Εάν οποιαδήποτε στιγμή υποψιάζεστε ότι μπορεί να παθαίνετε καρδιακή προσβολή, μη διστάσετε να καλέσετε το 166. Σε περιπτώσεις δυνητικά θανατηφόρων επεισοδίων, πάντοτε ισχύει το γνωστό ρητό «φύλαγε τα ρούχα σου για να ’χεις τα μισά». Υπάρχει όμως ένα ζήτημα: οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής −πόνος στο στήθος− είναι προβληματικές.
«Οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν πάντα τη λέξη “πόνος” όταν περιγράφουν τα συμπτώματά τους σε περίπτωση καρδιακής προσβολής», λέει ο δρ Ron Blankstein, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και καθηγητής Ιατρικής και Ακτινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Τα συμπτώματα της καρδιακής προσβολής δεν περιορίζονται στο στήθος, προσθέτει.
Οι πρώτες λοιπόν κατευθυντήριες οδηγίες για την αξιολόγηση και τη διάγνωση του πόνου στο στήθος αποσκοπούν στο να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, τεκμηριώνοντας το εύρος των πιθανών συμπτωμάτων της καρδιακής προσβολής. «Αντί της λέξης “πόνος”, οι άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν λέξεις όπως πίεση, σφίξιμο ή βάρος. Επίσης, οι αισθήσεις αυτές μπορεί να παρουσιάζονται στους ώμους, στον αυχένα, στην πλάτη, στην άνω κοιλιακή χώρα ή στο πιγούνι», λέει ο δρ Blankstein, ο οποίος είναι ένας από τους 22 συγγραφείς των κατευθυντήριων οδηγιών. Η σχετική έκθεση που δημοσιεύθηκε πέρυσι παρέχει επίσης έναν «οδικό χάρτη» για να βοηθήσει τους γιατρούς να εκτιμήσουν τον πόνο στο στήθος χρησιμοποιώντας επιλεκτικά τις πλέον πρόσφατες διαθέσιμες εξετάσεις.
Τα γυναικεία συμπτώματα ίσως διαφέρουν
Ο πόνος στο στήθος είναι ένας από τους πρώτους λόγους που ο κόσμος αναζητά ιατρική φροντίδα στις αίθουσες επειγόντων περιστατικών, και πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς είναι γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω. Ωστόσο μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες με μειωμένη ροή αίματος στην καρδιά είναι λιγότερο πιθανό να λάβουν έγκαιρη και κατάλληλη φροντίδα. Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες το συνηθέστερο σύμπτωμα της καρδιακής προσβολής είναι η δυσφορία στο στήθος. Όμως οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν άλλα συνδεόμενα συμπτώματα, μεταξύ των οποίων ναυτία και δύσπνοια. Παραδοσιακά, οι γιατροί συχνά χαρακτήριζαν αυτά τα συμπτώματα ως «άτυπα» – ένας όρος που μπορεί λανθασμένα να ερμηνευτεί ότι σημαίνει λιγότερο σημαντικά ή αβλαβή συμπτώματα και γι’ αυτό οι νέες οδηγίες δεν ευνοούν τη χρήση του. Αντιθέτως, οι γιατροί θα πρέπει να χρησιμοποιούν τους όρους «καρδιολογικός, πιθανώς καρδιολογικός ή μη καρδιολογικός».
Στηθάγχη ή κάτι άλλο;
Ο καρδιολογικός ή σχετιζόμενος με την καρδιά πόνος συνήθως προκαλείται από την περιορισμένη ροή αίματος στις αρτηρίες που τροφοδοτούν την καρδιά, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει περιστασιακά επεισόδια δυσφορίας στο στήθος, συνήθως όταν το άτομο υφίσταται σωματική καταπόνηση ή στρες, μια κατάσταση που είναι γνωστή ως σταθερή στηθάγχη. Εάν τα συμπτώματα αυτά γίνουν πιο έντονα και διατηρούνται πάνω από 10 λεπτά, μπορεί να πρόκειται για καρδιακή προσβολή.
