Kαθώς μεγαλώνετε, υπάρχει πιθανότητα να αναπτύξετε εκκολπωμάτωση, μια πάθηση που αφορά τα τοιχώματα του παχέος εντέρου. Μάλιστα, περίπου 58% των ατόμων άνω των 60 ετών έχουν εκκολπωμάτωση, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο για τον Διαβήτη και τις Νόσους του Πεπτικού και των Νεφρών.
Η εκκολπωμάτωση αναπτύσσεται όταν σχηματίζονται μικρές προβολές που μοιάζουν με σάκκους (ονομάζονται εκκολπώματα) σε περιοχές όπου το τοίχωμα του παχέος εντέρου είναι αδύναμο. Η εμφάνιση αυτών των σακκοειδών κοιλοτήτων είναι φυσιολογική με την πάροδο του χρόνου, αλλά η διαδικασία αυτή επιταχύνεται εξαιτίας ορισμένων παθήσεων και κάποιων συνηθειών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. Για παράδειγμα, τα άτομα με συχνή δυσκοιλιότητα ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν εκκολπωμάτωση, ιδίως σε πιο νέα ηλικία.
Τα ίδια τα εκκολπώματα συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα ή προβλήματα. Τα περισσότερα άτομα δεν μαθαίνουν ποτέ ότι έχουν εκκολπωμάτωση, η οποία συνήθως ανακαλύπτεται μετά από κολονοσκόπηση ή αξονική τομογραφία που πραγματοποιείται για άλλους λόγους.
Ωστόσο, η εκκολπωμάτωση μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο σοβαρή πάθηση που ονομάζεται εκκολπωματίτιδα. Αυτό συμβαίνει όταν μία ή περισσότερες εμφανίσουν φλεγμονή ή μόλυνση. Κατά κανόνα προκαλεί πόνο στο κάτω μέρος της κοιλιάς, συνήθως στην αριστερή πλευρά, ο οποίος συχνά συνοδεύεται από πυρετό και κόπωση. Η εκκολπωματίτιδα απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα και κάποιες φορές εισαγωγή στο νοσοκομείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί ακόμη και χειρουργική επέμβαση.
Η άλλη πιθανή επιπλοκή της εκκολπωμάτωσης είναι η αιμορραγία στο κάτω μέρος του εντέρου. Καθώς τα εκκολπώματα διογκώνονται, το τοίχωμα του παχέος εντέρου εξασθενεί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη κάποιου από τα μικρά αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον βλεννογόνο του εντέρου.
«Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθείτε από την εκκολπωματίτιδα και την αιμορραγία είναι να λάβετε μέτρα για να αποφύγετε την εκκολπωμάτωση», δηλώνει ο δρ Matthew Hamilton, γαστρεντερολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και ιατρικός συντάκτης του οδηγού της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ με τίτλο Diverticulosis and Diverticulitis (Εκκολπωμάτωση και εκκολπωματίτιδα).
Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο
Κατ’ αρχάς, αντιμετωπίστε τους παράγοντες που σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο για ανάπτυξη εκκολπωμάτωσης. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι εξής:
Υπερβολικό βάρος. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνδρες με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) άνω του 30, οι οποίοι θεωρούνται παχύσαρκοι, έχουν 78% υψηλότερο κίνδυνο εκκολπωμάτωσης από τους άνδρες που έχουν χαμηλό φυσιολογικό ΔΜΣ κάτω του 21.
Κάπνισμα. Ανάλυση του 2018 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Postgraduate Medicine διαπίσωσε 46% υψηλότερο κίνδυνο εκκολπωμάτωσης στους καπνιστές από ό,τι στους μη καπνιστές.
Λήψη ορισμένων φαρμάκων. Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εκκολπωμάτωσης και αιμορραγίας του κάτω μέρους του εντέρου, όπως τα κορτικοειδή, τα οπιούχα και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη. «Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγετε αυτά τα φάρμακα, ιδίως εάν τα χρησιμοποιείτε για την αντιμετώπιση άλλων παθήσεων, αλλά θα πρέπει να σας παρακολουθεί ο γιατρός σας εάν τα παίρνετε τακτικά», διευκρινίζει ο δρ Hamilton.
Φροντίστε να λειτουργεί ομαλά το σύστημα
Μπορείτε να μειώσετε περαιτέρω τον κίνδυνο για εκκολπωμάτωση, και επομένως για αιμορραγία και εκκολπωματίτιδα, βελτιώνοντας τη συνολική υγεία του πεπτικού σας συστήματος. Δείτε πώς μπορείτε να το επιτύχετε αυτό.
