Eίτε πρόκειται για αιφνίδιο έντονο πόνο είτε για μακροχρόνια ενόχληση, ο πόνος στη μέση μπορεί να σας καταβάλει. Το ερώτημα είναι τι μπορείτε να κάνετε για να τον αποφύγετε.
Ο δρ Joerg Ermann, ρευματολόγος στο Τμήμα Ρευματολογίας, Φλεγμονής και Ανοσολογίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital, αναφέρει ότι υπάρχουν αρκετές στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να επανέλθετε και να κυκλοφορείτε κανονικά. Η επιλογή των κατάλληλων μεθόδων εξαρτάται κατά πολύ από τον τύπο του πόνου σας.
Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντήσετε, επισημαίνει, αφορά τη διάρκεια: Το πρόβλημά σας είναι οξύ (βραχυχρόνιο) ή έχετε χρόνιο πόνο, για μήνες ή ακόμα και χρόνια;
«Η διάκριση μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι σημαντική, καθώς έχει τεράστιο αντίκτυπο στο τι μπορεί να προκαλεί αυτόν τον πόνο, και επηρεάζει τη διαχείρισή του», επισημαίνει ο δρ Ermann.
Τι να κάνετε για τον οξύ πόνο
Εάν έχετε αυτό που οι γιατροί ονομάζουν οξύ επεισόδιο οσφυαλγίας, αυτό συνήθως έρχεται ξαφνικά και υποχωρεί μετά από μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Αυτού του είδους ο πόνος της μέσης είναι πολύ κοινός.
«Σχεδόν όλοι –80% των ανθρώπων– θα βιώσουν αυτόν τον πόνο στη διάρκεια της ζωής τους κάποια στιγμή», λέει ο δρ Ermann. «Στα περισσότερα κοινά περιστατικά πόνου της μέσης, συχνά δεν γνωρίζουμε την αιτία που τον προκάλεσε».
Ένα τυπικό σενάριο είναι, όταν κάποιος φτυαρίζει τον κήπο ή κάνει κάποια άλλη ασυνήθιστη σωματική δραστηριότητα, και, αργότερα την ίδια ή την επόμενη ημέρα, εμφανίζει σοβαρό πόνο στη μέση. «Αυτό συνήθως οφείλεται σε καταπόνηση ενός μυός ή σε τράβηγμα ενός συνδέσμου στην περιοχή της μέσης», λέει ο δρ Ermann.
Εάν το παραπάνω παράδειγμα σας θυμίζει την περίπτωσή σας, και κατά τα άλλα είστε σε καλή φυσική κατάσταση και υγιείς, μπορείτε πιθανότατα να περιμένετε μερικές ημέρες για να δείτε εάν ο πόνος αρχίζει να υποχωρεί, πριν επισκεφθείτε τον γιατρό. Εν τω μεταξύ, υπάρχουν αρκετές στρατηγικές αντιμετώπισης του πόνου που συχνά βοηθούν.
Παυσίπονα και θερμότητα. Η λήψη ενός μη συνταγογραφούμενου μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους φαρμάκου, όπως ιβουπροφαίνη ή ναπροξένη, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του πόνου.
Επιπλέον, δοκιμάστε τη θερμότητα στην περιοχή του πόνου.
Κινηθείτε όσο είναι δυνατό για εσάς. Ενώ μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να μείνετε ξαπλωμένοι μέχρι να περάσει ο πόνος, η κίνηση μπορεί να σας βοηθήσει να επανέλθετε στη φυσιολογική σας κατάσταση γρηγορότερα.
«Η γενικότερη προσέγγιση στις μέρες μας είναι όποιος έχει πόνο στη μέση –στο μέτρο του δυνατού– να μη σταματά να κινείται. Δεν αντιμετωπίζουμε την οσφυαλγία με ακινητοποίηση», λέει ο δρ Ermann.
Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα είναι ένα κάταγμα ή άλλη κατάσταση στην οποία η κίνηση αντενδείκνυται.
Σκεφτείτε θετικά. Τα επεισόδια οξείας οσφυαλγίας υποχωρούν μόνα τους εντός μερικών ημερών ή εβδομάδων.
«Οι άνθρωποι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, επανέρχονται στην προηγούμενη κατάσταση», αναφέρει. Εκτός από το να παραμένει κανείς δραστήριος, καμία συγκεκριμένη στρατηγική δεν έχει αποδειχθεί ότι συμβάλει στην ταχύτερη υποχώρηση του πόνου και της δυσκαμψίας.
Επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου η οσφυαλγία απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Ενδείξεις ότι πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας αποτελούν τα παρακάτω:
Ο πόνος σάς ακινητοποιεί και επιδεινώνεται. Σας εμποδίζει να εκτελέσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες.
