Οι κλασικές παράμετροι που μετρώνται για την αξιολόγηση του κινδύνου καρδιοπάθειας, όπως η αρτηριακή πίεση, η χοληστερόλη και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα, δεν αποκαλύπτουν πάντα ολόκληρη την πραγματικότητα.
Κάποιες φορές, εσείς και ο γιατρός σας χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες.
Μια εξέταση που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για την εκτίμηση της πιθανότητας εμφάνισης καρδιακής προσβολής ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η αξονική στεφανιογραφία για τη μέτρηση του ασβεστίου (CAC). Μετρά την εναπόθεση ασβεστίου στην αθηρωματική πλάκα (ή την ασβεστοποίησή της) στις αρτηρίες της καρδιάς, καθώς έχει υποδειχθεί ότι τα υψηλά επίπεδά της υποδηλώνουν μεγαλύτερη ανάπτυξη πλάκας συνολικά.
«Τα αποτελέσματα της CAC μπορούν να βοηθήσουν να καθοριστεί ο πιθανός καρδιαγγειακός κίνδυνος ενός ατόμου, ακόμη και αν το άτομο αυτό δεν έχει εμφανείς παράγοντες κινδύνου ή συμπτώματα», δηλώνει ο δρ Ron Blankstein, αναπληρωτής διευθυντής του Προγράμματος Καρδιαγγειακής Απεικόνισης στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Η ιδανική τομογραφία
Για τη διενέργεια της CAC χρησιμοποιείται ένας ειδικός αξονικός τομογράφος. Ο ασθενής ξαπλώνει ανάσκελα, έχοντας ηλεκτρόδια τοποθετημένα στον θώρακά του για την ταυτόχρονη λήψη ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Ο τομογράφος λαμβάνει αρκετές φωτογραφίες της καρδιάς σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα και εκπέμπει χαμηλή δόση ακτινοβολίας − παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποιείται για μια μαστογραφία.
Η αθηρωματική πλάκα στις αρτηρίες ορισμένες φορές ασβεστοποιείται και το ασβέστιο εμφανίζεται ως μικροσκοπικές λευκές κουκκίδες στην τομογραφία. Η ποσότητα της ασβεστοποίησης βαθμολογείται σε μια κλίμακα από το μηδέν έως το 400 ή και περισσότερο. Γενικά, όσο χαμηλότερη είναι η βαθμολογία, τόσο χαμηλότερη είναι η πιθανότητα καρδιακής προσβολής ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου στο μέλλον.
«Το αποτέλεσμα μπορεί να δείξει αν υπάρχει συσσώρευση πλάκας και να προσφέρει μια εκτίμηση του μελλοντικού κινδύνου, αλλά δεν προσδιορίζει ειδικά ποιες καρδιακές αρτηρίες έχουν πλάκες που είναι πιθανότερο να υποστούν ρήξη και να προκαλέσουν καρδιακή προσβολή», διευκρινίζει ο δρ Blankstein.
Για παράδειγμα, μια βαθμολογία μηδέν υποδηλώνει απουσία πλάκας και χαμηλή πιθανότητα καρδιακής προσβολής ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, ενώ μια βαθμολογία άνω του 400 υποδηλώνει μεγάλη πλάκα και κίνδυνο έως και 10 φορές μεγαλύτερο (βλ. «Βαθμολογίες CAC»).
Η βαθμολογία CAC μπορεί επίσης να βοηθήσει εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για εσάς. «Παρότι ο τρόπος ζωής και οι φαρμακοθεραπείες δεν μπορούν να αναστρέψουν την κατάσταση στις ασβεστοποιημένες πλάκες, η βαθμολογία CAC μπορεί να σημαίνει ότι χρειάζεστε πρόσθετη θεραπεία για να σταματήσετε τον σχηματισμό νέας πλάκας και να διατηρήσετε σταθερές τις υπάρχουσες πλάκες, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής», εξηγεί ο δρ Blankstein.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη χοληστερόλη που εξέδωσαν το 2018 το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, τα άτομα με βαθμολογία CAC 1 έως 100, ιδίως τα άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών, θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο θεραπείας με στατίνη, επιπρόσθετα στις αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Μια μέτρια ή μεγάλη ποσότητα πλάκας –μια βαθμολογία CAC άνω του 100– υποδηλώνει την ανάγκη για ακόμη πιο έντονες προσπάθειες απώλειας βάρους εάν χρειάζεται, για φυτοφαγική κατά βάση διατροφή και για περισσότερη άσκηση.
Συνήθως, η υψηλή βαθμολογία CAC σημαίνει επίσης ανάγκη για θεραπεία με υψηλή δόση στατίνης, ανάλογα με την ανοχή, ενδεχομένως ημερήσια χαμηλή δόση ασπιρίνης και ίσως ακόμη χαμηλότερο στόχο για την αρτηριακή πίεση, δηλώνει ο δρ Blankstein.
Ποιος πρέπει να υποβάλλεται σε CAC;
Για τα άτομα με εμφανή καρδιοπάθεια
–όπως αυτά που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή ή έχουν υποβληθεί σε τοποθέτηση stent– η CAC δεν είναι απαραίτητη, καθώς ήδη πρέπει να λαμβάνουν τη μέγιστη θεραπεία για την αποτροπή της εξέλιξης της νόσου τους.
«Η στεφανιογραφία CAC είναι περισσότερο χρήσιμη για τα άτομα που έχουν οριακό ή ενδιάμεσο κίνδυνο για ανάπτυξη αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου [ASCVD] κατά τα επόμενα 10 χρόνια», δηλώνει ο δρ Blankstein. (Μπορείτε να υπολογίσετε τον εκτιμώμενο δεκαετή σας κίνδυνο για ASCVD χρησιμοποιώντας έναν υπολογιστή του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας, που διατίθεται στην ιστοσελίδα www.health.harvard.edu/ascvd).
Τα άτομα που δεν γνωρίζουν με σιγουριά τι κίνδυνο διατρέχουν μπορούν επίσης να ωφεληθούν από την CAC. Σε αυτά τα άτομα μπορεί να περιλαμβάνεται, για παράδειγμα, κάποιος με καλή αρτηριακή πίεση και καλό επίπεδο χοληστερόλης, αλλά με οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας (πατέρας, αδελφός ή θείος που είχε καρδιακή προσβολή πριν από την ηλικία των 55 ετών) ή κάποιος με μεσαίο επίπεδο χοληστερόλης και οριακή αρτηριακή πίεση που έκοψε το κάπνισμα πριν από 5 με 10 χρόνια. Η CAC μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη σε άτομα με ορισμένες παθήσεις, ιδίως φλεγμονώδεις νόσους, όπως ψωρίαση, λύκο ή ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Το κατά πόσο χρειάζεστε επαναληπτική αξονική στεφανιογραφία εξαρτάται από την αρχική σας βαθμολογία. «Εάν η βαθμολογία CAC είναι υψηλή, η έναρξη των κατάλληλων προληπτικών θεραπειών είναι σημαντική και η επανάληψη της εξέτασης δεν είναι πιθανό να βοηθήσει», εξηγεί ο δρ Blankstein.
«Από την άλλη πλευρά, εάν η βαθμολογία σας είναι μηδέν, μπορεί να είναι καλό να επαναλάβετε την εξέταση σε περίπου τέσσερα έως οκτώ έτη».
