Ακούστε ένα τρομακτικό σενάριο: Βρίσκεστε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με συμπτώματα που μαρτυρούν έντονα καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, μια ευρέως χρησιμοποιούμενη εξέταση που μετρά μια πρωτεΐνη στο αίμα, την τροπονίνη (η παρουσία της οποίας υποδηλώνει βλάβη στο μυοκάρδιο), δείχνει ότι δεν πρόκειται για καρδιακή προσβολή.
Μόνο που έχετε καρδιακή προσβολή και η εξέταση έδειξε λάθος – και όλα αυτά εξαιτίας ενός συμπληρώματος που ονομάζεται βιοτίνη.
Η βιοτίνη (γνωστή επίσης ως B7) υπάρχει συχνά στις πολυβιταμίνες, στις προγεννητικές βιταμίνες και στα διατροφικά συμπληρώματα που κυκλοφορούν για την ανάπτυξη των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών. Οι γυναίκες τα χρησιμοποιούν πολύ συχνότερα από ό,τι οι άνδρες, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 στο JAMA. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι κατά κανόνα πωλούνται σε δόσεις πολύ υψηλότερες από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός μας, γεγονός που μπορεί να αλλοιώσει τα αποτελέσματα σε μια σειρά από ζωτικές εργαστηριακές εξετάσεις, δηλώνουν ειδικοί του Χάρβαρντ. Και η βιοτίνη δεν είναι το μόνο συμπλήρωμα που δημιουργεί έναν τέτοιο κίνδυνο, ο οποίος μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε διαγνώσεις λανθασμένες και επικίνδυνες για τη ζωή ή σε περιττές πρόσθετες εξετάσεις.
«Νομίζω πως οι άνθρωποι θεωρούν ότι τα συμπληρώματα είτε θα θεραπεύσουν κάποια νόσο που έχουν είτε θα αποτρέψουν την εμφάνιση κάποιας νόσου στο άμεσο μέλλον», αναφέρει ο δρ Pieter Cohen, παθολόγος στο Cambridge Health Alliance, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. Πολλοί δεν λαμβάνουν υπόψη τις πιθανές απρόβλεπτες συνέπειες των συμπληρωμάτων. «Αν όμως χρησιμοποιούμε μια εξέταση για να καθοδηγήσει τη θεραπεία, είναι εξαιρετικά σημαντικό να ξέρουμε με βεβαιότητα ότι το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι ορθό», εξηγεί ο δρ Cohen. «Είναι θεμελιώδους σημασίας».
Το πρόβλημα με τη βιοτίνη
Περισσότεροι από τους μισούς ενήλικους Αμερικανούς αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν τουλάχιστον ένα διατροφικό συμπλήρωμα, ενώ 10% αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν τέσσερα ή περισσότερα, σύμφωνα με εργασία που δημοσιεύθηκε το 2018 στο JAMA. Η βιοτίνη είναι ίσως η πλέον προβληματική από τα συμπληρώματα που μπορούν να επηρεάσουν τις εξετάσεις αίματος ή άλλες εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ή την παρακολούθηση διαφόρων παθήσεων.
Πολλά συμπληρώματα που περιέχουν βιοτίνη περιλαμβάνουν επίπεδα έως 650 φορές υψηλότερα από τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, που είναι 30 μg την ημέρα, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ. Πριν από μερικά χρόνια, ο FDA εξέδωσε μια προειδοποίηση ασφαλείας για τη βιοτίνη γι’ αυτόν τον λόγο. Εκτός από το ότι επηρεάζει τους δείκτες τροπονίνης στην περίπτωση καρδιακής προσβολής, η βιοτίνη μπορεί επίσης να αλλοιώσει εξετάσεις που υποδεικνύουν προβλήματα του θυρεοειδούς, ηπατίτιδα, COVID-19 και άλλες λοιμώξεις, εγκυμοσύνη και σιδηροπενική αναιμία.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Η βιοτίνη χρησιμοποιείται στην τεχνολογία στην οποία βασίζονται πολλές διαγνωστικές εξετάσεις, καθώς η βιταμίνη αυτή συνδέεται με ειδικές πρωτεΐνες που μετρώνται για την ανίχνευση ορισμένων παθήσεων. Η περίσσεια βιοτίνης στο αίμα μπορεί να επηρεάσει τη βιοτίνη που χρησιμοποιείται στην εξέταση.
