Οι γιατροί είναι επιφορτισμένοι να φροντίζουν κάθε πλευρά της υγείας μας, την ώρα που εμείς στεκόμαστε μπροστά τους με αδαμιαία περιβολή ή αποκαλύπτουμε τα πλέον προσωπικά ψυχικά και σωματικά μας ζητήματα. Είναι απλώς μέρος της δουλειάς τους να έρχονται σε επαφή με τις πλέον προσωπικές πτυχές των ασθενών, όλη την ημέρα, κάθε μέρα.
Ωστόσο, μπορεί να ντρέπεστε να εμφανιστείτε, τρωτοί και ευάλωτοι, μπροστά σε επαγγελματίες τους οποίους βλέπετε μόνο λίγες φορές τον χρόνο – ή που μπορεί να τους συναντάτε για πρώτη φορά. Αυτό ενδέχεται να σας εμποδίσει να είστε ειλικρινείς κατά τη διάρκεια μιας ιατρικής επίσκεψης. Έρευνες δείχνουν ότι το 81% των ασθενών αποκρύπτουν από τους γιατρούς τους λεπτομέρειες σχετικά με τις συνήθειές τους ως προς την υγεία τους, επειδή δεν θέλουν να δεχθούν κριτική ή κήρυγμα.
Μπορεί ακόμη και να αποφεύγετε να κλείσετε ραντεβού. Αυτός ο δισταγμός, όμως, ενδέχεται να έχει συνέπειες για την υγεία.
Συνηθισμένες ανησυχίες
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να διστάζετε να μιλήσετε στον γιατρό. Για παράδειγμα:
Δεν ακολουθήσατε τις οδηγίες του. Ίσως δεν πήρατε τα φάρμακά σας, δεν ασκηθήκατε, δεν κόψατε το αλκοόλ, δεν χάσατε βάρος ή δεν κόψατε το κάπνισμα, όπως σας σύστησε ο γιατρός σας. «Νομίζω ότι πολλοί ασθενείς φοβούνται ότι ο γιατρός θα τους τιμωρήσει με κάποιον τρόπο. Μπορεί ακόμη και να πουν ψέματα σχετικά με την αυτοφροντίδα τους», δηλώνει η δρ Suzanne Salamon, υποδιευθύντρια Γεροντολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Σας εμποδίζει το στίγμα γύρω από μια πάθηση ή νόσο. Μπορεί να είναι δύσκολο να μιλήσετε σχετικά με ευαίσθητα ζητήματα υγείας, όπως η σεξουαλική δυσλειτουργία, οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσοι, η διάρροια, τα αέρια ή μια ψυχική νόσος. «Κάποιοι άνθρωποι ντρέπονται για το γεγονός ότι έχουν μια ορισμένη πάθηση. Δεν θέλουν οι άλλοι να το ξέρουν», εξηγεί η δρ Salamon.
Είστε υπέρβαροι. Μπορεί να ντρέπεστε να ανεβείτε στη ζυγαριά, ιδίως σε έναν εκτεθειμένο χώρο όπως ο διάδρομος μιας κλινικής.
Δεν θέλετε να βγάλετε τα ρούχα σας. «Κάποιοι άνθρωποι δεν θέλουν να γδυθούν, γιατί ντρέπονται ή γιατί δεν τους αρέσει η εικόνα του σώματός τους», αναφέρει η δρ Salamon.
Συνέπειες για την υγεία
Αν αποφεύγετε τα ραντεβού με τον γιατρό για οποιονδήποτε λόγο –συμπεριλαμβανομένης της ντροπής–, η υγεία σας μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα.
