροι άνδρες χρειάζονται έναν καθετήρα για την ούρηση, για μερικές μέρες.
Εξάχνωση. Αυτές οι προσεγγίσεις, οι οποίες είναι επίσης κατάλληλες για προστάτες μέσου μεγέθους, περιλαμβάνουν τη φωτοεκλεκτική (φωτοεπιλεκτική) εξάχνωση του προστάτη (PVP) και τη διπολική εξάχνωση του προστάτη (BPV).
Η φωτοεκλεκτική εξάχνωση χρησιμοποιεί ένα laser υψηλής ισχύος για την εξάχνωση του ιστού του προστάτη. Η εξάχνωση με διπολικό ρεύμα χρησιμοποιεί ενέργεια για να θερμάνει ένα ηλεκτρόδιο σε σχήμα κουμπιού, το οποίο καταστρέφει την περίσσεια ιστού. Και οι δύο επιλογές είναι λιγότερο επεμβατικές από την TURP και έχουν ταχύτερη ανάρρωση. «Ορισμένοι άνδρες παρουσιάζουν πιο ενοχλητικά συμπτώματα έπειτα από αυτή την επέμβαση σε σύγκριση με την TURP», επισημαίνει ο δρ Kathrins.
Διουρηθρική εξάχνωση του αδενώματος με χρήση ακτίνων laser – HoLEP. Η HoLEP εφαρμόζεται σε προστάτες μεγαλύτερου μεγέθους (60 γρ. και άνω). Χρησιμοποιεί ένα πολύ μικρό laser (Holmium laser) το οποίο περνά μέσω της ουρήθρας προκειμένου να καταστρέψει την περίσσεια ιστού του προστάτη.
Η επέμβαση συνήθως προκαλεί ελάχιστη αιμορραγία και η ανάρρωση είναι σχετικά γρήγορη. Ωστόσο δεν είναι παντού διαθέσιμη.
Διάνοιξη της προστατικής μοίρας της ουρήθρας. Η επέμβαση αυτή, γνωστή ως UroLi, συχνά χρησιμοποιείται σε προστάτες μεγέθους 30 έως 80 γρ. Ο χειρουργός περνά μέσω της ουρήθρας μικρά εμφυτεύματα και τα τοποθετεί στον προστάτη, έτσι ώστε να πιέσουν τον ιστό που τη φράσσει και να διατηρήσουν τη δίοδο ανοιχτή.
Το πλεονέκτημα της μεθόδου UroLi είναι ότι τείνει να μειώνει τον κίνδυνο στυτικής δυσλειτουργίας και παλίνδρομης εκσπερμάτισης.
Υδροθερμοθεραπεία. Για την επέμβαση αυτή, γνωστή ως Rezum, ο γιατρός εισάγει ένα εργαλείο με ενσωματωμένη κάμερα μέσω της ουρήθρας στον προστάτη, όπου διοχετεύει μικρές βολές ατμού. Ο ατμός καταστρέφει τα κύτταρα του ιστού που φράσσει την ουρήθρα, συρρικνώνοντας τον προστάτη.
«Αυτή η επέμβαση χρησιμοποιείται για παρόμοιο εύρος μεγεθών όπως η UroLi και περιορίζει τον κίνδυνο παρενεργειών στη σεξουαλική λειτουργία μετά το χειρουργείο», λέει ο δρ Kathrins.
Αδενωματεκτομή του προστάτη με τη χρήση πίδακα νερού. Αυτή η επέμβαση, που χρησιμοποιεί ρομποτικά ελεγχόμενο πίδακα νερού ώστε να αφαιρέσει την περίσσεια ιστού, αποτελεί συχνά την επιλογή για προστάτες άνω των 80 γρ.
Η μέθοδος αυτή έχει βρεθεί ότι περιορίζει τον κίνδυνο παρενεργειών στη σεξουαλική λειτουργία συγκριτικά με την TURP, αλλά δεν είναι ευρέως διαθέσιμη.
Εμβολισμός προστατικών αρτηριών (PAE). Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε αυτή τη μέθοδο για εφαρμογή στις ΗΠΑ το 2018, παρότι στην Ευρώπη χρησιμοποιείτο ήδη για χρόνια. Ένας μικρός καθετήρας εισάγεται στο άνω μέρος του μηρού ή στον καρπό και καθοδηγείται προς τις αρτηρίες που τροφοδοτούν τον προστάτη με αίμα. Με τη βοήθεια του καθετήρα, ο γιατρός τοποθετεί μικρά σωματίδια εντός των αρτηριών, εμποδίζοντας μερικώς τη ροή του αίματος. Έτσι, προκαλείται σταδιακά συρρίκνωση του προστάτη.
Το πλεονέκτημα της PAE είναι ότι πρόκειται για επέμβαση που πραγματοποιείται χωρίς νοσηλεία και έχει χαμηλότερο κίνδυνο πρόκλησης στυτικής δυσλειτουργίας. Ωστόσο, η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία δεν την έχει ακόμη προσυπογράψει, λόγω έλλειψης μελετών που να τη στηρίζουν, όπως αναφέρει. «Ανάλογα με τον αρχικό τύπο επέμβασης που θα επιλέξει ένας άνδρας, μπορεί να χρειαστεί άλλη επέμβαση αργότερα», επισημαίνει ο δρ Kathrins. «Ορισμένοι άνδρες θα συνεχίσουν επ’ αόριστον να λαμβάνουν έναν 5ARI προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο νέας διόγκωσης του προστάτη».
Επίσης, έχετε υπόψη ότι η επέμβαση δεν θα βελτιώσει πλήρως όλα τα προβλήματα ούρησης και πως θα πρέπει οι προσδοκίες σας να είναι ρεαλιστικές. «Ο γιατρός σας μπορεί να σας εξηγήσει τι να περιμένετε έτσι ώστε να προετοιμαστείτε για την έκβαση», λέει ο δρ Kathrin.
