HARVARD HEALTH PUBLISHING
Ακούστε το άρθρο
Χάρη στην πρόοδο της ακτινοδιαγνωστικής, οι καρδιολόγοι μπορούν πλέον να έχουν μια πιο λεπτομερή εικόνα της καρδιάς από ποτέ άλλοτε. Οι πληροφορίες που λαμβάνονται μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά ώστε να προσδιοριστεί εάν χρειάζεται να λάβετε φάρμακα ή να υποβληθείτε σε κάποια επέμβαση ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος που διατρέχετε να υποστείτε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό. Ενίοτε, υψηλής τεχνολογίας απεικονιστικές καρδιολογικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή πιο επεμβατικών διαδικασιών.
Όμως, η χρήση πιο προηγμένων απεικονιστικών καρδιολογικών εξετάσεων σημαίνει ότι οι γιατροί εντοπίζουν επίσης περισσότερες δυνητικά ανησυχητικές ανωμαλίες, τόσο στο εσωτερικό της καρδιάς όσο και γύρω της. «Μερικές φορές, σε μια απεικονιστική εξέταση μπορεί να ανιχνευθεί ένα μη αναμενόμενο εύρημα, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με τον αρχικό λόγο για τον οποίο διενεργήθηκε η εξέταση», αναφέρει ο καρδιολόγος δρ Jason H. Wasfy, διευθυντής έρευνας καρδιολογικών εκβάσεων στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital και επίκουρος καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Τυχαία ευρήματα: Βοηθούν ή περιπλέκουν περισσότερο την κατάσταση;
Αυτά τα τυχαία ευρήματα, γνωστά και ως «τυχαιώματα» (“incidentalomas”), μπορεί να είναι ένας όζος ή μια νεοπλασία (μη φυσιολογικοί καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι) ή πιο ήπιες, αλλά ασυνήθιστες μεταβολές στην καρδιά, τους πνεύμονες ή τη γύρω περιοχή.
Σε απεικονιστικές εξετάσεις της καρδιάς, οι γιατροί πολλές φορές εντοπίζουν ευρήματα στους πνεύμονες. Η ανίχνευση ενός ύποπτου όγκου στον πνεύμονα συχνά οδηγεί στη διενέργεια περαιτέρω απεικονιστικών εξετάσεων και πιθανώς σε βιοψίες. Για τους ασθενείς, η εξέλιξη αυτή τις περισσότερες φορές συνεπάγεται σημαντική ταλαιπωρία, άγχος, έξοδα και κινδύνους (όπως, π.χ., από την έκθεση σε ακτινοβολία και τη λήψη σκιαγραφικού που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους νεφρούς). Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ύποπτος όγκος αποδεικνύεται ακίνδυνος. Αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις διαπιστώνεται ότι πρόκειται για καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, λέει ο δρ Wasfy.
Ένα ηχοκαρδιογράφημα μπορεί επίσης να αποκαλύψει μη αναμενόμενα ευρήματα. Για παράδειγμα, η χρήση αυτής της εξέτασης για την αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας σε άτομα με δύσπνοια μπορεί να φανερώσει ήπιες μεταβολές σε μια βαλβίδα της καρδιάς. Μπορεί να πρόκειται για λοίμωξη ή για εναπόθεση ασβεστίου, που είναι λιγότερο ανησυχητική και αποτελεί φυσιολογική συνέπεια της γήρανσης. Για τις περιπτώσεις αυτές καθώς και για άλλα τυχαία ευρήματα, πολλές φορές δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί κατά πόσον απαιτούνται περισσότερες εξετάσεις ή αν η περαιτέρω διερεύνηση θα είναι χάσιμο χρόνου. Ωστόσο, η σαφής επικοινωνία με τον γιατρό σας μπορεί να βοηθήσει.
