Υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ απώλειας ακοής και άνοιας; Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν επικεντρωθεί στην προσπάθεια να δώσουν απάντηση σε αυτό το ερώτημα.
«Υπάρχουν πολλές μελέτες στις οποίες η απώλεια ακοής φαίνεται να συσχετίζεται με την εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών, λέει ο δρ Elliott Kozin, επίκουρος καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας – Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Ωστόσο, παρά τη φαινομενική σύνδεση αυτών των διαταραχών, οι γιατροί υποστηρίζουν ότι είναι υπερβολικά νωρίς για να πούμε κατά πόσον η απώλεια ακοής προκαλεί πράγματι εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών.
«Κατά το κλισέ των στατιστικολόγων, “άλλο συσχέτιση και άλλο αιτιώδης συνάφεια”», λέει ο δρ Kozin, ο οποίος ειδικεύεται στην αξιολόγηση και την αντιμετώπιση σύνθετων διαταραχών του ωτός στο Massachusetts Eye and Ear.
«Μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι ή πολυάριθμοι άγνωστοι κίνδυνοι, οι οποίοι συνδέονται τόσο με την απώλεια ακοής όσο και με την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών». Κάποιος από αυτούς τους παράγοντες μπορεί να είναι κοινή αιτία και των δύο αυτών προβλημάτων.
Αν και η σύνδεση δεν έχει επιβεβαιωθεί, πρέπει οπωσδήποτε να εξεταστείτε, εάν παρατηρήσετε σημάδια τα οποία δείχνουν ότι η ακοή σας μπορεί να μην είναι τόσο ευαίσθητη όσο άλλοτε.
Υπάρχει ήδη πληθώρα στοιχείων, σύμφωνα με τα οποία η δυσκολία ακοής έχει επίπτωση στις κοινωνικές επαφές και στην ποιότητα ζωής. Απλές λύσεις μπορούν να φανούν χρήσιμες.
Διερεύνηση της σύνδεσης
Υπάρχουν ορισμένοι πιθανοί λόγοι για τους οποίους η απώλεια ακοής μπορεί να συνδέεται με αλλαγές στον εγκέφαλο.
Πρώτον, όταν δεν μπορείτε να ακούσετε καλά, ίσως να μην μπορείτε να επικοινωνήσετε καλά με τους γύρω σας, πράγμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική σας ζωή. Αυτή η απώλεια αλληλεπίδρασης μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην ποιότητα ζωής και να επηρεάσει τις γνωστικές λειτουργίες σας, λέει ο δρ Kozin.
«Γενικά, αυτά τα προβλήματα θεωρείται ότι οδηγούν σε διαταραχές, όπως η κατάθλιψη ή η άνοια», λέει.
Είναι επίσης πιθανό η απώλεια ακοής κατά κάποιον τρόπο να επηρεάζει την ίδια τη δομή του εγκεφάλου, συμπληρώνει. Αυτό, εν συνεχεία, θα μπορούσε να αυξήσει την ευπάθεια του εγκεφάλου στον τύπο της βλάβης ο οποίος παρατηρείται συνήθως σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ.
Eνας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου;
Αυτή η πιθανή σχέση μεταξύ της απώλειας ακοής και των αλλαγών στον εγκέφαλο έχει εγείρει το ενδιαφέρον των ερευνητών για δύο λόγους:
Πρώτον, στις ΗΠΑ, η άνοια αποτελεί αυξανόμενο παράγοντα ανησυχίας λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, και επομένως υπάρχει μια έντονη τάση προσδιορισμού παραγόντων κινδύνου που επιδέχονται μεταβολή.
