Το γεγονός και μόνο ότι κατά καιρούς είστε λιγάκι ξεχασιάρηδες δεν σημαίνει ότι η μνήμη σας εξασθενεί – απλώς επηρεάζεται από τη γήρανση.
«Με το που γινόμαστε 30, η μνήμη αρχίζει να γίνεται πιο αδύναμη. Προσθέστε μερικές δεκαετίες ακόμα και ένα σωρό σημαντικές πληροφορίες που πρέπει να έχετε κατά νου, όπως το φορτωμένο πρόγραμμα, φαρμακευτική αγωγή και μηνιαίοι λογαριασμοί, και οι αλλαγές στη μνήμη γίνονται πιο έντονες», αναφέρει ο δρ Andrew Budson, νευρολόγος και επικεφαλής Γνωσιακής και Συμπεριφορικής Νευρολογίας στο VA Boston Healthcare System.
«Ευτυχώς υπάρχουν πολλά εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν τη μνήμη σας. Φροντίστε να προμηθευτείτε μερικά για εσάς ή τους φίλους σας. Εξάλλου, ποιος δεν θα ήθελε να επωφεληθεί από μια μικρή ενίσχυση της μνήμης;
Βασικές συσκευές υπενθύμισης
Στον ιατρικό κόσμο, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για υπενθυμίσεις είναι γνωστά ως εξωτερικά βοηθήματα μνήμης. Μερικά παραδείγματα:
Αισθητήρας κίνησης για την αναπαραγωγή υπενθυμίσεων. (Κόστος: περίπου 25 δολάρια). Με αυτή τη συσκευή μπορείτε να ηχογραφήσετε ένα μήνυμα υπενθύμισης, η αναπαραγωγή του οποίου θα γίνεται αυτόματα κάθε φορά που περνάτε μπροστά από (και ενεργοποιείτε κατ’ αυτόν τον τρόπο) τον αισθητήρα.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να ηχογραφήσετε το μήνυμα «Μην ξεχάσεις το πορτοφόλι σου» και να τοποθετήσετε τον αισθητήρα δίπλα στην εξώπορτά σας ή το μήνυμα «Πίνε περισσότερο νερό» και να τοποθετήσετε τον αισθητήρα κοντά στο ψυγείο.
Συσκευή εγγραφής φωνής ή στιλό ή ρολόι φωνητικής εγγραφής. (Κόστος: 30 έως 50 δολάρια). Με αυτές τις συσκευές μπορείτε να ηχογραφήσετε τη δική σας φωνή ή τη φωνή κάποιου άλλου με το πάτημα ενός κουμπιού.
Είναι μια πρακτική λύση, για να ηχογραφείτε λίστες ή τα σημαντικά σημεία μιας συζήτησης (π.χ. με έναν γιατρό), τα οποία μπορείτε να καταγράψετε αργότερα σε χαρτί. Βεβαιωθείτε προηγουμένως ότι οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στη συζήτηση δέχονται να ηχογραφηθούν.
Γραφική ύλη. (Κόστος: 5 έως 50 δολάρια). «Δεν υπάρχει λόγος να απομνημονεύετε τη λίστα των καθηκόντων σας ή μελλοντικά ραντεβού. Εάν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα εξωτερικό βοήθημα μνήμης, τότε επωφεληθείτε από αυτή τη δυνατότητα», συμβουλεύει ο δρ Budson.
Προτείνει να χρησιμοποιείτε πίνακες για μαρκαδόρους και μη ανεξίτηλους μαρκαδόρους, σημειωματάρια και στιλό, πολύχρωμα χαρτάκια σημειώσεων, ημερολόγια ή ημερήσια προγράμματα. Προμηθευτείτε μια όμορφη ποικιλία αυτών των ειδών γραφικής ύλης και φροντίστε να τα έχετε πρόχειρα σε όλο το σπίτι.
Όσον αφορά τα ημερολόγια, προτιμήστε τα μεγαλύτερα, επειδή οι αριθμοί είναι πιο ευδιάκριτοι και έχουν επιπλέον χώρο σημειώσεων για κάθε ημέρα της εβδομάδας.
Μια θέση για κάθε αντικείμενο της καθημερινότητας
Ένας από τους καλύτερους τρόπους να θυμάστε πού έχετε αφήσει αντικείμενα, όπως τα κλειδιά ή τα γυαλιά σας, είναι να τα τοποθετείτε σε μια προκαθορισμένη και σταθερή θέση. «Εάν βάζετε το πορτοφόλι σας στο ίδιο μέρος καθημερινά, αυτό γίνεται συνήθεια. Μόλις σας γίνει συνήθεια, δεν θα χρειάζεται να σκέφτεστε πού είναι, όπως ακριβώς δεν χρειάζεται να σκέφτεστε πώς να κάνετε ποδήλατο», εξηγεί ο δρ Budson.
