Μια χρόνια φλεγμονή στο σώμα δεν είναι πάντοτε εμφανής. Μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα, αλλά να προξενεί βλάβη σιωπηρά. Μια τέτοια σιωπηρή φλεγμονή μπορεί να ευνοεί την ανάπτυξη αθηροσκληρωτικών πλακών στις αρτηρίες σας είτε να κάνει τον θυρεοειδή αδένα σας να υπερ- ή να υπολειτουργεί.
Η ψωρίαση, ωστόσο, διαφέρει. Σε αυτή τη χρόνια φλεγμονώδη νόσο, τα ανοσοκύτταρα επιτίθενται στο δέρμα, προκαλώντας ορατές, δυσάρεστες βλάβες. Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα: στα νοσήματα αυτά, το ανοσοποιητικό σας σύστημα, το οποίο είναι η άμυνά σας εναντίον μικροβίων και χημικών ουσιών, επιτίθεται από λάθος στους ίδιους τους ιστούς του σώματός σας.
Τύποι ψωρίασης
Υπάρχουν αρκετοί τύποι ψωρίασης. Η ψωρίαση κατά πλάκας είναι με διαφορά ο συχνότερος, αντιπροσωπεύοντας το 90% των περιπτώσεων. Προκαλεί την εμφάνιση παχιών, ερυθρών, επηρμένων (ανυψωμένων) πλακών στο δέρμα, οι οποίες καλύπτονται από λέπια αργυρού ή λευκού χρώματος. Αυτές οι πλάκες μπορεί να αναπτυχθούν οπουδήποτε, συνήθως όμως εμφανίζονται στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής ή στη μέση. Στις πλάκες μπορεί να υπάρχει υγρό ή κνησμός (φαγούρα) – αν όμως τις ξύσετε ή προσπαθήσετε να τις αφαιρέσετε, γίνονται χειρότερα, γι’ αυτό καλύτερα να τις αφήσετε ήσυχες.
Άλλοι τύποι ψωρίασης είναι οι εξής:
Σταγονοειδής ψωρίαση. Είναι ο δεύτερος κατά σειρά συχνότερος τύπος ψωρίασης. Συνήθως έχει τη μορφή μικρών ερυθρών φολιδωτών εξογκωμάτων στους βραχίονες, στην πλάτη, στον θώρακα ή στην κοιλιά.
Ανάστροφη ή καμπτική ψωρίαση. Εμφανίζεται στις πτυχές του σώματος: ανάμεσα στους γλουτούς, στις μασχάλες ή κοντά στα γεννητικά όργανα. Οι βλάβες μπορεί να δείχνουν λείες και κόκκινες.
Ψωρίαση ονύχων. Αυτός ο τύπος ψωρίασης προκαλεί κιτρινωπά εύθραυστα νύχια με βαθουλώματα (βοθρία).
Φλυκταινώδης ψωρίαση. Αυτός ο τύπος προκαλεί επώδυνες φουσκάλες (φλύκταινες) γεμάτες πύον στα χέρια και στα πόδια. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή.
Αιτίες της ψωρίασης
Όπως με τα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα, δεν ξέρουμε τι ακριβώς προκαλεί την ψωρίαση. «Δεν υπάρχει ένας μεμονωμένος παράγοντας που μας επιτρέπει να προβλέψουμε αν κάποιος θα αναπτύξει ψωρίαση. Είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης ανάμεσα στη γενετική προδιάθεση ενός ατόμου, στο ανοσοποιητικό σύστημα και σε παράγοντες του περιβάλλοντος», εξηγεί η δρ Megan Noe, δερματολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Οι επιστήμονες, ωστόσο, έχουν αποκαλύψει την αλληλουχία γεγονότων (τον παθοφυσιολογικό μηχανισμό) που οδηγεί στην εκδήλωση των συμπτωμάτων της ψωρίασης. Για παράδειγμα, στην ψωρίαση κατά πλάκας, ορισμένα λευκά αιμοσφαίρια (βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα) εισέρχονται στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος (την επιδερμίδα) και παράγουν φλεγμονώδεις χημικές ουσίες οι οποίες επιταχύνουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων σε τέτοιο βαθμό, που τα νεκρά και ετοιμοθάνατα κύτταρα συσσωρεύονται στην επιφάνεια του δέρματος, σχηματίζοντας πλάκες.
Επιπλοκές
Αν έχετε ψωρίαση, μπορεί να διατρέχετε κίνδυνο να αναπτύξετε και άλλο πρόβλημα υγείας. Για παράδειγμα, ένα στα τρία άτομα με ψωρίαση αναπτύσσει ψωριασική αρθρίτιδα. Η πάθηση αυτή προκαλεί πόνο, δυσκαμψία ή οίδημα (πρήξιμο) στις αρθρώσεις των δαχτύλων των χεριών και των ποδιών ή στη σπονδυλική στήλη, καθώς και στις ενώσεις των οστών με τους τένοντες ή τους συνδέσμους.