Έχετε κι άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό, αδυναμία στα πόδια, δυσκολία στο περπάτημα ή ακράτεια ούρων.
Πάσχετε ήδη από κάποια νόσο – για παράδειγμα, λαμβάνετε θεραπεία για καρκίνο ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. «Ο αιφνίδιος σοβαρός πόνος στη μέση σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να υποδηλώνει ένα πιο σοβαρό πρόβλημα, όπως κάταγμα ή λοίμωξη», επισημαίνει ο δρ Ermann.
Τι να κάνετε για τον χρόνιο πόνο στη μέση
Η χρόνια οσφυαλγία, που ορίζεται στην ιατρική βιβλιογραφία ως πόνος που διαρκεί για τρεις μήνες ή περισσότερο, συνήθως απαιτεί διαφορετικές στρατηγικές διαχείρισης απ’ ό,τι η οξεία οσφυαλγία.
«Εάν έχετε πόνο στη μέση που διατηρείται πέρα από το ορόσημο των τριών μηνών, διαταράσσει την καθημερινότητά σας και χρειάζεστε φάρμακα για την αντιμετώπισή του, αξίζει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας», λέει ο δρ Ermann.
Μια καλή αφετηρία είναι να το αναφέρετε κατά τον ετήσιο γενικό έλεγχο. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει έναν από τους παρακάτω τρόπους αντιμετώπισης.
Συνεργαστείτε με έναν φυσικοθεραπευτή. Η καθοδήγηση από έναν ειδικό καθώς και η εκτέλεση τακτικών ασκήσεων στο σπίτι μπορούν να βοηθήσουν.
Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης του κορμού είναι ιδιαίτερα σημαντικές, λέει ο δρ Ermann. Εάν η σπονδυλική στήλη υποστηρίζεται καλύτερα από δυνατούς μυς του κορμού, μπορεί να μειωθούν εν μέρει η πίεση και ο πόνος στη μέση σας.
«Αυτό είναι βοηθητικό για την ανακούφιση των συμπτωμάτων», επισημαίνει. Στο σπίτι, δοκιμάστε να παραμείνετε στη θέση σανίδα (είτε σε θέση πουσάπ είτε με την παραλλαγή όπου στηρίζεστε στα γόνατα). Η τακτική άσκηση συμβάλλει επίσης στην απώλεια βάρους, η οποία μπορεί να μετριάσει την πίεση στη μέση.
Διορθώστε τη στάση σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η μεγάλης διάρκειας οσφυαλγία μπορεί να επιδεινώνεται από την κακή στάση του σώματος, όπως όταν καμπουριάζετε.
«Εάν πονάτε, παρατηρήστε πώς κάθεστε στο γραφείο σας. Σχετικά απλές αλλαγές μερικές φορές επιφέρουν μεγάλο όφελος», λέει ο δρ Ermann. Μεταξύ αυτών, ενδέχεται να σας βοηθήσει το να σηκώνεστε κάθε λίγες ώρες και να τεντώνετε τη μέση σας.
«Είχα έναν ασθενή ο οποίος άρχισε να πονά στη μέση όταν δούλευε από το σπίτι. Ο πόνος εξαφανίστηκε όταν επέστρεψε στο γραφείο. Συνειδητοποίησε ότι δούλευε από τον καναπέ του σπιτιού του, ενώ στη δουλειά, όπου καθόταν σε γραφείο, βελτίωνε τη στάση του», λέει ο δρ Ermann.
Δοκιμάστε ξανά και ξανά. Τα άτομα με χρόνια οσφυαλγία μπορεί να εμφανίζουν ευαισθησία στον πόνο, που σημαίνει ότι μεταβολές στον εγκέφαλο προκαλούν υπερβολική αντίδραση του οργανισμού στα σήματα πόνου.
«Ο χρόνιος πόνος μπορεί να αποκτήσει δική του ζωή», λέει ο δρ Ermann. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με συγκεκριμένα φάρμακα, όπως με ορισμένα αντικαταθλιπτικά.
«Δυστυχώς, δεν μπορούμε να προβλέψουμε ουσιαστικά ποια φάρμακα θα έχουν αποτέλεσμα για έναν ασθενή, έτσι συχνά ακολουθούμε τη μέθοδο της δοκιμής και του σφάλματος προκειμένου να βρούμε ένα κατάλληλο φάρμακο ή συνδυασμό φαρμάκων που να είναι αποτελεσματικά», εξηγεί.