Τρώτε αρκετές ίνες. Οι ίνες βοηθούν τα κόπρανα να αποκτήσουν όγκο και να αποβληθούν μέσω του εντέρου, έτσι ώστε να είναι τακτική και υγιής η κινητικότητα του εντέρου. Επίσης, η ανεπαρκής κατανάλωση ινών αυξάνει τον κίνδυνο δυσκοιλιότητας, η οποία με τη σειρά της αυξάνει την προσπάθεια που καταβάλλετε στην τουαλέτα.
Με τον καιρό, αυτή η υπερβολική πίεση μπορεί να εξασθενίσει τα τοιχώματα του παχέος εντέρου και να αυξήσει την πιθανότητα ανάπτυξης εκκολπωμάτων.
Πόση ποσότητα ινών χρειάζεστε; Ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2020 στο European Journal of Nutrition διαπίστωσε ότι τα άτομα που κατανάλωναν 30 γραμμάρια ίνες την ημέρα είχαν 41% χαμηλότερο κίνδυνο εκκολπωμάτωσης και εκκολπωματίτιδας από τα άτομα που κατανάλωναν 7,5 γραμμάρια ημερησίως.
Ωστόσο, κατά μέσον όρο, οι ενήλικες καταναλώνουν μόνο τη μισή από αυτή την ποσότητα ημερησίως. Ένας τρόπος να μετρήσετε τις ίνες που προσλαμβάνετε είναι να βασιστείτε στην ημερήσια πρόσληψη θερμίδων.
Η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής προτείνει να προσλαμβάνετε 14 γραμμάρια ίνες με κάθε 1.000 θερμίδες που καταναλώνετε. Αυτό ισούται με 34 γραμμάρια για την κατανάλωση 2.400 θερμίδων ημερησίως, με 28 γραμμάρια για την κατανάλωση 2.000 θερμίδων και με 22 γραμμάρια για την κατανάλωση 1.600 θερμίδων.
Υπάρχει μια ευρεία γκάμα τροφών πλούσιων σε ίνες από τις οποίες μπορείτε να επιλέξετε. (Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.health.harvard.edu/fiber για έναν κατάλογο συνηθισμένων τροφών πλούσιων σε ίνες, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες Διατροφής για Αμερικανούς.) Μερικές συμβουλές για να προσθέσετε περισσότερες ίνες στη διατροφή σας είναι οι εξής:
– Συμπεριλάβετε φρούτα, λαχανικά ή και τα δύο σε κάθε γεύμα.
– Τρώτε φασόλια, φακές ή αρακά τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα.
– Προτιμήστε τα φρούτα ή μία χούφτα ξηρούς καρπούς ή σπόρους ως σνακ. Επίσης, προσθέστε τα σε άλλες τροφές, όπως το γιαούρτι, η βρόμη και οι σαλάτες.
– Αντικαταστήστε τα κλασικά ζυμαρικά με άλλα που παρασκευάζονται από σιτάρι ολικής άλεσης ή από αλεύρι από κινόα, ρεβίθια ή φακές.
– Τρώτε περισσότερα προϊόντα ολικής άλεσης, όπως καστανό ρύζι ή πλιγούρι, αντί για λευκό ρύζι.
Κάντε τακτικές επισκέψεις στην τουαλέτα. Η αναβολή των κινήσεων του εντέρου μπορεί επίσης να αυξήσει την πίεση στο παχύ έντερο. Παρατηρήστε τις επισκέψεις σας στην τουαλέτα, έτσι ώστε να μπορείτε να προβλέψετε καλύτερα πότε είναι πιο πιθανό να συμβούν. Αν υποφέρετε από χρόνια δυσκοιλιότητα, συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με το ενδεχόμενο λήψης κοινών καθαρτικών ή λιπαντικών καθαρτικών.
Βγείτε έναν περίπατο. Οποιοδήποτε είδος άσκησης και δραστηριότητας συμβάλλει στην υγεία του πεπτικού συστήματος. Επίσης, δοκιμάστε έναν περίπατο 15 λεπτών μετά το γεύμα. Μπορεί να επιταχύνει τη μετακίνηση της τροφής από το στομάχι στο έντερο, γεγονός που προάγει τις τακτικές κινήσεις του εντέρου.
