Περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν κολπική μαρμαρυγή, μια διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Στη διάρκεια ενός επεισοδίου κολπικής μαρμαρυγής, οι πάνω κοιλότητες της καρδιάς (κόλποι) αρχίζουν αιφνιδίως να «τρέμουν» και να λειτουργούν αναποτελεσματικά. Όταν συμβαίνει αυτό, το αίμα τείνει να λιμνάζει –σχηματίζοντας ενδεχομένως θρόμβους– σε μια μικρή κοιλότητα που προεξέχει πάνω από τον αριστερό κόλπο. Αυτή η κοιλότητα σε σχήμα αυτιού ονομάζεται ωτίο αριστερού κόλπου (LAA).
Περίπου το 90% των θρόμβων αίματος στην καρδιά σχηματίζονται στο ωτίο. Οι θρόμβοι αυτοί μπορούν να φύγουν από την καρδιά και να ταξιδέψουν στον εγκέφαλο, διακόπτοντας τη ροή αίματος και προκαλώντας ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα περισσότερα άτομα με κολπική μαρμαρυγή λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα, που συμβάλλουν στην αποτροπή αυτών των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Ωστόσο, ορισμένα άτομα αναπτύσσουν σοβαρά αιμορραγικά προβλήματα ενόσω λαμβάνουν αυτή την αγωγή. Τα φάρμακα αυτά, που είναι επίσης γνωστά ως αντιπηκτικά, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για ηλικιωμένα άτομα που είναι επιρρεπή σε τραυματισμούς της κεφαλής από πτώσεις, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας μέσα και γύρω από τον εγκέφαλο.
«Και οι δύο αυτές ομάδες ατόμων είναι πιθανοί υποψήφιοι για διαδικασίες σύγκλεισης (κλεισίματος) του ωτίου του αριστερού κόλπου», δηλώνει ο δρ Thomas Tadros, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Οποιοσδήποτε με κολπική μαρμαρυγή που έχει υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο παρά τη θεραπεία με αντιθρομβωτικό φάρμακο μπορεί επίσης να ωφεληθεί, προσθέτει. Η συνήθης διαδικασία περιλαμβάνει την τοποθέτηση μιας συσκευής που φράσσει το άνοιγμα του ωτίου.
Μια συσκευή που παγιδεύει τους θρόμβους
«Οι ασθενείς θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα για περίπου έξι μήνες, έως ότου αναπτυχθεί μια στιβάδα κυττάρων πάνω από τη συσκευή. Κατόπιν, μπορούν να τα σταματήσουν», εξηγεί ο δρ Tadros. Πρώιμες μελέτες έχουν δείξει ότι η συσκευή Watchman απέτρεψε τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή περίπου τόσο καλά όσο και η βαρφαρίνη. Την εποχή εκείνη, η βαρφαρίνη χρησιμοποιείτο ακόμη ευρέως για την πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων, αλλά έχει πλέον αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από νεότερα φάρμακα, που είναι γνωστά ως DOAC (βλ. «Αντιθρομβωτικά φάρμακα»).
Πρόσφατες μελέτες συνέκριναν τα DOAC με τις συσκευές σύγκλεισης, συμπεριλαμβανομένης της συσκευής Watchman και μιας παρόμοιας συσκευής που ονομάζεται Amulet, η οποία εγκρίθηκε από τον FDA τον Αύγουστο του 2021. Τα ποσοστά εμφάνισης αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, αιμορραγίας και καρδιαγγειακού θανάτου ήταν παρόμοια, ανεξάρτητα από την προσέγγιση. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη μεγαλύτερες μελέτες.
Μια άλλη έρευνα που χρησιμοποιεί δεδομένα από το πρόγραμμα Medicare δείχνει ότι η συσκευή Watchman είναι λιγότερο δαπανηρή για τους ασθενείς απ’ ό,τι το μέσο κόστος των αντιθρομβωτικών φαρμάκων και των σχετιζόμενων με αιμορραγία επιπλοκών των φαρμάκων σε ένα διάστημα πέντε ετών. Νεότερες εκδόσεις της συσκευής είναι πιο εύκαμπτες και διατίθενται σε μεγαλύτερο εύρος μεγεθών, γεγονός που καθιστά πιο εύκολη την τοποθέτησή τους, αναφέρει ο δρ Tadros.
Η τοποθέτηση της συσκευής σύγκλεισης του ωτίου του αριστερού κόλπου πραγματοποιείται συνήθως υπό γενική αναισθησία και ο ασθενής διανυκτερεύει στο νοσοκομείο. Σπάνια όμως χρειάζεται αναλγητικά φάρμακα και μπορεί να επιστρέψει αμέσως στις περισσότερες συνήθεις δραστηριότητες, με εξαίρεση το τρέξιμο και τις δουλειές που απαιτούν να σηκώνει μεγάλα βάρη τις πρώτες λίγες εβδομάδες, προσθέτει ο δρ Tadros.
Χειρουργικές επιλογές
Ορισμένα άτομα με κολπική μαρμαρυγή χρειάζονται επέμβαση ανοιχτής καρδιάς για την αντιμετώπιση κάποιου άλλου προβλήματος, όπως μιας στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών ή μιας ανεπάρκειας καρδιακής βαλβίδας. Στα άτομα αυτά, η αφαίρεση ή το κλείσιμο του ωτίου κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περίπου 30%, σύμφωνα με μεγάλη διεθνή μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The New England Journal of Medicine νωρίτερα φέτος. Ωστόσο, στη μελέτη προβλεπόταν ότι οι συμμετέχοντες θα συνέχιζαν τα αντιθρομβωτικά φάρμακα και μετά την επέμβαση – το όφελος της πρόληψης του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ερχόταν να προστεθεί στην προστατευτική δράση των φαρμάκων και όχι να την αντικαταστήσει.
Το βασικό μήνυμα
Περίπου ένα στα επτά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια προκαλείται από κολπική μαρμαρυγή, και αυτά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια τείνουν να είναι πιο σοβαρά από τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια που έχουν άλλες υποκείμενες αιτίες. Τα άτομα με κολπική μαρμαρυγή τα οποία έχουν καλή πορεία με τη βαρφαρίνη ή με τα DOAC μπορούν να νιώθουν σιγουριά ότι τα φάρμακα αυτά –όταν λαμβάνονται σταθερά– μειώνουν τον κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου περίπου στο ένα τρίτο. Όσοι όμως έχουν ήδη υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ λάμβαναν αντιπηκτικά ή όσοι έχουν αιμορραγικά προβλήματα ή είναι επιρρεπείς στις πτώσεις μπορεί να είναι καλό να συζητήσουν για τις επιλογές σύγκλεισης του ωτίου με τον καρδιολόγο τους.
Αντιθρομβωτικά φάρμακα
Ορισμένα άτομα με κολπική μαρμαρυγή λαμβάνουν βαρφαρίνη για την πρόληψη των θρόμβων αίματος, αλλά οι περισσότεροι λαμβάνουν ένα από τα παρακάτω άμεσης δράσης αντιπηκτικά που χορηγούνται από το στόμα, τα οποία είναι γνωστά ως DOAC:
➤ απιξαμπάνη
➤ εδοξαβάνη
➤ δαβιγατράνη
➤ ριβαροξαβάνη
