Το να ξυπνά κανείς για να επισκεφθεί την τουαλέτα στη μέση της νύχτας συμβαίνει στους περισσότερους από εμάς, ιδίως μετά τα 50. Εάν πρόκειται για σπάνιο φαινόμενο, ίσως να το θεωρείτε κάπως ενοχλητικό.
Εάν πρόκειται για τακτική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει μία ή περισσότερες επισκέψεις στην τουαλέτα κάθε βράδυ, ίσως αποτελεί ένδειξη ενός προβλήματος υγείας που ονομάζεται νυκτουρία και μπορεί να επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου σας ή να δημιουργεί προϋποθέσεις για μια επικίνδυνη πτώση μέσα στο σκοτάδι.
Αίτια σχετιζόμενα με τον τρόπο ζωής ή την ηλικία
Η νυκτουρία είναι συνήθης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, όσο αυξάνεται η ηλικία. Μερικές φορές αυτό οφείλεται στον τρόπο ζωής. Μπορεί, για παράδειγμα, να αποδίδεται στο γεγονός ότι πίνετε καφεϊνούχα ροφήματα πολύ αργά στη διάρκεια της ημέρας. Η καφεΐνη αυξάνει την παραγωγή ούρων από τους νεφρούς. Ή πιθανόν να καταναλώνετε πολλά υγρά κοντά στην ώρα του ύπνου. «Οι νεφροί δεν σταματούν ποτέ να παράγουν ούρα, και πολλοί άνθρωποι παράγουν ούρα πιο πολύ όταν είναι ξαπλωμένοι παρά όταν κάθονται ή είναι όρθιοι», εξηγεί ο δρ Michael O’Leary, ουρολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Ορμονικές μεταβολές που συνδέονται με την ηλικία είναι επίσης δυνατό να προκαλέσουν νυκτουρία. «Μια σημαντική ορμόνη η οποία βοηθά στην κατακράτηση των υγρών κατά τη διάρκεια της νύχτας, η αντιδιουρητική ορμόνη, ελαττώνεται φυσιολογικά με την ηλικία», λέει η δρ Mallika Anand, ουρογυναικολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center.
Υποκείμενες παθήσεις
Η νυκτουρία συχνά οφείλεται σε υποκείμενες παθήσεις. Στην εγκυμοσύνη, το βάρος του εμβρύου ασκεί πίεση στην ουροδόχο κύστη, δημιουργώντας την ανάγκη για ούρηση νωρίτερα, ενώ η παραγωγή ούρων είναι αυξημένη. Σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, μια υπερδραστήρια κύστη που έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο αριθμό ουρήσεων είναι κάτι σύνηθες, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση. Στους άνδρες, η υπερδραστήρια κύστη συχνά οφείλεται σε έναν διογκωμένο προστάτη (καλοήθης υπερπλασία του προστάτη). «Η πάθηση αυτή δυσκολεύει τη ροή των ούρων από την κύστη, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα οι μύες στα τοιχώματα της ουροδόχου κύστης να είναι υπερδραστήριοι», λέει ο δρ O’Leary.
Άνδρες και γυναίκες μπορούν εξίσου να εμφανίσουν νυκτουρία λόγω διαφόρων παθήσεων. «Παραδείγματος χάριν», λέει η δρ Anand, «σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 οι νεφροί φιλτράρουν την περίσσεια σακχάρου που βρίσκεται στο αίμα και παράγουν περισσότερα ούρα, ώστε να απομακρύνουν αυτά τα απόβλητα από τον οργανισμό. Επίσης, τα άτομα με διαβήτη έχουν την τάση να καταναλώνουν περισσότερα υγρά λόγω αυξημένης δίψας. Σε όσους πάσχουν από υπνική άπνοια, ο εγκέφαλος αναγνωρίζει ότι δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο τη νύχτα. Για να αυξήσει το οξυγόνο που μεταφέρεται μέσω του αίματος, ο εγκέφαλος στέλνει σήμα στους νεφρούς να αυξήσουν τον όγκο του αίματος και στην καρδιά να λειτουργεί ως αντλία αίματος ταχύτερα. Όλα αυτά αυξάνουν την παραγωγή ούρων».
Άλλα αίτια της νυκτουρίας περιλαμβάνουν τη νεφροπάθεια, τη λήψη διουρητικών και άλλων φαρμάκων για τον έλεγχο της πίεσης ή τους κιρσούς που προκαλούν στη διάρκεια της ημέρας κατακράτηση υγρών, τα οποία τη νύχτα μεταφέρονται από τα πόδια στο αίμα και στους νεφρούς.
