Οι τελευταίες εξετάσεις αίματος δείχνουν ότι η LDL (η κακή) χοληστερόλη σας είναι υψηλή. Θα πάρετε μια συνταγογραφούμενη στατίνη που μειώνει τη χοληστερόλη ή θα επιλέξετε ένα διατροφικό συμπλήρωμα που «υποστηρίζει την υγεία της καρδιάς», από τα χιλιάδες που διαφημίζονται στο φαρμακείο της γειτονιάς σας; Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν το δεύτερο, γεγονός που προκαλεί έντονη ανησυχία στους περισσότερους καρδιολόγους.
Γιατί να παραμερίσει κάποιος ένα φθηνό, ασφαλές φάρμακο και να προτιμήσει μη ρυθμιζόμενες κάψουλες σε φιαλίδια, των οποίων οι ετικέτες δίνουν ασαφείς υποσχέσεις;
Οι ανησυχίες αυτές ήταν το κίνητρο για την πραγματοποίηση μιας πρόσφατης μελέτης (βλ. «Το αδιέξοδο των συμπληρωμάτων»).
«Τα αποτελέσματα δείχνουν σαφώς ότι, αν πρέπει να μειώσετε την LDL, η στατίνη λειτουργεί, ενώ τα συμπληρώματα δεν λειτουργούν», δηλώνει ο δρ Christopher Cannon, αρχισυντάκτης του Harvard Heart Letter.
Οι καρδιολόγοι συνήθως βλέπουν ανθρώπους που έχουν ήδη καρδιοπάθεια και στους περισσότερους από αυτούς οι στατίνες είναι μια καλή επιλογή, γιατί μειώνουν τον κίνδυνο μιας νέας καρδιακής προσβολής κατά περίπου 30%. Τι γίνεται όμως με όσους δεν έχουν καρδιοπάθεια; Απλώς και μόνο το γεγονός ότι έχετε αυξημένη LDL χοληστερόλη δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να λάβετε στατίνη, δηλώνει ο δρ Cannon, ο οποίος χρησιμοποιεί τη βαθμολογία κινδύνου που προκύπτει από τον υπολογιστή κινδύνου του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας (διατίθεται στην ιστοσελίδα www.health.harvard.edu/ascvd) για να εξετάσει κατά πόσο έχει νόημα η λήψη στατίνης. Τα άτομα με 10ετή κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου μεγαλύτερο από 5% θα μπορούσαν να σκεφτούν το ενδεχόμενο λήψης στατίνης, την οποία οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν για άτομα με βαθμολογία 7,5% και άνω, εξηγεί.
Μην παραμελείτε τις αλλαγές στον τρόπο ζωής
Aν πρέπει να μειώσετε την κακή χοληστερόλη σας, η στατίνη λειτουργεί, ενώ τα συμπληρώματα δεν λειτουργούν.
Ωστόσο, ο δρ Cannon και άλλοι γιατροί συμφωνούν ότι οι υγιεινές συνήθειες –ιδίως η φυτοφαγική κατά βάση διατροφή και η τακτική άσκηση– θα πρέπει να αποτελούν τη βάση για τη μείωση του κινδύνου καρδιοπάθειας. «Για τα άτομα χωρίς καρδιοπάθεια, η μείωση της LDL δεν είναι επείγουσα ανάγκη. Δίνω στους ασθενείς μου ένα περιθώριο έξι μηνών να εφαρμόσουν ένα καλό σχέδιο και να δούμε πώς ανταποκρίνεται η LDL στις αλλαγές στον τρόπο ζωής», αναφέρει ο δρ Donald B. Levy, ιατρικός διευθυντής του Κλινικού Κέντρου Osher για την Ολιστική Φροντίδα της Υγείας στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. Σε ορισμένα άτομα η έναρξη στατίνης μειώνει το κίνητρο για άσκηση και σωστή διατροφή, επισημαίνει. Αντί να επικεντρωθούν στους διάφορους τρόπους μείωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης του στρες και του επαρκούς ύπνου, ανησυχούν μόνο για το πώς θα επιτύχουν έναν συγκεκριμένο στόχο για την LDL.
Η ολιστική ιατρική βασίζεται σε έναν συνδυασμό καλά ερευνηθεισών συμβατικών και εναλλακτικών θεραπειών και εστιάζεται στη θεραπεία ενός ατόμου ως ολοκληρωμένης οντότητας. Οι άνθρωποι που αναζητούν αυτόν τον τύπο φροντίδας προτιμούν να δοκιμάσουν μη φαρμακευτικές επιλογές για διάφορους λόγους, αναφέρει ο δρ Levy. Για παράδειγμα, ορισμένοι δεν εμπιστεύονται τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Κάποιοι άλλοι είναι ευαίσθητοι στα φάρμακα γενικά και θέλουν να τα αποφύγουν όσο είναι δυνατό.
Υποπτα συμπληρώματα
Οι συμβουλές του δρ Levy μπορεί να περιλαμβάνουν διατροφικά συμπληρώματα, όπως ρύζι κόκκινου ζυμομύκητα και φυτικές στερόλες – αλλά μόνο υπό ιατρική επίβλεψη και εφόσον χρησιμοποιούνται προϊόντα που έχουν ελεγχθεί και εγκριθεί από την ConsumerLab.com, μια ανεξάρτητη εταιρεία ελέγχου. Σημείωση: Η μάρκα ρυζιού κόκκινου ζυμομύκητα που χρησιμοποιήθηκε στην πρόσφατη μελέτη δεν περιέχει καθόλου από τη δραστική ουσία, μια φυσική ουσία που μοιάζει με στατίνη, επισημαίνει ο δρ Levy. Επιπλέον, με εξαίρεση το ρύζι κόκκινου ζυμομύκητα και τις φυτικές στερόλες, για κανένα από τα άλλα συμπληρώματα που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη δεν είναι γνωστό ότι επηρεάζει την LDL. «Η λήψη κανέλας, σκόρδου ή κουρκουμά για τη μείωση της χοληστερόλης δεν έχει νόημα», υποστηρίζει. Απλώς δεν μπορείτε να εμπιστεύεστε τις ετικέτες των συμπληρωμάτων, ένα πρόβλημα που ο FDA (Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ) προσπαθεί να αντιμετωπίσει (βλ. «Μη τεκμηριωμένοι ισχυρισμοί των συμπληρωμάτων για την καρδιοπάθεια»).