Οπλιστείτε με υπομονή. «Εάν είστε μια γυναίκα που υποφέρει από χρόνιο πόνο για πέντε ή δέκα χρόνια, δεν μπορείτε να περιμένετε να εξαφανιστεί εν μια νυκτί», λέει ο δρ Ermann.
Μερικές φορές χρειάζεται χρόνος έτσι ώστε παρεμβάσεις όπως η φυσικοθεραπεία ή τα φάρμακα να αποδώσουν και να φανεί διαφορά. Τα περισσότερα θεραπευτικά προγράμματα δεν έχουν άμεσα αποτελέσματα.
Εξετάστε εναλλακτικές λύσεις. «Πολλοί ασθενείς μου επισκέπτονται παράλληλα και έναν χειροπράκτη», λέει ο δρ Ermann. «Δεν είναι κάτι που ταιριάζει στον καθένα, αλλά σίγουρα αξίζει να το δοκιμάσετε.
Προσωπικά προτιμώ μια πιο ενεργητική προσέγγιση, όπως η φυσικοθεραπεία, όπου ενδυναμώνετε τους μυς και βοηθάτε επίσης τη μέση να δυναμώσει.
Η χειροπρακτική είναι μια πιο παθητική προσέγγιση. Ωστόσο, ακούω από μερικούς ασθενείς ότι αισθάνονται καλύτερα με αυτή τη μέθοδο», προσθέτει.
Καταγράψτε την εξέλιξή σας. Κρατήστε ένα αρχείο με όλες τις παρεμβάσεις που δοκιμάσατε και σημειώστε τι έχει αποτέλεσμα και τι όχι. Το να έχετε ένα αρχείο μπορεί να είναι χρήσιμο στην πορεία. Επίσης, φροντίστε να κρατάτε αντίγραφα των γνωματεύσεων και τις ίδιες τις απεικονίσεις σε ψηφιακή μορφή.
«Είναι σημαντικό για έναν ειδικό στην οσφυαλγία να δει τις ίδιες τις απεικονίσεις παρά να διαβάσει μια γνωμάτευση».
Ζητήστε μια δεύτερη γνώμη. Σε ορισμένα προβλήματα της μέσης, το χειρουργείο μπορεί να είναι απαραίτητο, ειδικά σε εκείνα που προκαλούν νευρολογικά συμπτώματα, όπως μουδιάσματα ή αδυναμία στα άκρα.
Είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση ενός όγκου ή για ορισμένους τύπους καταγμάτων. Αλλά το χειρουργείο δεν αποτελεί θεραπεία για πολλές παθήσεις της μέσης, και δεν είναι σπάνιο η οσφυαλγία να επιμένει και μετά την επέμβαση.
Για τον λόγο αυτόν, εάν ο γιατρός σάς συνιστά χειρουργείο, εξετάστε το ενδεχόμενο να ζητήσετε μια δεύτερη γνώμη, λέει ο δρ Ermann.
Μήπως ο πόνος στη μέση σας αποτελεί ένδειξη μιας πάθησης που αγνοείτε;
Μερικές φορές, η χρόνια οσφυαλγία προκαλείται από παθήσεις που δεν είναι πολύ συνηθισμένες. Για παράδειγμα, η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα. Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο που προκαλείται από κάποιο πρόβλημα του ανοσοποιητικού σας συστήματος. Δημιουργεί πόνο στη μέση, δυσκαμψία και άλλα συμπτώματα.
«Η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα θεωρείτο νόσημα του ανδρικού φύλου, αλλά αυτή η άποψη έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία. Σήμερα έχουμε καλύτερες μεθόδους αναγνώρισης αυτών των ασθενών, και έτσι έχουμε διαπιστώσει πως η νόσος είναι εξίσου κοινή στις γυναίκες όπως και στους άνδρες», λέει ο δρ Joerg Ermann, ρευματολόγος στο Brigham and Women’s Hospital. Οι γιατροί πίστευαν πως η νόσος εμφανιζόταν συχνότερα στους άνδρες καθώς εκείνοι εκδηλώνουν σοβαρότερη νόσο που εξελίσσεται γρήγορα, κατά συνέπεια είναι ορατή σε μια ακτινογραφία, εξηγεί.
Ενδείξεις ότι μπορεί να πάσχετε από αξονική σπονδυλαρθρίτιδα περιλαμβάνουν πόνο στη μέση και δυσκαμψία που είναι εντονότερα το πρωί ενώ βελτιώνονται με την άσκηση. Επίσης, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας αυτό το νόσημα εάν κάποιος άλλος συγγενής σας πάσχει από αυτό, δεδομένου ότι έχει ένα ισχυρό στοιχείο κληρονομικότητας.