Προσπαθήστε να σταματήσετε να πίνετε υγρά αρκετές ώρες πριν πέσετε στο κρεβάτι και καταργήστε τα καφεϊνούχα ροφήματα 10 ώρες πριν από την ώρατου ύπνου.
Κίνδυνοι της νυκτουρίας
Η νυκτουρία ενέχει αρκετούς κινδύνους. Εάν σας εμποδίζει να κοιμηθείτε καλά, ίσως να επηρεάζεται η διάθεση και η συγκέντρωσή σας ή μπορεί να αναπτύξετε μεγαλύτερο κίνδυνο για παχυσαρκία, υπέρταση, καρδιοπάθεια, διαβήτη, εγκεφαλικό επεισόδιο, έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας και πρόωρο θάνατο. Επιπλέον, ο εγκέφαλός σας μπορεί να μην έχει αρκετό χρόνο ώστε να αποβάλει τις τοξίνες που συνδέονται με την άνοια.
Η νυκτουρία επίσης αυξάνει τον κίνδυνο πτώσεων, εάν σηκώνεστε συχνά και περπατάτε μέχρι το μπάνιο χωρίς φωτισμό.
Τι μπορείτε να κάνετε
Η αντιμετώπιση της νυκτουρίας ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής σας. «Προσπαθήστε να σταματήσετε να πίνετε υγρά αρκετές ώρες πριν πέσετε στο κρεβάτι και καταργήστε τα καφεϊνούχα ροφήματα 10 ώρες πριν από την ώρα του ύπνου», συμβουλεύει η δρ Anand. «Επιπλέον, περιορίστε τη βραδινή κατανάλωση αλκοόλ, καθώς το αλκοόλ ευνοεί τη νυκτουρία».
Επίσης, ρωτήστε τον γιατρό σας εάν χρειάζεται να υποβληθείτε σε εξετάσεις για τις διαφορετικές πιθανές παθήσεις στις οποίες είναι δυνατό να οφείλεται η νυκτουρία και μπορεί να μην έχουν ακόμη διαγνωστεί. Στην περίπτωση που έχετε κάποια από αυτές τις παθήσεις, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν αυξάνοντας τη φαρμακευτική αγωγή σας μπορείτε να ελαττώσετε τη νυκτουρία σας.
Υπάρχουν φάρμακα που μερικές φορές συμβάλλουν στον μετριασμό της νυκτουρίας. Σε άνδρες με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν φάρμακα (α αποκλειστές) τα οποία βελτιώνουν τη ροή των ούρων, βοηθώντας στην κένωση της ουροδόχου κύστης πριν από τον ύπνο. «Όμως η βελτίωση δεν θα είναι από τις πέντε φορές που σηκωνόσασταν τη νύχτα, σε καμία. Μπορεί από πέντε να γίνουν δύο», λέει ο δρ O’Leary.
Για τις γυναίκες, φάρμακα για την ουροδόχο κύστη είναι πιθανό να μετριάσουν τη νυκτουρία. Ωστόσο τα φάρμακα έχουν πιθανές παρενέργειες και η δρ Anand αναφέρει πως οι κίνδυνοι και τα οφέλη θα πρέπει να σταθμιστούν προσεκτικά.
Προσεγγίσεις χωρίς τη χρήση φαρμάκων περιλαμβάνουν τις ασκήσεις του πυελικού εδάφους, ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης (Botox) ή νευρική διέγερση.
Προλάβετε τις νυχτερινές πτώσεις
Οι συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα αυξάνουν τον κίνδυνο για πτώσεις. Μειώστε τον κίνδυνο ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές:
•Εγκαταστήστε νυχτερινό φωτισμό στη διαδρομή σας προς το μπάνιο.
•Απομακρύνετε από τη διαδρομή αντικείμενα που αυξάνουν τον κίνδυνο να σκοντάψετε, όπως ηλεκτρικά καλώδια, χαλάκια και χαλιά που δεν είναι σταθερά.
•Εγκαταστήστε κουπαστές στους διαδρόμους και χειρολαβές στα μπάνια.
•Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε μια καρέκλατουαλέτα κοντά στο κρεβάτι σας, εάν δυσκολεύεστε να φθάσετε μέχρι το μπάνιο με ασφάλεια.