«Ξέρω ανθρώπους που συνεχίζουν να αναβάλλουν την επίσκεψη στον γιατρό επειδή είναι υπέρβαροι. Όμως, το υπερβάλλον βάρος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση ή αυξημένη χοληστερόλη, που είναι παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια – όπως και η παχυσαρκία», σχολιάζει η δρ Salamon. «Διαθέτουμε καλές θεραπείες για την υψηλή αρτηριακή πίεση και την αυξημένη χοληστερόλη, αλλά, εάν ο ασθενής ντρέπεται να ζητήσει βοήθεια, είναι αδύνατο να διαγνώσουμε και να αντιμετωπίσουμε αυτές τις παθήσεις».
Η αποφυγή της ιατρικής φροντίδας μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη αν έχετε οικογενειακό ιστορικό μιας νόσου ή αν αγνοείτε τους συνιστώμενους προληπτικούς ελέγχους, όπως τις δερματικές εξετάσεις ή μια κολονοσκόπηση.
Συμβουλές για να αντεπεξέλθετε
Είναι συνηθισμένο φαινόμενο να ντρέπεται κάποιος για κάποιο θέμα όταν βλέπει τον γιατρό του. «Τα συναισθήματα αυτά φαίνεται ότι είναι ακόμη πιο συχνά στους ανθρώπους που χρειάστηκε να αναβάλουν τη συνήθη φροντίδα τους λόγω της πανδημίας», επισημαίνει η δρ Jennifer Gatchel, γηριατρική ψυχίατρος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. «Το κλειδί είναι να αποδεχτείτε ότι τα συναισθήματά σας είναι φυσιολογικά και να τα αντιμετωπίσετε κατά μέτωπο».
Δείτε μερικούς τρόπους για να το κάνετε αυτό.
Ελέγξτε αν είστε κοντά στην πραγματικότητα. Αναρωτηθείτε κατά πόσο οι φόβοι σας είναι ρεαλιστικοί. «Για παράδειγμα, εάν ανησυχείτε μήπως ο γιατρός σας θυμώσει μαζί σας για κάποιον λόγο και σας κάνει κήρυγμα, αναρωτηθείτε κατά πόσο έχει συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο στο παρελθόν», προτείνει η δρ Gatchel. Εάν έχει συμβεί, ίσως πρέπει να αναζητήσετε άλλο γιατρό. Εάν δεν έχει συμβεί, μάλλον πρέπει να σκεφτείτε ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν διαφορετικά από ό,τι φοβάστε και ότι, για παράδειγμα, ο γιατρός σας θα δείξει κατανόηση και θα συνεργαστεί μαζί σας ώστε να μπείτε ξανά σε σωστή τροχιά.
Μιλήστε σε κάποιον φίλο που εμπιστεύεστε. «Το να ακούσετε την άποψη κάποιου άλλου μπορεί να είναι χρήσιμο», δηλώνει η δρ Gatchel. «Για παράδειγμα, αν δεν λαμβάνετε σωστά τα φάρμακά σας και ανησυχείτε ότι ο γιατρός σας θα σας επιπλήξει, μιλήστε με κάποιον φίλο σας. Ο φίλος σας ίσως μπορεί να σας βοηθήσει να αξιολογήσετε τους φόβους σας και να σας δώσει μια πιο ουδέτερη οπτική – ρωτώντας σας ενδεχομένως πόσες δόσεις παραλείψατε και λέγοντάς σας ότι κι αυτός έχει χάσει δόσεις, ότι είναι κάτι που συμβαίνει συχνά».
Εφαρμόστε μεθόδους χαλάρωσης πριν από το ραντεβού. Οι άνθρωποι που νιώθουν άγχος πριν δουν τον γιατρό τους μπορούν να ωφεληθούν από διάφορες τεχνικές χαλάρωσης πριν από την επίσκεψη, όπως ο διαλογισμός, η καθοδηγούμενη νοερή δημιουργία εικόνων (guided imagery) ή ακόμη και οι απλές διατάσεις ή η γιόγκα.
Υπερασπιστείτε τον εαυτό σας
Μιλήστε χωρίς φόβο με τον γιατρό στο ιατρείο, παρά την αμηχανία σας. Δείτε πώς μπορείτε να χειριστείτε το θέμα.
