Περίπου τα δύο τρίτα των ατόμων άνω των 65 ετών έχουν ουλίτιδα (η οποία είναι επισήμως γνωστή ως περιοδοντίτιδα). Ξεκινά όταν γύρω από τα δόντια αναπτύσσεται πλάκα, δηλαδή μια κολλώδης μεμβράνη από βακτήρια και τροφή.
Στο αρχικό στάδιο, τα ερεθισμένα ούλα μπορεί να αιμορραγούν εύκολα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η περιοδοντίτιδα μπορεί να επιδεινωθεί και, στις σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να προκληθεί χαλάρωση και πτώση των δοντιών.
Σε σύγκριση με τα άτομα με υγιή ούλα, τα άτομα με περιοδοντίτιδα έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή.
Η συσχέτιση αυτή ίσως εξηγείται εν μέρει από τους κοινούς παράγοντες κινδύνου – όπως το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή ή η έλλειψη πρόσβασης σε ιατρική και οδοντιατρική φροντίδα.
Ωστόσο, ορισμένες βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις φαίνεται ότι αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι τα βακτήρια και η φλεγμονή μπορεί να είναι ο παράγοντας συσχέτισης μεταξύ στοματικής κοιλότητας και καρδιάς.
«Το στόμα αποτελεί πύλη προς το υπόλοιπο σώμα και, επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η στοματική υγεία μπορεί να επηρεάσει τη συνολική υγεία και αντιστρόφως», δηλώνει η δρ Tien Jiang, προσθοδοντικός στο Τμήμα Πολιτικών Στοματικής Υγείας και Επιδημιολογίας της Οδοντιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.
Το στόμα φυσιολογικά φιλοξενεί εκατοντάδες διαφορετικούς τύπους μικροοργανισμών. Ορισμένοι από αυτούς, οι οποίοι τρέφονται με σάκχαρα, απελευθερώνουν οξέα τα οποία διασπούν την εξωτερική στιβάδα των δοντιών, οδηγώντας στον σχηματισμό κοιλοτήτων (κουφάλες).
Κάποιοι άλλοι τύποι βακτηρίων σχηματίζουν πλάκα η οποία, αν δεν αφαιρεθεί μέσω τακτικού βουρτσίσματος και χρήσης οδοντικού νήματος, σκληραίνει σχηματίζοντας πέτρα, εξηγεί η δρ Jiang. Μόνο ο επαγγελματικός οδοντικός καθαρισμός μπορεί να αφαιρέσει αυτές τις σκληρές, ασβεστοποιημένες εναποθέσεις.
Βακτήρια σε κίνηση;
Τα βακτήρια που ευθύνονται για την περιοδοντίτιδα μπορούν να ταξιδέψουν μέσω των αιμοφόρων αγγείων σε ολόκληρο το σώμα.
Μάλιστα, βακτήρια σχετιζόμενα με την περιοδοντίτιδα έχουν βρεθεί σε εναποθέσεις λίπους (αθηρωματικές πλάκες) οι οποίες αποφράσσουν ακόμη και αρτηρίες που βρίσκονται μακριά από το στόμα – καθώς και σε θρόμβους αίματος σε άτομα που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή.
«Τόσο στην ουλίτιδα όσο και στην καρδιοπάθεια, βρίσκουμε βακτήρια σε θέσεις όπου δεν θα έπρεπε να βρίσκονται», αναφέρει η δρ Jiang. Η αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε αυτά τα «εκτός τόπου» βακτήρια πυροδοτεί μια εκρηκτική αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων.
Η φλεγμονή που προκύπτει μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό μικροσκοπικών θρόμβων και σε καρδιακή προσβολή ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Επιπλέον, πολλοί παράγοντες που συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας –διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερόλη και παχυσαρκία– υπάρχουν με αυξημένη συχνότητα και στα άτομα με περιοδοντίτιδα, σύμφωνα με άρθρο ανασκόπησης σχετικά με τη στοματική υγεία και την καρδιαγγειακή νόσο, το οποίο δημοσιεύθηκε το 2021 στο American Journal of Preventive Cardiology.
