Όλοι μας αντιπαθούμε τους κιρσούς. Πρόκειται για μάζα από μπερδεμένες μεταξύ τους φλέβες μελανού χρώματος, που προεξέχουν και είναι ορατές στο κατώτερο τμήμα των ποδιών. Οι κιρσοί (ή φλεβίτιδα) δεν είναι μόνο αντιαισθητικοί, αλλά ενδέχεται να προκαλέσουν και οίδημα στα πόδια, μυϊκή κόπωση και πόνο, έλκη που δεν επουλώνονται εύκολα και μπορεί να μολυνθούν, ακόμη και αναπηρία. Ευτυχώς, η θεραπεία για τους κιρσούς προχωρά σταθερά και βρίσκεται μόλις ένα βήμα πριν από ακόμη μία σημαντική εξέλιξη.
Τι είναι οι κιρσοί;
Οι κιρσοί οφείλονται σε προβλήματα των «επιπολής» φλεβών των ποδιών, δηλαδή εκείνων που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια, περίπου 1,5 εκατοστό κάτω από το δέρμα. Όπως όλες οι φλέβες των ποδιών, οι επιπολής φλέβες έχουν βαλβίδες που επιτρέπουν τη ροή του αίματος μόνο προς μία κατεύθυνση, δηλαδή ανοίγουν όταν το αίμα επιστρέφει στην καρδιά και κλείνουν ώστε να εμποδίσουν την παλινδρόμηση του αίματος στα κατώτερα επίπεδα των ποδιών.
Με το πέρασμα του χρόνου, ο βαλβίδες μιας φλέβας μπορεί να φθαρούν και να μην κλείνουν καλά. «Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διαστέλλονται οι επιφανειακές φλέβες και να ασκείται πίεση στους κλάδους τους, οι οποίοι διογκώνονται και ακολουθούν τη λεγόμενη οφιοειδή πορεία. Μοιάζουν με ένα τσαμπί σταφύλια κάτω από το δέρμα», λέει η δρ Sherry Scovell, αγγειοχειρουργός που εξειδικεύεται στις φλεβοπάθειες, στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Massachusetts General Hospital.
Αντιμετώπιση
Για να απαλλαγείτε από τους κιρσούς, πρέπει κατ’ αρχάς να αδρανοποιηθούν οι δυσλειτουργικές επιφανειακές φλέβες. Έτσι, η ροή του αίματος θα πραγματοποιείται μέσω άλλων (υγιών) φλεβών.
Επί σειρά ετών η μόνη θεραπεία ήταν μια χειρουργική επέμβαση (που ονομάζεται χειρουργική απολίνωση και εκρίζωση φλεβών), για την οποία απαιτούνταν γενική αναισθησία, προκειμένου ο χειρουργός να κάνει μια τομή, να κλείσει δένοντας τις προβληματικές φλέβες και να τις αφαιρέσει. Η διαδικασία δημιουργούσε σημαντικούς μώλωπες, δυσφορία και οίδημα.
Από τη δεκαετία του 1990, οι γιατροί άρχισαν να εφαρμόζουν μια πολύ λιγότερο επεμβατική διαδικασία, τη θερμική κατάλυση, που οδηγεί σε αδρανοποίηση της πάσχουσας φλέβας (χωρίς να αφαιρείται). Γίνεται περνώντας έναν μικρό καθετήρα μέσα από τη φλέβα και προκαλώντας το κλείσιμο της φλέβας με τη βοήθεια θερμότητας. Η διαδικασία πραγματοποιείται ενώ είστε ξύπνιοι και απαιτείται μόνο τοπική αναισθησία. «Έχει καλά αποτελέσματα και διαθέτουμε πολλά δεδομένα σχετικά με τη διαδικασία. Επίσης, σήμερα διαθέτουμε ακόμη περισσότερες τεχνικές που είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν με ελάχιστη ή και καθόλου τοπική αναισθησία», λέει η δρ Dr. Scovell.
Οι νεότερες τεχνικές για τον αποκλεισμό επιφανειακών φλεβών περιλαμβάνουν:
• χημική κατάλυση (ή σκληροθεραπεία), κατά την οποία ο γιατρός πραγματοποιεί έγχυση ενός διαλύματος αφρού που προκαλεί βλάβη (ουλοποίηση) στα τοιχώματα της φλέβας, τα οποία στη συνέχεια κλείνουν,
• κλείσιμο με συγκολλητική ουσία, κατά το οποίο ο γιατρός χορηγεί μέσω καθετήρα μια φυσική κόλλα, με τη βοήθεια της οποίας τα τοιχώματα κλείνουν μεταξύ τους,
• μηχανικά υποβοηθούμενη χημική κατάλυση (MOCA), κατά την οποία ο γιατρός χρησιμοποιεί έναν καθετήρα με ένα περιστρεφόμενο σύρμα προκειμένου να προκαλέσει βλάβη στη φλέβα, παράλληλα με ένα φάρμακο που προκαλεί ουλοποίηση στη φλέβα.