Αν ντρέπεστε επειδή δεν υπακούσατε στις οδηγίες. «Το σώμα σας είναι δικό σας και μπορείτε να επιλέξετε να ακολουθήσετε ή να μην ακολουθήσετε τις οδηγίες που σας δίνουν», δηλώνει η δρ Salamon. «Μιλήστε με θάρρος και εξηγήστε γιατί δεν κάνατε κάτι». Ίσως δεν είχατε αρκετό χρόνο (ή αρκετά χρήματα) για να ακολουθήσετε κατά γράμμα τις οδηγίες του γιατρού. «Ίσως παίρνετε πάρα πολλά φάρμακα και η προσθήκη ενός ακόμη σας μπέρδεψε. Ο γιατρός μπορεί συχνά να σας βοηθήσει να απλοποιήσετε τη θεραπεία σας», προσθέτει η δρ Salamon.
Αν ντρέπεστε για το βάρος σας. «Πείτε στον γιατρό ότι έχετε ευαισθησία με αυτό το θέμα και ότι δίνετε μάχη με το βάρος και ζητήστε τρόπους που σας βοηθούν να ξεπεράσετε αυτά τα συναισθήματα. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να ζυγιστείτε σε έναν ιδιωτικό χώρο, όπου μόνο ο βοηθός του γιατρού και εσείς θα μπορείτε να δείτε το αποτέλεσμα», προτείνει η δρ Gatchel.
Αν δεν νιώθετε άνετα με την παρουσία άλλων στο ιατρείο. «Σήμερα συνηθίζεται να υπάρχει και δεύτερος επαγγελματίας υγείας στην αίθουσα εξέτασης, μαζί με εσάς και τον γιατρό σας. Αν αυτό σας κάνει να νιώθετε άβολα, μπορείτε να ζητήσετε να μιλήσετε μόνοι με τον γιατρό σας», αναφέρει η δρ Gatchel.
Αν είστε ευαίσθητοι σχετικά με μια συγκεκριμένη πάθηση. «Αν έχετε κάποια νόσο που συνοδεύεται από στίγμα, όπως ο HIV, θα μπορούσατε να πάτε σε μια κλινική που ασχολείται μόνο με αυτή τη νόσο. Η νόσος σας δεν θα είναι ασυνήθιστη εκεί, θα είναι ο κανόνας, και αυτό μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε πιο άνετα», παρατηρεί η δρ Salamon.
Αν ντρέπεστε να γδυθείτε. «Ρωτήστε αν μπορείτε να κρατήσετε τα ρούχα σας κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης ή τουλάχιστον κάποια από αυτά», προτείνει η δρ Salamon. «Ή βρείτε έναν γιατρό του ίδιου φύλου, αν αυτό σας κάνει τα πράγματα πιο εύκολα».
Τι άλλο μπορεί να βοηθήσει
Προσπαθήστε να μην τα βάζετε με τον εαυτό σας επειδή ντρέπεστε στο ιατρείο. Πολύς κόσμος νιώθει το ίδιο. Είστε άνθρωπος, οι γιατροί δεν περιμένουν τελειότητα. Έχουν πάρα πολλούς ασθενείς που δεν καταφέρνουν να ακολουθήσουν τις ιατρικές οδηγίες ή να επιτύχουν έναν ιατρικό στόχο, όπως η απώλεια βάρους.
Πάνω απ’ όλα, μην αποφεύγετε την ιατρική φροντίδα επειδή φοβάστε μια αρνητική αλληλεπίδραση με τον γιατρό. Θα πρέπει να μπορείτε να εκφράζετε τις ανησυχίες σας και ο γιατρός σας να ανταποκρίνεται με κατανόηση. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, τότε μάλλον είναι ώρα να βρείτε άλλο γιατρό.