Δύο χρήσιμα εργαλεία για να καλλιεργήσετε αυτή τη συνήθεια είναι:
Θήκες για κλειδιά και μικρά ράφια. (Κόστος: 10 έως 20 δολάρια). Τοποθετήστε τα κοντά στην εξώπορτα ή σε άλλο σημείο του σπιτιού και χρησιμοποιήστε τα σε τακτική βάση.
Κρεμαστές θήκες οργάνωσης για πόμολο πόρτας. (Κόστος: 10 δολάρια). Μοιάζουν περίπου με το σήμα «Μην ενοχλείτε», μόνο που έχουν θήκες.
Κρεμάστε μία στο πόμολο της εξώπορτάς σας και αποθηκεύστε αντικείμενα που θέλετε να πάρετε μαζί σας στα γρήγορα πριν φύγετε από το σπίτι, όπως τα κλειδιά σας ή τα γυαλιά οδήγησης.
Θυμηθείτε να τα επιστρέψετε στη θήκη οργάνωσης μόλις γυρίσετε στο σπίτι.
Θήκες χαπιών
Δεν είναι εύκολο να τα βγάλετε πέρα με την τήρηση μιας φαρμακευτικής αγωγής, όσα χάπια κι αν λαμβάνετε. Εάν οι συνηθισμένες θήκες χαπιών δεν σας εξυπηρετούν, σκεφτείτε μήπως θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε μία από τις παρακάτω επιλογές:
Αυτόματος διανομέας χαπιών. (Κόστος: 10 έως 100 δολάρια). Τοποθετήστε τα χάπια σας στον διανομέα και στη συνέχεια θα τα λαμβάνετε αυτόματα τη σωστή ώρα και στη σωστή ποσότητα. Κάποιοι διανομείς χρησιμοποιούν ηχητικές ειδοποιήσεις ή εφαρμογές smartphone για να σας ειδοποιήσουν ότι έχει έρθει η ώρα για το φάρμακό σας.
Ειδοποίηση λήψης φαρμάκου. (Κόστος: 25 έως 50 δολάρια). Μπορείτε, αν θέλετε, να παραλείψετε την αυτόματη διανομή και απλώς να χρησιμοποιήσετε μια ψηφιακή ειδοποίηση για την ώρα που θα πρέπει να πάρετε τα διάφορα φάρμακά σας.
Με τα smartphone και τα έξυπνα ρολόγια μπορείτε επίσης να ορίσετε συστηματικές ειδοποιήσεις για διάφορες ώρες στη διάρκεια της ημέρας. Ανεξάρτητα από τη μορφή της ειδοποίησης που θα επιλέξετε, φροντίστε να έχει μεγάλους αριθμούς και φωτισμό υποβάθρου, ώστε οι αριθμοί να είναι ευδιάκριτοι.
Συσκευές εντοπισμού
Εάν καταλήγετε συχνά να αναζητάτε εναγωνίως τα γυαλιά σας, το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασης ή άλλα αντικείμενα, οι μικρές συσκευές εντοπισμού μπορούν να σας φανούν χρήσιμες.
Αρκεί να τοποθετήσετε μια συσκευή εντοπισμού (πομπό) στο αντικείμενο και, στη συνέχεια, αυτή θα στέλνει σήματα στο smartphone σας, εμφανίζοντας την τοποθεσία του αντικειμένου σε έναν χάρτη.
Εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, υπάρχουν συσκευές εντοπισμού που στέλνουν σήμα σε μια συσκευή τηλεχειρισμού. Εάν έχετε χάσει ένα αντικείμενο, με ένα κλικ στη συσκευή τηλεχειρισμού, η συσκευή εντοπισμού θα εκπέμψει έναν δυνατό ήχο, που θα σας οδηγήσει στο αντικείμενο που προσπαθείτε να βρείτε.
Συσκευές εντοπισμού κυκλοφορούν σε διάφορα μεγέθη και σχήματα:
Συσκευές εντοπισμού για γυαλιά οράσεως. (Κόστος: 35 δολάρια και άνω). Πρόκειται για μικρές ταινίες που προσαρτώνται στον βραχίονα των γυαλιών.
Συσκευές εντοπισμού τύπου κλειδοθήκης. (Κόστος: 20 δολάρια και άνω). Πρόκειται για μικρές, επίπεδες συσκευές (πλάτους 2,5 έως 5 εκατοστών) με μια μεγάλη τρύπα, ώστε να μπορείτε να τις προσθέσετε σε κρίκους για κλειδιά ή σε άλλα αντικείμενα (όπως οικιακά εργαλεία, αθλητικό εξοπλισμό ή ποδήλατα).
Μπορείτε επίσης να τοποθετήσετε μια συσκευή εντοπισμού στη βαλίτσα, στο πορτοφόλι ή στο σακίδιο πλάτης σας.