Με αυτές τις επεμβάσεις συχνά οι μικροί κιρσοί εξαφανίζονται. Εάν οι πάσχουσες φλέβες είναι μεγάλες (και πιθανότατα συνδέονται με άλλες φλέβες), οι γιατροί διαθέτουν σήμερα εργαλεία για την αφαίρεσή τους με μια μικροσκοπική τομή ή με την έγχυση ενός φαρμάκου που προκαλεί την ουλοποίηση και το κλείσιμο των κιρσών.
Ποια είναι η κατάλληλη προσέγγιση για σας;
Οι ανάγκες σας θα καθορίσουν ποια είναι η καλύτερη αντιμετώπιση για τους κιρσούς.
«Η θερμική κατάλυση είναι καταλληλότερη για την αντιμετώπιση μεγάλων σε μήκος, ευθειών φλεβών. Η χημική κατάλυση ενδείκνυται σε άτομα με έλκη στα πόδια. Η MOCA είναι αποτελεσματική σε περιοχές όπου υπάρχει ένα νεύρο κοντά στη φλέβα. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται να ξεκουραστείτε μετά τη θεραπεία και να φοράτε μια κάλτσα συμπίεσης για ένα διάστημα», λέει η δρ Scovell. «Με την κόλλα απλώς φεύγετε από το ιατρείο και επιστρέφετε στις δραστηριότητές σας. Είναι η καλύτερη λύση εάν δεν μπορείτε να πάρετε άδεια. Όμως ορισμένα άτομα εμφανίζουν αντίδραση στην κόλλα. Επομένως, υπάρχουν υπέρ και κατά για κάθε επιλογή».
Θεραπεία στον ορίζοντα
Σε μερικά χρόνια ενδέχεται να έχουμε ακόμη μία επιλογή για την αντιμετώπιση των κιρσών. Η τεχνολογία που ονομάζεται εστιασμένος υπέρηχος υψηλής έντασης (HIFU) «μετατρέπει τα ηχητικά κύματα σε μια εστιασμένη ακτίνα θερμότητας η οποία σφραγίζει τη φλέβα. Η θεραπεία πραγματοποιείται από την εξωτερική πλευρά του ποδιού, κατά κάποιον τρόπο “ρουφάει” τους κιρσούς και τους απομακρύνει», λέει η δρ Scovell.
Ο HIFU έχει ήδη λάβει έγκριση στις Ηνωμένες Πολιτείες για την αντιμετώπιση ορισμένων τύπων καρκίνου, ινομυωμάτων της μήτρας, τον τρόμο από νόσο Πάρκινσον, όζους του θυρεοειδούς και άλλα. Υπάρχουν κι άλλες χώρες που χρησιμοποιούν τον HIFU για την αντιμετώπιση των κιρσών εδώ και χρόνια.
«Έχουμε εξαιρετικά στοιχεία από τη χρήση της μεθόδου στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα αποτελέσματα από την πρώτη κλινική μελέτη ήταν ελπιδοφόρα», λέει η δρ Scovell. «Εάν τελικά εγκριθεί, θα αλλάξει το τοπίο. Αλλά μην περιμένετε εάν χρειάζεστε θεραπεία. Ήδη διαθέτουμε ελάχιστα επεμβατικές προσεγγίσεις για να βοηθηθείτε αμέσως».
Προλάβετε τους κιρσούς
Αυτές οι τεχνικές συμβάλλουν στην πρόληψη των κιρσών:
1 Παραμείνετε δραστήριοι. Η άσκηση και η φυσική δραστηριότητα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας κρατάει τους μυς της γάμπας σε κίνηση, γεγονός που βοηθά στην προώθηση του αίματος προς την καρδιά μέσω των φλεβών των ποδιών.
2 Φοράτε κάλτσες συμπίεσης. Σφίγγουν τα πόδια σας, έτσι ώστε οι φλέβες να υποστηρίζονται στην ώθηση του αίματος προς την καρδιά.
3 Κάνετε διαλείμματα από τα μεγάλα διαστήματα ορθοστασίας. Η βαρύτητα για υπερβολικά διαστήματα καταπονεί υπερβολικά τις φλέβες των κάτω άκρων. Τοποθετήστε τα πόδια σας ψηλά.