«Ο προβληματισμός έγκειται στο ότι μπορεί να μη γίνει μια σημαντική διάγνωση, όπως στην περίπτωση μιας καρδιακής προσβολής, ή ότι μπορεί να διαγνωστεί λανθασμένα ένα σοβαρό πρόβλημα επειδή η εξέταση αίματος είναι λανθασμένη», δηλώνει η δρ JoAnn Manson, επικεφαλής του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και καθηγήτρια Υγείας των Γυναικών στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Καλύτερα να διακόπτετε τυχόν μη απαραίτητα συμπληρώματα δύο με τρεις ημέρες πριν από μια εξέταση.
Άλλα παραπλανητικά συμπληρώματα
Αρκετά άλλα συχνά χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα μπορούν επίσης να επηρεάσουν τις προληπτικές και διαγνωστικές εξετάσεις. Δείτε μερικούς από τους συνήθεις υπόπτους:
Η βιταμίνη C μπορεί να κάνει το επίπεδο σακχάρου στο αίμα να φαίνεται υψηλότερο από το πραγματικό όταν μετριέται με μετρητές γλυκόζης που παρέχουν στιγμιαίες μετρήσεις του σακχάρου αίματος, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών Βιοτεχνολογίας. Η πρόσληψη βιταμίνης C σε ποσότητες άνω των 250 mg/ημέρα μέσω της τροφής ή των συμπληρωμάτων μπορεί επίσης να αλλοιώσει τα αποτελέσματα σε εξετάσεις κοπράνων που αναζητούν ενδείξεις ορθοκολικού καρκίνου και γαστρεντερικής αιμορραγίας, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία.
Το ασβέστιο μπορεί να κάνει την οστική πυκνότητα να φαίνεται υψηλότερη από την πραγματική αν το λάβετε εντός ενός 24ώρου πριν από μια εξέταση οστικής πυκνότητας για τη διάγνωση ή την παρακολούθηση της οστεοπόρωσης.
Η κρεατίνη, ένα δημοφιλές πρωτεϊνικό συμπλήρωμα που κυκλοφορεί για την αύξηση της μυϊκής μάζας, μπορεί να εκτροχιάσει τις εργαστηριακές εξετάσεις που μετρούν την κρεατινίνη, έναν δείκτη νεφρικής νόσου. Τα ψευδώς υψηλά αποτελέσματα θα μπορούσαν να δείξουν ότι οι νεφροί σας υπολειτουργούν, ενώ δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. «Ορισμένοι άλλοι τύποι νεφρικών εξετάσεων δεν θα επηρεάζονταν, αλλά η εξέταση κρεατινίνης θα μπορούσε», δηλώνει η δρ Manson.
Να είστε προσεκτικές
Δεν χρειάζεται απαραίτητα να σταματήσετε να λαμβάνετε συμπληρώματα, αλλά θα πρέπει να πείτε στον γιατρό σας ποια λαμβάνετε και σε τι ποσότητες, διευκρινίζουν οι ειδικοί του Χάρβαρντ. Επίσης, ρωτήστε για τις πιθανές επιδράσεις των συμπληρωμάτων σας σε τυχόν επικείμενες εξετάσεις. Οι ειδικοί συστήνουν επίσης τα εξής:
Σταματήστε τα συμπληρώματα προσωρινά. «Είναι καλύτερα να διακόπτετε τυχόν μη απαραίτητα συμπληρώματα δύο με τρεις ημέρες πριν από μια εξέταση», προτείνει ο δρ Cohen. «Είναι ο πιο απλός τρόπος για να αποφευχθεί κάθε σύγχυση».
Περιοριστείτε στις συνιστώμενες ποσότητες. Η λήψη μεγαλύτερης ποσότητας απλώς αυξάνει τις πιθανότητες να επηρεάσουν τα συμπληρώματα τα αποτελέσματα των εξετάσεων ή να προκαλέσουν παρενέργειες, δηλώνει η δρ Manson. «Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν τεράστιες δόσεις συμπληρωμάτων επειδή θεωρούν ότι, αφού κάτι κάνει καλό, το περισσότερο είναι καλύτερο», προσθέτει. «Αυτό δεν ισχύει».
Ελέγξτε την ποιότητα. Αναζητήστε στοιχεία ελέγχου καθαρότητας και ποιότητας στα συμπληρώματα, τα οποία δεν υπάγονται στους κανόνες του FDA. Το Σήμα Επαλήθευσης USP στην ετικέτα ενός προϊόντος υποδηλώνει ότι περιέχει τα συστατικά που αναφέρονται, στις ποσότητες και στις περιεκτικότητες που δηλώνονται.
