Oόρος «καρδιακή ανεπάρκεια» μας φέρνει συνήθως στον νου την εικόνα μιας καρδιάς που ξαφνικά σταματάει. Στην πραγματικότητα σημαίνει ότι η καρδιά δεν λειτουργεί ως αντλία αίματος τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Η πάθηση αυτή αποτελεί την κύρια αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο για τους ενήλικες άνω των 65 ετών.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα καμπανάκι αφύπνισης που καλεί τους πάσχοντες να ασχοληθούν με την υγεία της καρδιάς τους», δηλώνει ο δρ Akshay Suvas Desai, ιατρικός διευθυντής του Προγράμματος για τη Μυοκαρδιοπάθεια και την Καρδιακή Ανεπάρκεια στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
«Πάντως, η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να προληφθεί στα άτομα υψηλού κινδύνου και η εξέλιξη των ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια συνεχίζει διαρκώς να βελτιώνεται».
Oόρος «καρδιακή ανεπάρκεια» μας φέρνει συνήθως στον νου την εικόνα μιας καρδιάς που ξαφνικά σταματάει. Στην πραγματικότητα σημαίνει ότι η καρδιά δεν λειτουργεί ως αντλία αίματος τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Η πάθηση αυτή αποτελεί την κύρια αιτία εισαγωγής στο νοσοκομείο για τους ενήλικες άνω των 65 ετών.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα καμπανάκι αφύπνισης που καλεί τους πάσχοντες να ασχοληθούν με την υγεία της καρδιάς τους», δηλώνει ο δρ Akshay Suvas Desai, ιατρικός διευθυντής του Προγράμματος για τη Μυοκαρδιοπάθεια και την Καρδιακή Ανεπάρκεια στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
«Πάντως, η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να προληφθεί στα άτομα υψηλού κινδύνου και η εξέλιξη των ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια συνεχίζει διαρκώς να βελτιώνεται».
Προβλήματα στην αριστερή πλευρά
Προβλήματα στη λειτουργία της καρδιάς ως αντλίας μπορούν να αναπτυχθούν σε ολόκληρη την καρδιά ή μόνο στη μία πλευρά – την αριστερή ή τη δεξιά.
Η καρδιακή ανεπάρκεια προκαλείται κατά κανόνα από προβλήματα στην αριστερή πλευρά: η αριστερή κοιλία (η μεγαλύτερη κοιλότητα της καρδιάς) είναι είτε πολύ αδύναμη είτε πολύ δύσκαμπτη (λιγότερο ελαστική) για να προωθήσει το αίμα φυσιολογικά.
Για να καταλάβουν τι συμβαίνει, οι γιατροί συνήθως πραγματοποιούν υπερηχοκαρδιογράφημα για να μετρήσουν το κλάσμα εξώθησης (EF) της καρδιάς. Το EF είναι το ποσοστό του αίματος στο εσωτερικό της αριστερής κοιλίας το οποίο προωθείται προς τα έξω με κάθε συστολή. Η αριστερή κοιλία, όταν συστέλλεται, δεν ωθεί ποτέ προς τα έξω το 100% του αίματος που περιέχει. Το φυσιολογικό EF της καρδιάς είναι 50 έως 70%. Ένα EF με τιμή 40 έως 49% θεωρείται οριακά χαμηλό. Αν η τιμή είναι μικρότερη από 40%, το EF θεωρείται χαμηλό ή μειωμένο. Υποδηλώνει ότι η αριστερή κοιλία είναι πολύ αδύναμη για να ωθήσει προς την αορτή αρκετό αίμα, ένα πρόβλημα που είναι γνωστό ως καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF).
Ωστόσο, όταν οι ηλικιωμένοι αναπτύσσουν καρδιακή ανεπάρκεια, συνήθως έχουν φυσιολογικό EF, 50% ή μεγαλύτερο: αυτό ονομάζεται καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF). Στην HFpEF, το μυοκάρδιο στην αριστερή κοιλία είναι πολύ δύσκαμπτο και δεν χαλαρώνει φυσιολογικά.
Στην περίπτωση αυτή, το κλάσμα εξώθησης παραμένει μεν σε φυσιολογικό πλαίσιο, αλλά αυτό γίνεται γιατί μέσα στην αριστερή κοιλία είχε εισρεύσει λιγότερο αίμα από τον αριστερό κόλπο, οπότε είναι λιγότερο και το αίμα που ωθείται από αυτήν προς την αορτή.