Ένας τρόπος αντιμετώπισης της περιοδοντίτιδας είναι η αποτρύγωση (ο καθαρισμός δοντιών) από οδοντιάτρους ή ειδικούς στην οδοντική υγεία, με χρήση ειδικού ξέστρου ή συσκευής υπερήχων, έτσι ώστε να απομακρυνθεί η πλάκα (τρυγία) πάνω και κάτω από τη γραμμή των ούλων.
Ο βαθύς αυτός καθαρισμός, ο οποίος είναι γνωστός ως κλιμάκωση και ριζική απόξεση, είναι πιο εκτεταμένος από τον καθαρισμό που γίνεται συνήθως δύο φορές τον χρόνο από τον οδοντίατρο.
Ωστόσο, αν και η αντιμετώπιση της περιοδοντίτιδας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του επιπέδου των φλεγμονωδών δεικτών στην κυκλοφορία του αίματος, είναι περιορισμένα τα στοιχεία που δείχνουν ότι μπορεί να μειώσει τις καρδιακές προσβολές ή άλλα καρδιαγγειακά προβλήματα.
Πρόληψη της περιοδοντίτιδας
Τα βασικά μέτρα για την πρόληψη της ουλίτιδας είναι το καθημερινό βούρτσισμα και η χρήση οδοντικού νήματος – μπορούν ακόμη και να αναστρέψουν την ουλίτιδα προτού αυτή επιδεινωθεί.
Αν έχετε παραμελήσει τη χρήση οδοντικού νήματος, μπορεί να παρατηρήσετε λίγη αιμορραγία όταν ξεκινήσετε ξανά, παρατηρεί η δρ Jiang. Όταν αυτό συμβαίνει, κάποιοι άνθρωποι αποκαρδιώνονται και σταματούν τη χρήση οδοντικού νήματος.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ανησυχείτε. Επιστρέψτε στη συνήθειά σας και το πιθανότερο είναι ότι η αιμορραγία θα μειωθεί μέσα σε λίγες ημέρες, αναφέρει η δρ Jiang. Εάν δεν σταματήσει και παρατηρήσετε και άλλες ενδείξεις ουλίτιδας, προγραμματίστε ένα ραντεβού με τον οδοντίατρό σας.
Η υγιεινή διατροφή μπορεί επίσης να βοηθήσει, αναφέρει η δρ Jiang. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι οι σκληρές καραμέλες και άλλα κολλώδη γλυκίσματα ευνοούν τη δημιουργία κοιλοτήτων στα δόντια.
Ωστόσο, ακόμη και τα σακχαρούχα αναψυκτικά (ιδίως αν τα πίνετε γουλιά γουλιά όλη την ημέρα) τρέφουν τα βακτήρια που προκαλούν κοιλότητες και ουλίτιδα. «Το ίδιο ισχύει και για τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες που κολλούν στα δόντια, όπως τα κράκερ και το ψωμί από λευκό αλεύρι», παρατηρεί η δρ Jiang.
Επιπλέον, μια διατροφή με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη συσχετίζεται από μόνη της με υψηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την οδοντική υγεία, δείτε την ειδική έκθεση υγείας του Χάρβαρντ, με τίτλο Dental Health for Adults (Οδοντική υγεία για ενηλίκους) (www.health.harvard.edu/DH).
Ενδείξεις ουλίτιδας
Εάν εμφανίζετε οτιδήποτε από τα παρακάτω, μπορεί να έχετε περιοδοντίτιδα:
– πρησμένα, κόκκινα ή ευαίσθητα ούλα,
– ούλα που ματώνουν εύκολα,
– πύον ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα,
– δυσάρεστη αναπνοή,
– συσσώρευση σκληρών κίτρινων ή καφέ εναποθέσεων κατά μήκος της γραμμής των ούλων,
– δόντια που κουνιούνται ή είναι χαλαρά,
– οι οδοντικές συσκευές (π.χ. «σιδεράκια») δεν εφαρμόζουν πλέον καλά.