Συσκευές εντοπισμού για πορτοφόλια. (Κόστος: 30 δολάρια). Αυτές οι συσκευές έχουν περίπου το μέγεθος και το σχήμα πιστωτικής κάρτας και η χρήση τους ενδείκνυται για πορτοφόλια ή οποιοδήποτε είδος τσάντας.
Αυτοκόλλητες συσκευές εντοπισμού. (Κόστος: 25 δολάρια και άνω). Είναι μικρές, επίπεδες συσκευές εντοπισμού στρογγυλού σχήματος (πλάτους 2,5 έως 5 εκατοστών) με αυτοκόλλητη πίσω επιφάνεια. Είναι πολύ πρακτικές για τηλεχειριστήρια τηλεόρασης, καθώς και για φορητούς υπολογιστές, θήκες ακουστικών, θήκες χαπιών κ.ά.
Σημείωση: Οι συσκευές εντοπισμού έχουν περιορισμένη εμβέλεια, π.χ. 45 έως 120 μέτρα. Λειτουργούν επίσης με μπαταρίες, οι οποίες διαρκούν για ένα ή δύο χρόνια.
Έξυπνα κινητά
Για τους γνώστες της τεχνολογίας, τα κινητά τύπου smartphone είναι ήδη εξοπλισμένα με πολλά από τα βοηθήματα τα οποία αναφέραμε πιο πάνω, όπως ημερολόγια, σημειωματάρια, εφαρμογές ηχογράφησης και ειδοποιήσεων. Μπορείτε επίσης να κατεβάσετε εφαρμογές οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για την αποθήκευση σημαντικών πληροφοριών (όπως κωδικών πρόσβασης) ή τη διαχείριση φαρμάκων.
Δημοφιλείς εφαρμογές ειδοποιήσεων για τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής είναι, μεταξύ άλλων, οι Medisafe (www. medisafeapp.com) και My Therapy Pill Reminder (www.mytherapyapp.com). Και οι δύο είναι διαθέσιμες στα online καταστήματα εφαρμογών για συσκευές Android ή Apple.
Τελευταίες συμβουλές
«Επιλέξτε ένα βοήθημα μνήμης που θα σας είναι πραγματικά χρήσιμο. Μην παρασυρθείτε από εμφάνιση ή χαρακτηριστικά που φαντάζουν μεν εντυπωσιακά, αλλά δεν τα χρειάζεστε. Αναζητήστε ένα καλής ποιότητας προϊόν, με βασικές λειτουργίες», λέει ο δρ Budson.
«Αν χρησιμοποιείτε αυτά τα εργαλεία και εξακολουθείτε να μην μπορείτε να βρείτε τα πράγματά σας ή να θυμάστε τα ραντεβού σας, ίσως έχει έρθει η ώρα να μιλήσετε με τον γιατρό σας για τη μνήμη σας», λέει ο δρ Budson.
«Μια υποκείμενη νόσος, παρενέργειες ενός φαρμάκου ή ανεπάρκεια βιταμινών θα μπορούσαν να αποτελούν την αιτία διαταραχής των γνωστικών λειτουργιών σας».
Ακόμη περισσότερη βοήθεια για τη μνήμη σας
Σε συνδυασμό με τη χρήση εργαλείων που μπορούν να σας βοηθήσουν να ενισχύσετε τη μνήμη σας, όπως ηλεκτρονικές υπενθυμίσεις ή αυτόματοι διανομείς χαπιών, εξετάστε το ενδεχόμενο να παρακολουθήσετε ένα μάθημα σχετικά με τεχνικές απομνημόνευσης.
Αναζητήστε ομαδικά προγράμματα εξάσκησης της μνήμης ή επιλέξτε ατομικές συνεδρίες με έναν γιατρό. Τα καλύτερα μέρη να αναζητήσετε τέτοια προγράμματα είναι τα ιατρικά κέντρα. Σίγουρα θα διαθέτουν προγράμματα τα οποία διεξάγονται από επαγγελματίες υγείας με ειδίκευση στην αποκατάσταση της γνωστικής λειτουργίας.
Ή σκεφτείτε μήπως θα θέλατε να παρακολουθήσετε το διαδικτυακό μάθημα με τίτλο «Cognitive Fitness» από το Harvard Health Publishing (www.health.harvard.edu/cogfitcourse). Στο μάθημα εξετάζονται έρευνες δεκαετιών σχετικά με τη γνωστική υγεία και παρουσιάζονται οι πυλώνες της υγείας του εγκεφάλου που βοηθούν στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου και της καλής γνωστικής λειτουργίας (της ικανότητας να μαθαίνετε, να αναλύετε, να θυμάστε και να προσαρμόζετε τις νοητικές διεργασίες σας) σε προχωρημένη ηλικία.