Διάφορες άλλες παθήσεις μπορεί επίσης να αναπτυχθούν. «Έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα με βαριά ψωρίαση κατά πλάκας –αυτά που έχουν πλάκες σε περισσότερο από το 10% του σώματός τους– έχουν υψηλότερα ποσοστά υπέρτασης, διαβήτη, χρόνιας νεφρικής νόσου, στεφανιαίας νόσου και ορισμένων τύπων ηπατικής νόσου», επισημαίνει η δρ Noe.
Ποια είναι η σύνδεση; «Έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι η φλεγμονή που παρατηρείται στο δέρμα μπορεί να πλήττει και άλλα εσωτερικά όργανα», εξηγεί η δρ Noe. «Οι έρευνες συνεχίζονται προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα αυτές τις άλλες παθήσεις και πώς επηρεάζονται από τη θεραπεία της ψωρίασης».
Θεραπευτικές επιλογές
Η δρ Noe δηλώνει ότι τα τοπικά στεροειδή, οι απαλές λοσιόν απολέπισης και οι μαλακτικές κρέμες που κρατούν το δέρμα ενυδατωμένο είναι πολύ αποτελεσματικές θεραπείες για την ήπια ψωρίαση. «Ορισμένες διατίθενται χωρίς συνταγή, ενώ άλλες απαιτούν συνταγή», παρατηρεί.
Άλλες θεραπευτικές επιλογές για την ψωρίαση είναι η θεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία (φωτοθεραπεία), η θεραπεία με λέιζερ ή η βιταμίνη Α (ρετινοειδείς κρέμες).
Για τη μέτρια έως βαριά ψωρίαση απαιτούνται συνήθως πιο ισχυρές θεραπείες. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει ανοσορρυθμιστικά φάρμακα (για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος) ή βιολογικά φάρμακα (τα οποία στοχεύουν πρωτεΐνες που εμπλέκονται στη φλεγμονή). Αυτές οι πιο ισχυρές θεραπείες έχουν γίνει διαθέσιμες τα τελευταία χρόνια, χάρη στην ιατρική έρευνα, και μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά στη ζωή των ασθενών.
Covid-19 και ψωρίαση
Η πανδημία επηρέασε πολύ τα άτομα με ψωρίαση. «Πολλοί ασθενείς δυσκολεύονταν να δουν τον γιατρό τους για να συνεχίσουν τις θεραπείες για την ψωρίαση ή για να συζητήσουν για την έναρξη νέας θεραπείας», σχολιάζει η δρ Noe. «Πολλοί ασθενείς διέκοψαν τη φωτοθεραπεία τους στη διάρκεια της πανδημίας, όταν έκλεισαν οι σχετικές κλινικές. Επίσης, πολλοί ασθενείς σταμάτησαν να παίρνουν τα φάρμακά τους, συμπεριλαμβανομένων των δισκίων και των ενέσεων». Ορισμένοι τα σταμάτησαν επειδή φοβόντουσαν ότι τα φάρμακα μπορεί να τους καταστήσουν πιο ευάλωτους στην Covid-19 και άλλοι επειδή έχασαν τη δουλειά τους και δεν μπορούσαν να πληρώνουν τα φάρμακα.
Για τις τελευταίες συστάσεις σχετικά με τους κινδύνους της Covid-19 για άτομα με ψωρίαση, η δρ Noe προτείνει τον ιστότοπο του Εθνικού Ιδρύματος για την Ψωρίαση (www.health.harvard.edu/npf).
«Το ίδρυμα αυτό έχει συγκροτήσει μια ομάδα εργασίας για την Covid-19, που αποτελείται από ειδικούς στη Δερματολογία, στη Ρευματολογία, στην Επιδημιολογία, στις λοιμώδεις νόσους και στην Εντατικολογία και κάνει θαυμάσια δουλειά στην παροχή σαφών συστάσεων και οδηγιών για άτομα με ψωρίαση. Είναι διαθέσιμες στον ιστότοπό μας», αναφέρει η δρ Noe.
«Ενθαρρύνω όλα τα άτομα με ψωρίαση να ακολουθήσουν τη σύσταση της ομάδας εργασίας και να εμβολιαστούν με κάποιο εμβόλιο mRNA [της Pfizer ή της Moderna] το γρηγορότερο δυνατό, εάν δεν το έχουν κάνει ήδη», συνιστά η δρ Noe. Συμβουλεύει επίσης τους ασθενείς με ψωρίαση να συζητήσουν με τον δερματολόγο τους για τυχόν απορίες ή ανησυχίες που έχουν. «Μην κάνετε πίσω επειδή φοβάστε. Δράστε δυναμικά και λάβετε τις πληροφορίες που χρειάζεστε».