«Το σκεπτικό είναι ότι, εάν προσδιορίσουμε τους παράγοντες που οδηγούν σε μια διαταραχή, όπως η άνοια, μπορούμε να δράσουμε έγκαιρα για να προλάβουμε την εμφάνισή της και πιθανώς ακόμη και να την αντιμετωπίσουμε», λέει ο δρ Kozin. Εάν, για παράδειγμα, η απώλεια ακοής προκαλεί αλλαγές στον εγκέφαλο, είναι πιθανό με τη χρήση ακουστικού βοηθήματος να αποτραπούν τα γνωστικά ελλείμματα.
«Αυτός ο τομέας έρευνας βρίσκεται σε εγρήγορση και υποστηρίζεται σε σημαντικό βαθμό από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH) των ΗΠΑ», λέει ο δρ Kozin.
«Γενικά, πρέπει να διεξαχθούν υψηλής ποιότητας διαχρονικές προοπτικές μελέτες, στις οποίες θα συγκρίνονται δύο ομάδες, άτομα με απώλεια ακοής και χωρίς απώλεια ακοής, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν θα εμφανίσουν διαταραχές όπως η άνοια. Στο πλαίσιο αυτών των μελετών, μπορεί να χορηγούνται ακουστικά βοηθήματα στους συμμετέχοντες, για να διαπιστωθεί κατά πόσο μετριάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών, όπως η άνοια. Αυτές οι μελέτες δεν είναι εύκολες. Προϋποθέτουν μεγάλο αριθμό ασθενών οι οποίοι θα παρακολουθούνται για ένα χρονικό διάστημα».
Δεύτερον, εάν η απώλεια ακοής αποτελεί ένδειξη άνοιας, μπορεί να βοηθήσει τους γιατρούς να εντοπίσουν τη νόσο νωρίτερα. Ελπίζουμε ότι κάποια μέρα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως τρόπος διάγνωσης της άνοιας, λέει ο δρ Kozin.
Είναι, όμως, υπερβολικά νωρίς για να πούμε κατά πόσον ευσταθεί κάποιος από αυτούς τους ισχυρισμούς· ωστόσο οι ερευνητές ελπίζουν ότι μια μέρα θα έχουν απάντηση.
Κατανοώντας την απώλεια ακοής
Στο μεταξύ, ο δρ Kozin προειδοποιεί για τυχόν σημάδια μειωμένης ακοής. Στις ΗΠΑ, η απώλεια ακοής αποτελεί συχνό πρόβλημα στους ενηλίκους μεταξύ 29 και 69 ετών, σύμφωνα με μια μελέτη του επιστημονικού περιοδικού JAMA, από το 2017.
«Μια επιδημιολογική μελέτη, η οποία υποστηρίζεται από τα Εθνικά Ιδρύματα Υγείας των ΗΠΑ, έδειξε ότι το 14% των ενηλίκων παρουσιάζουν απώλεια ακοής», λέει ο δρ Kozin. Αν και οι άνδρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν βαρηκοΐα σε σχέση με τις γυναίκες, αυτό δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες δεν κινδυνεύουν.
Το πρόβλημα γίνεται συχνότερο με την ηλικία. «Στους ενήλικες ηλικίας 50 έως 59 ετών και 60 έως 69 ετών, η μελέτη έδειξε ότι το 23% και το 39% των ατόμων είχαν απώλεια ακοής, αντίστοιχα», λέει ο δρ Kozin. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στους ηλικιωμένους.
«Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία στην οποία μπορεί να εμφανιστεί η απώλεια ακοής, καθώς η εμφάνισή της θα μπορούσε να οφείλεται σε ποικίλες αιτίες, όπως η έκθεση σε θορύβους και οι γενετικοί παράγοντες», λέει ο δρ Kozin. Οκτώ τοις εκατό των ενηλίκων μεταξύ 40 και 50 ετών ανέφεραν προβλήματα ακοής, σύμφωνα με μια μελέτη του επιστημονικού περιοδικού JAMA, από το 2017.
Διάγνωση του προβλήματος
Πολλοί άνθρωποι με προβλήματα ακοής, οι οποίοι έχουν μειωμένη ακοή, δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του προβλήματος.
