Έχετε αρχίσει να παίρνετε κάποιο καινούριο φάρμακο και αισθάνεστε μια ελαφριά ζάλη. Μήπως αυτά τα δύο συνδέονται; Το ερώτημα αυτό είναι σημαντικό, καθώς πολλά φάρμακα είναι γνωστό ότι προκαλούν ζαλάδα. Και η ζαλάδα συνοδεύεται από έναν μεγάλο κίνδυνο: την πτώση.
«Η προχωρημένη ηλικία από μόνη της αυξάνει τον κίνδυνο πτώσεων. Εάν σε αυτό προσθέσετε και τρία ή τέσσερα φάρμακα –ή μόνο ένα το οποίο έχει τη ζάλη ως γνωστή ανεπιθύμητη ενέργεια– ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη περισσότερο», επισημαίνει η Joanne Doyle Petrongolo, φαρμακοποιός στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Αναγνωρίστε το σύμπτωμα
Η λέξη «ζαλάδα» μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα. Μπορεί να την αντιλαμβάνεστε ως αίσθηση επικείμενης λιποθυμίας ή απώλειας των αισθήσεων, έλλειψη ισορροπίας, ναυτία, σύγχυση ή αδυναμία. Όλα αυτά τα συμπτώματα καλύπτονται από τον γενικό όρο «ζαλάδα».
Αντιθέτως, δεν είναι ζαλάδα η αίσθηση ότι το έδαφος κινείται ή ότι ο κόσμος στριφογυρίζει γύρω σας. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται ίλιγγος και αναπτύσσεται όταν οι αισθήσεις του σώματος (όπως η όραση ή η αφή) στέλνουν αντιφατικά μηνύματα στον εγκέφαλο. Ο ίλιγγος συχνά σχετίζεται με διαταραχές στο εσωτερικό του αυτιού.
Γιατί κάποια φάρμακα προκαλούν ζαλάδα;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που τα φάρμακα προκαλούν ζαλάδα.
Μερικές φορές απλώς λειτουργούν υπερβολικά καλά. Για παράδειγμα, τα αντιδιαβητικά φάρμακα μπορεί να μειώσουν πολύ το σάκχαρο του αίματος, προκαλώντας ζάλη. «Επίσης, ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή ούρων και αφυδάτωση, με συνέπεια την υπερβολική μείωση της αρτηριακής πίεσης. Ή μπορεί τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση να ρίχνουν την πίεσή σας όταν σηκώνεστε απότομα, προκαλώντας προσωρινή αίσθηση ζάλης. Επίσης, μπορεί τα φάρμακα να κρατούν την αρτηριακή σας πίεση κάτω από το φυσιολογικό μονίμως, όχι μόνο όταν σηκώνεστε, κάτι που επίσης μπορεί να προκαλέσει ζαλάδα», εξηγεί η Doyle Petrongolo.
Τι μπορείτε να κάνετε
Μάθετε τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες όλων των φαρμάκων που παίρνετε και παραμείνετε σε επιφυλακή εάν υπάρχει πιθανότητα ζάλης. Σημειώστε την ημέρα και την ώρα που παίρνετε κάποιο χάπι και τις ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζετε: η καταγραφή αυτών των λεπτομερειών μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να καθορίσει αν απαιτείται κάποια αλλαγή στην αγωγή σας.
«Εάν οι ζαλάδες προκαλούνται από αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά και αντιεπιληπτικά φάρμακα, τότε θα πρέπει να υποχωρήσουν μετά από μία ή δύο εβδομάδες», επισημαίνει η Doyle Petrongolo. «Εάν δεν υποχωρήσουν, θα πρέπει να το αναφέρετε στον γιατρό σας. Μπορεί να χρειάζεστε χαμηλότερη δόση ή άλλο φάρμακο».
Εάν ένα φάρμακο έχει υψηλή πιθανότητα να προκαλέσει ζαλάδα, η Doyle Petrongolo προτείνει να το παίρνετε το βράδυ – έτσι ώστε το σύμπτωμα να μην εμφανίζεται στη διάρκεια της ημέρας. «Επίσης, αν γνωρίζετε ότι κάποιο φάρμακο σας προκαλεί ζάλη, μη σηκώνεστε απότομα από την καρέκλα ή το κρεβάτι. Δώστε στο σώμα σας χρόνο να προσαρμοστεί».
Άλλες συμβουλές είναι να μένετε ενυδατωμένοι σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και να ελέγχετε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση με ένα πιεσόμετρο. «Αν η αρτηριακή σας πίεση είναι φυσιολογική, αλλά προς το κάτω όριο του φυσιολογικού εύρους, ή εάν είναι ασυνήθιστα χαμηλή για εσάς, ενημερώστε τον γιατρό σας», συνιστά η Doyle Petrongolo. «Μπορεί να απαιτείται κάποια προσαρμογή στα φάρμακά σας».
Οι συνήθεις ύποπτοι για τις ζαλάδες
Πολλά φάρμακα προκαλούν συνήθως ζαλάδες. Οι συνήθεις ύποπτοι είναι οι εξής:
– αντικαταθλιπτικά, όπως η φλουοξετίνη, η σερτραλίνη, η παροξετίνη και η αμιτριπτυλίνη
– αντιψυχωσικά, όπως η κουετιαπίνη και η ολανζαπίνη
– αντιεπιληπτικά φάρμακα, όπως η γκαμπαπεντίνη, η οποία χορηγείται συχνά για την αντιμετώπιση της νευροπάθειας ή του πόνου του έρπητα ζωστήρα
– φάρμακα για την αρτηριακή πίεση: σε αυτά περιλαμβάνονται τα διουρητικά, όπως η υδροχλωροθειαζίδη, οι αναστολείς του ΜΕΑ όπως η λισινοπρίλη, οι αποκλειστές των διαύλων ασβεστίου όπως η διλτιαζέμη και οι β-αποκλειστές όπως η μετοπρολόλη
– αντιδιαβητικά φάρμακα, όπως η γλιπιζίδη και η γλιμπουρίδη
– φάρμακα για τον πόνο, όπως η οξυκωδόνη
– κατασταλτικά, όπως η λοραζεπάμη και η διαζεπάμη
– φάρμακα για τον ύπνο, όπως η ζολπιδέμη
– ουρολογικά φάρμακα που δρουν χαλαρώνοντας τους μυς της ουροδόχου κύστης, όπως η ταμσουλοσίνη, η οποία συνταγογραφείται για να διευκολύνει τη ροή των ούρων, και η οξυβουτυνίνη, η οποία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης.