Ωστόσο ο δρ Levy συνταγογραφεί επίσης στατίνες όταν χρειάζεται και επισημαίνει ότι, σε σύγκριση με άλλες στατίνες, η ροσουβαστατίνη έχει λιγότερες πιθανότητες για φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις. Οι ενδεχομένως επιβλαβείς αλληλεπιδράσεις είναι άλλος ένας λόγος που ο δρ Cannon είναι επιφυλακτικός απέναντι στα διατροφικά συμπληρώματα, ορισμένα από τα οποία μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα για την καρδιά. Για παράδειγμα, οι υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων σκόρδου μπορεί να αυξήσουν ελαφρώς τον κίνδυνο αιμορραγίας, όταν λαμβάνονται μαζί με αντιπηκτικά φάρμακα, όπως η βαρφαρίνη ή η κλοπιδογρέλη.
Τελικό συμπέρασμα
Μετά την ηλικία των 45 ετών (εάν είστε άνδρας) ή των 55 ετών (εάν είστε γυναίκα), κάντε εξετάσεις αίματος για χοληστερόλη κάθε ένα με δύο χρόνια. Χρησιμοποιήστε τα αποτελέσματα για να αξιολογήσετε τον κίνδυνο που διατρέχετε και μιλήστε με τον γιατρό σας, συνιστά ο δρ Cannon. «Συζητήστε κατά πόσο χρειάζεστε θεραπεία και βρείτε μαζί τι είναι αποτελεσματικό, αλλά μη δοκιμάσετε μόνοι σας κάτι “φυσικό”», καταλήγει ο δρ Cannon.
Μη τεκμηριωμένοι ισχυρισμοί των συμπληρωμάτων για την καρδιοπάθεια
Τον Νοέμβριο του 2022, ο FDA εξέδωσε προειδοποιητικές επιστολές προς επτά εταιρείες που πωλούν συμπληρώματα τα οποία ισχυρίζονται ότι προλαμβάνουν ή θεραπεύουν την καρδιαγγειακή νόσο. Ο οργανισμός δημοσίευσε την εξής δήλωση:
«∆εδομένου ότι η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου στις ΗΠΑ, είναι σημαντικό ο FDA να προστατεύσει το κοινό από προϊόντα και εταιρείες που διατυπώνουν παράνομους ισχυρισμούς ότι τη θεραπεύουν. Τα διατροφικά συμπληρώματα που ισχυρίζονται ότι αντιμετωπίζουν, θεραπεύουν, μειώνουν ή προλαμβάνουν την καρδιαγγειακή νόσο και τις σχετιζόμενες παθήσεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να βλάψουν τους καταναλωτές που χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα αντί να αναζητήσουν ασφαλείς και αποτελεσματικές, εγκεκριμένες από τον FDA θεραπείες από αναγνωρισμένους παρόχους φροντίδας της υγείας».
Το αδιέξοδο των συμπληρωμάτων
Πολλά διατροφικά συμπληρώματα ισχυρίζονται ότι ωφελούν την υγεία της καρδιάς, αλλά μπορεί κάποιο από τα πιο δημοφιλή αυτά σκευάσματα να βοηθήσει στη μείωση της LDL χοληστερόλης; Για να το διαπιστώσουν, ερευνητές στην Cleveland Clinic συνέκριναν μια χαμηλή δόση στατίνης με έξι διαφορετικά διατροφικά συμπληρώματα. Παρακάτω συνοψίζονται τα ευρήματα αυτής της μελέτης τεσσάρων εβδομάδων, τα οποία δημοσιεύθηκαν στις 3 Ιανουαρίου 2023 στο Journal of the American College of Cardiology.
Ποιος: 190 άτομα, ηλικίας περίπου 65 ετών, με μέσο επίπεδο LDL χοληστερόλης 128 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dL). Κανένας δεν είχε καρδιαγγειακή νόσο, αλλά όλοι είχαν παράγοντες κινδύνου (βλ. κυρίως άρθρο).
Τι: Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν με τυχαίο τρόπο, έτσι ώστε να λάβουν μία από οκτώ θεραπείες: το συνταγογραφούμενο φάρμακο ροσουβαστατίνη, κανέλα, σκόρδο, ιχθυέλαιο, φυτικές στερόλες, κουρκουμά, ρύζι κόκκινου ζυμομύκητα ή εικονικό φάρμακο. Η ροσουβαστατίνη χορηγήθηκε στη χαμηλότερη διαθέσιμη δόση (5 mg ημερησίως). Τα συμπληρώματα χορηγήθηκαν στις δόσεις που συνιστώνται στις ετικέτες.
Πότε: Το επίπεδο της LDL μετρήθηκε στην έναρξη της μελέτης και μετά από 28 ημέρες θεραπείας.
Κύρια ευρήματα: Κανένα από τα συμπληρώματα δεν μείωσε το επίπεδο της LDL, ενώ στα άτομα που λάμβαναν ροσουβαστατίνη η τιμή της LDL μειώθηκε κατά 38%, κατά μέσον όρο, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.