«Η ακουστική δυσλειτουργία έχει ως αποτέλεσμα πλήθος διαφορετικών συμπτωμάτων, όπως απώλεια ακοής, εμβοές [κουδούνισμα, βούισμα, σφύριγμα στο αυτί] και ευαισθησία στους θορύβους. Κάποιοι μπορεί να παρατηρήσουν ότι έχουν δυσκολίες ακοής μόνο όταν βρίσκονται σε θορυβώδη περιβάλλοντα, όπως σε εστιατόρια», λέει ο δρ Kozin.
Άλλοι μπορεί να το γνωρίζουν μόνο επειδή τους το έχουν επισημάνει οι φίλοι και οι συγγενείς τους.
Παρά την απουσία εθνικών συστάσεων για προσυμπτωματικό ακοολογικό έλεγχο ή εξέταση σε συγκεκριμένες ηλικίες ή χρονικά διαστήματα, θα πρέπει να εξεταστείτε εάν αρχίσετε να εμφανίζετε συμπτώματα απώλειας ακοής ή εάν κάποιος άλλος σας επισημάνει ότι φαίνεται να έχετε δυσκολία.
«Η εξέταση της ακοής είναι γρήγορη και μη επεμβατική. Υπάρχουν πολλές πιθανές θεραπευτικές επιλογές για την απώλεια ακοής, επομένως η εξέταση από ωτορινολαρυγγολόγο μπορεί να οδηγήσει σε επόμενα υλοποιήσιμα βήματα», λέει ο δρ Kozin.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι καίριας σημασίας για την υγιή γήρανση.
«Εάν με την αποκατάσταση της ακοής αντιμετωπίζεται και η εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών, τότε αυτό θα ήταν ένα «επιπλέον» όφελος. Ωστόσο, αυτή η άμεση ωφέλεια δεν υποστηρίζεται ακόμη από την έρευνα, και οι κλινικοί ιατροί θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί όσον αφορά τη διατύπωση τέτοιων ισχυρισμών προς τους ασθενείς», λέει ο δρ Kozin.
Μολονότι τις περισσότερες φορές σε πολλές πρωτοβουλίες στον τομέα της υγείας η έμφαση δίνεται σε ζητήματα όπως η υγεία της καρδιάς, η διατήρηση υγιούς ακοής είναι εξίσου σημαντική.
«Θα έπρεπε επίσης να μιλάμε για “υγεία της ακοής” όσον αφορά τόσο την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση της απώλειας ακοής. Είναι επαρκώς τεκμηριωμένο στο πλαίσιο μελετών ότι η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής θα οδηγήσει σε πλήθος οφελών για την υγεία μεταγενέστερα», λέει ο δρ Kozin.
«Για τον λόγο αυτόν, πάντα συνιστούμε την προστασία της ακοής σε θορυβώδη περιβάλλοντα και την εφαρμογή στρατηγικής για την αποκατάσταση της ακοής σε περίπτωση απώλειας ακοής».
Eχετε απώλεια ακοής;
Παρακάτω ακολουθούν ορισμένα σημάδια που θα πρέπει να έχετε υπόψη σας και τα οποία ενδεχομένως να αποτελούν ένδειξη προβλήματος:
– Δεν μπορείτε να ακούσετε σε ήσυχα ή θορυβώδη περιβάλλοντα.
– Δεν ακούτε όλες τις λέξεις ή φράσεις των συνομιλητών σας.
– Eχετε εμβοές.
– Eχετε ευαισθησία στους θορύβους.
– Eχετε την αίσθηση ότι τα αυτιά σας είναι βουλωμένα.
– Eχετε την ανάγκη να δυναμώνετε τον ήχο της τηλεόρασης ή της μουσικής.
Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε ότι αισθάνεστε κούραση, επειδή καταβάλλετε μεγάλη προσπάθεια να συγκεντρωθείτε για να παρακολουθήσετε μια συζήτηση.