Ποιες καταστάσεις δημιουργούν κίνδυνο εμφάνισης HFpEF; Οι συνήθεις παράγοντες είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η στεφανιαία νόσος, η παχυσαρκία και ο διαβήτης. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι οι κληρονομικές ή επίκτητες παθήσεις του μυοκαρδίου.
Παρόμοια συμπτώματα
Οι δύο τύποι καρδιακής ανεπάρκειας της αριστερής πλευράς έχουν παρόμοια συμπτώματα. Αρχικά, μπορεί απλώς να παρατηρήσετε ότι κουράζεστε πιο εύκολα ή ότι δεν μπορείτε να περπατήσετε όσο γρήγορα μπορούσατε. Άλλα συμπτώματα είναι τα εξής:
– δύσπνοια κατά την άσκηση ή
– όταν είστε ξαπλωμένος,
– οίδημα (πρήξιμο) στα κάτω άκρα, στους αστραγάλους ή και στα δύο,
– επίμονος βήχας,
– αφύπνιση στη μέση της νύχτας λόγω δύσπνοιας.
«Οι άνθρωποι μπορεί να μη δώσουν πολλή σημασία σε αυτά τα συμπτώματα, ιδίως αν δεν τους δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινή ζωή, αλλά θα πρέπει να τα ελέγξουν ακόμη και αν τα συμπτώματα φαίνονται ήπια ή έρχονται και φεύγουν», δηλώνει ο δρ Akshay Suvas Desai.
Θεραπευτικές επιλογές
Η θεραπεία για την HFpEF συνεχίζει να εξελίσσεται, αναφέρει ο δρ Desai. «Μόλις τώρα αναπτύσσουμε ειδικές θεραπείες γι’ αυτή την πάθηση. Έως ότου μάθουμε περισσότερα, οι προληπτικές μέθοδοι είναι επίσης οι καλύτερες θεραπείες».
Αυτό περιλαμβάνει αντιμετώπιση του αυξημένου βάρους με άσκηση και διατροφή (ιδίως μείωση της πρόσληψης αλατιού), διακοπή του καπνίσματος και μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.
Οι βασικοί τρόποι φαρμακευτικής θεραπείας της HFpEF είναι η μείωση των υγρών του οργανισμού με διουρητικά και η επιθετική μείωση της αρτηριακής πίεσης με ποικιλία φαρμάκων, όπως αναστολείς του ΜΕΑ, αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, β-αποκλειστές και αποκλειστές των διαύλων ασβεστίου.
Ωστόσο, όπως αναφέρει ο δρ Desai, νέες έρευνες δίνουν ελπιδοφόρα αποτελέσματα με δύο ακόμη φαρμακευτικές θεραπείες:
– Τη θεραπεία που συνδυάζει έναν αναστολέα της νεπριλυσίνης με έναν ανταγωνιστή των υποδοχέων αγγειοτενσίνης ΙΙ. Σε αυτή χρησιμοποιείται ένα φάρμακο που συνδυάζει δύο δραστικές ουσίες για την πίεση του αίματος: τη σακουμπιτρίλη και τη βαλσαρτάνη.
– Μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2021 στο The New England Journal of Medicine κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με διαβήτη και HFpEF που έλαβαν εμπαγλιφλοζίνη, έναν αναστολέα του SGLT2, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιολογικά προβλήματα ή εισαγωγής στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής ανεπάρκειας. Οι αναστολείς του SGLT2 φαίνονται ελπιδοφόροι ακόμη και για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια χωρίς διαβήτη.
Eχετε τον νου σας για ύποπτα συμπτώματα
Για να παρακολουθήσετε αποτελεσματικά τις εκδηλώσεις της καρδιακής ανεπάρκειας, θα πρέπει να γνωρίζετε ποια συμπτώματα αποτελούν ένδειξη προβλημάτων. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή να εμφανίζονται και να υποχωρούν. Αν έχετε οποιονδήποτε τύπο καρδιακής ανεπάρκειας, είναι καλό να ζυγίζεστε την ίδια πάντα ώρα κάθε μέρα, για να μπορείτε να μετρήσετε αλλαγές στην κατάστασή σας. Η αύξηση βάρους έστω και κατά 1 ή 1,5 κιλό μέσα σε 24 ώρες μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι έχετε κατακράτηση υγρών και βαδίζετε προς τη λανθασμένη κατεύθυνση. Επίσης, μην αγνοείτε συμπτώματα όπως η ελαφρά ζάλη, η συχνή κόπωση ή ένας νέος βήχας. Μείνετε σε στενή επαφή με τον γιατρό σας και ενημερώστε τον για οποιαδήποτε πιθανά συμπτώματα.