Δύο πράγματα που μπορείτε να κάνετε
Πρώτον, ζητήστε από τον ή τη γιατρό σας να σας αιτιολογήσει οποιεσδήποτε απεικονιστικές εξετάσεις σάς συνιστά. Βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν τα αποτελέσματα στη θεραπεία σας: μπορεί, για παράδειγμα, να σημαίνουν ότι θα πρέπει να διακόψετε ή να ξεκινήσετε μια φαρμακευτική αγωγή ή να υποβληθείτε σε μια επέμβαση. Μερικές φορές, οι γιατροί ζητούν τη διενέργεια εξετάσεων χωρίς να επιβεβαιώνουν ότι οι ασθενείς συμφωνούν με την πιθανή παρέμβαση, εξηγεί ο δρ Wasfy. «Για παράδειγμα, δεν έχει νόημα να διερευνάτε την ύπαρξη στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών, εάν ο ασθενής δεν επιθυμεί να υποβληθεί σε τοποθέτηση stent», αναφέρει. Τα stent –μικροσκοπικοί σωλήνες από συρμάτινο πλέγμα που χρησιμοποιούνται για τη διάνοιξη αρτηριών οι οποίες παρουσιάζουν στένωση– σώζουν ζωές, σε περίπτωση καρδιακής προσβολής. Εάν όμως δεν μιλάμε για καρδιακή προσβολή, υπάρχουν όλο και περισσότερα στοιχεία ότι η χορήγηση φαρμάκων (όπως αυτά που μειώνουν τη χοληστερόλη και εκείνα που αντιμετωπίζουν την υπέρταση) είναι εξίσου αποτελεσματικά με τα stent στην πρόληψη καρδιακών προσβολών και πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο.
Δεύτερον, εάν εντοπιστεί ένα τυχαίο εύρημα σε μια απεικονιστική εξέταση, σκεφθείτε το ενδεχόμενο να πάρετε μια δεύτερη γνώμη από έναν καρδιολόγο ή ακτινολόγο με μεγάλη εμπειρία στην ερμηνεία απεικονιστικών εξετάσεων του εκάστοτε οργάνου ή περιοχής. «Παίρνοντας τη γνώμη ενός ειδικού θα έχετε τη σιγουριά ότι ένα ανησυχητικό εύρημα θα αντιμετωπιστεί κατάλληλα», λέει ο δρ Wasfy.
Απεικονιστικές τεχνικές στην καρδιολογία
Μέσα σε λίγα λεπτά, η αξονική στεφανιογραφία καρδιάς (CCTA) μπορεί να αποτυπώσει με κάθε λεπτομέρεια μια τρισδιάστατη εικόνα των αιμοφόρων αγγείων και άλλων δομών της καρδιάς. Παρότι για τη διενέργεια της εξέτασης απαιτείται η έγχυση σκιαγραφικού για να «φωτιστούν» τα αιμοφόρα αγγεία, είναι πολύ λιγότερο επεμβατική σε σύγκριση με την παραδοσιακή στεφανιογραφία, κατά την οποία το σκιαγραφικό διοχετεύεται στην καρδιά μέσω ενός λεπτού σωλήνα (καθετήρα) ο οποίος οδηγείται μέσω ενός αιμοφόρου αγγείου του μηρού ή του καρπού. Στις περιπτώσεις που η στένωση των αρτηριών δεν θεωρείται πιθανή, με τη CCTA μπορεί να αποκλειστεί η παρουσία αυτού του προβλήματος χωρίς να είναι απαραίτητη η επεμβατική αγγειογραφία.
Ακολουθούν ορισμένες άλλες μέθοδοι καρδιολογικών απεικονιστικών εξετάσεων:
– Η απεικονιστική τεχνική για την ανίχνευση ασβέστωσης των στεφανιαίων αρτηριών χρησιμοποιεί έναν ειδικό αξονικό τομογράφο, ο οποίος ανιχνεύει και μετρά την ποσότητα ασβεστίου στα τοιχώματα των αρτηριών της καρδιάς. Ο εξεταζόμενος εκτίθεται σε μικρές ποσότητες ακτινοβολίας, δεν χρειάζεται όμως να λάβει σκιαγραφικό.
– Για τη μαγνητική τομογραφία της καρδιάς χρησιμοποιούνται μαγνήτες, ραδιοκύματα και ένας υπολογιστής για την απεικόνιση της καρδιάς και κοντινών αιμοφόρων αγγείων. Μπορεί να απαιτείται έγχυση σκιαγραφικού, αλλά δεν περιλαμβάνει την έκθεση σε ακτινοβολία.
– Η ηχωκαρδιογραφία είναι μια τεχνική στην οποία χρησιμοποιούνται υπέρηχοι για τη δημιουργία κινούμενων εικόνων που δείχνουν το μέγεθος και το σχήμα της καρδιάς, καθώς και τη λειτουργία των κοιλοτήτων και των βαλβίδων της καρδιάς. Συνήθως δεν απαιτείται χρήση σκιαγραφικού και έκθεση σε ακτινοβολία.