Ωστόσο, ο πόνος στο στήθος μπορεί να είναι αποτέλεσμα άλλων παθήσεων που προσβάλλουν την καρδιά ή γειτονικά της όργανα (βλ. «Παθήσεις που μπορεί να μοιάζουν με καρδιακή προσβολή»). Στην πραγματικότητα, στα περισσότερα από τα μισά άτομα με δυσφορία στο στήθος τελικά η διάγνωση για τα συμπτώματά τους είναι μη καρδιολογική. Παρά ταύτα, μην προσπαθείτε να κάνετε αυτοδιάγνωση με βάση τα συμπτώματά σας, πάντοτε να εξετάζεστε από έναν γιατρό, συμβουλεύει ο δρ Blankstein.
Παθήσεις που μπορεί να μοιάζουν με καρδιακή προσβολή
Η δυσφορία ή πόνος κοντά στο κέντρο του στήθους (θώρακα) μπορεί να προέρχεται από προβλήματα άσχετα με την παροχή αίματος στην καρδιά. Ένα από αυτά είναι η περικαρδίτιδα, η οποία συχνά είναι αποτέλεσμα μιας ιογενούς λοίμωξης και προκαλεί φλεγμονή και ερεθισμό της διπλής μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά (περικάρδιο). Ο πόνος είναι συνήθως οξύς και επιδεινώνεται όταν εισπνέετε ή ξαπλώνετε. Ωστόσο, πιο συχνά αίτια –τα οποία δεν αφορούν καθόλου την καρδιά– περιλαμβάνουν τα εξής:
– Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Γνωστή, λόγω των συμπτωμάτων της, και ως καούρα, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρουσιάζεται όταν ερεθιστικά υγρά του στομάχου ανεβαίνουν στον οισοφάγο, τον σωλήνα που συνδέει τον φάρυγγα με το στομάχι. Συχνά, εμφανίζεται έπειτα από ένα πλούσιο ή πικάντικο γεύμα. Ο πόνος ξεκινά πίσω από το στέρνο και ανεβαίνει προς τον λαιμό, ενώ μπορεί να επιδεινωθεί όταν ξαπλώνετε ή σκύβετε προς τα εμπρός. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν μια πικρή ή ξινή γεύση στο πίσω μέρος του λαιμού.
– Προβλήματα σε μυς ή αρθρώσεις. Ένας μυς που έχει υποστεί υπερέκταση ή ρήξη ίσως είναι η αιτία για έναν οξύ πόνο στο στήθος. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν κάνετε πολλές έλξεις, πιέσεις σε πάγκο ή παρόμοιες ασκήσεις, ειδικά εάν δεν έχετε καλή φυσική κατάσταση. Μια απότομη πτώση μπορεί επίσης να προκαλέσει τραυματισμό σε έναν μυ του θώρακα ή του επάνω μέρους του σώματος. Μια λιγότερο συχνή πάθηση, η πλευροχονδρίτιδα, προκαλείται από φλεγμονή του χόνδρου μεταξύ των πλευρών και του στέρνου. Το υποκείμενο αίτιο αυτής της πάθησης αποτελεί συχνά μυστήριο. Μπορεί να προκαλέσει οξύ ή παρατεταμένο πόνο στο στήθος, που επιδεινώνεται όταν εισπνέετε βαθιά ή βήχετε.
– Προβλήματα των πνευμόνων. Φλεγμονή –γνωστή ως πλευρίτιδα– μπορεί να παρουσιαστεί στη διπλή μεμβράνη που περιβάλλει τους πνεύμονες και βρίσκεται ανάμεσα σε αυτούς και στο τοίχωμα του θώρακα (υπεζωκότας). Αίτια της πάθησης μπορεί να είναι ποικίλες υποκείμενες παθήσεις, μεταξύ των οποίων λοιμώξεις ή σπασμένα πλευρά. Η πλευρίτιδα προκαλεί πόνο στο στήθος όταν αναπνέετε, ο οποίος σταματά εάν κρατήσετε την αναπνοή σας. Λοιμώξεις των πνευμόνων, όπως η πνευμονία, είναι επίσης δυνατόν να προκαλέσουν πόνο που μπορεί να εκληφθεί εσφαλμένα ως καρδιακή προσβολή.
