Κάθε χρόνο, εκατομμύρια άτομα υποβάλλονται σε επέμβαση ρουτίνας για την αντιμετώπιση του καταρράκτη – την υποκατάσταση ενός φακού του ματιού που έχει θολώσει.
Ο καταρράκτης προκαλεί ομιχλώδη ή θαμπή όραση, η οποία σας δυσκολεύει στα πάντα, από την ανάγνωση έως την οδήγηση.
Η αντικατάσταση του φακού αποκαθιστά την καθαρότητα της όρασης. Μπορεί επίσης να διορθώσει και άλλα προβλήματα όρασης και να μειώσει την εξάρτησή σας από τα γυαλιά.
«Φανταστείτε το σαν να προσαρμόζετε τον φακό στα επίπεδα εστίασης που σας εξυπηρετούν περισσότερο», δηλώνει η δρ Nandini Venkateswaran, χειρουργός που ειδικεύεται στην επέμβαση καταρράκτη και στις παθήσεις του κερατοειδούς στο Ωτορινολαρυγγολογικό Νοσοκομείο (Eye and Ear Hospital) της Μασαχουσέτης, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Αντικατάσταση φακών
Η επέμβαση καταρράκτη πραγματοποιείται και σε κέντρο επεμβάσεων εξωτερικών ασθενών. Θα σας χορηγηθεί ένα φάρμακο για να χαλαρώσετε και να μουδιάσει ο οφθαλμός σας.
Στη συνέχεια, ο χειρουργός κάνει μια μικρή τομή στον οφθαλμό, εισάγει μικροσκοπικά εργαλεία και αποκολλά και αφαιρεί τον καταρράκτη. (Ο χειρουργός μπορεί να χρησιμοποιήσει υπερήχους ή τεχνολογία λέιζερ για να πραγματοποιήσει αυτά τα βήματα.)
Μετά την απομάκρυνση του θαμπού φακού, ο χειρουργός μπορεί να τοποθετήσει έναν τεχνητό φακό στην ίδια θέση, ώστε να αποκτήσετε καθαρή όραση. Μπορεί να χρειαστούν έως τέσσερις εβδομάδες για την ανάρρωση. Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος θα πρέπει να χρησιμοποιείτε οφθαλμικές σταγόνες, ενώ θα πρέπει να αποφύγετε να σηκώσετε μεγάλα βάρη για τουλάχιστον μία εβδομάδα.
Τύποι φακών
Υπάρχουν πολλές επιλογές φακών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην επέμβαση για καταρράκτη.
Μονοεστιακοί φακοί. Οι φακοί αυτοί σας δίνουν την ικανότητα να βλέπετε καθαρά σε μια συγκεκριμένη απόσταση, η οποία θα μπορούσε να είναι πολύ κοντινή, ίση με το μήκος του βραχίονά σας ή μακρινή. Θα χρειάζεστε γυαλιά για τις αποστάσεις που δεν θα επιλέξετε.
«Ας πούμε ότι ο ασθενής παίζει γκολφ και θέλει να βλέπει όλα όσα βρίσκονται σε απόσταση. Μπορούμε να τοποθετήσουμε φακούς για μακρινή όραση», εξηγεί η δρ Venkateswaran.
«Εάν ο ασθενής είναι παθιασμένος αναγνώστης και θέλει να κοιτάζει υλικό σε πολύ κοντινή απόσταση, μπορούμε να επιλέξουμε φακό για κοντινή όραση. Μπορούμε επίσης να επιλέξουμε φακό για ενδιάμεση όραση, για παράδειγμα για το ταμπλό ενός αυτοκινήτου ή την οθόνη ενός υπολογιστή».
Εάν χρειάζεστε επέμβαση καταρράκτη και στα δύο μάτια (η επέμβαση στο κάθε μάτι πραγματοποιείται με διαφορά εβδομάδων), μπορείτε να επιλέξετε κοντινή εστίαση στον φακό του ενός ματιού και μακρινή εστίαση στον φακό του άλλου ματιού.
Ο συνδυασμός αυτός, γνωστός ως μονή όραση, βασίζεται στο ότι ο εγκέφαλος θα προσαρμοστεί στις δύο διαφορετικές αποστάσεις, έτσι ώστε να μπορείτε να δείτε και κοντά και μακριά.
Φακοί μεγαλύτερου εύρους. Κάποιοι φακοί σάς βοηθούν να βλέπετε καθαρά σε πάνω από μία αποστάσεις. Οι πολυεστιακοί φακοί έχουν δύο σημεία εστίασης, οι τριεστιακοί φακοί έχουν τρία, ενώ οι φακοί με εκτεταμένο βάθος εστίασης παρέχουν εξαιρετική ενδιάμεση και μακρινή όραση και σε έναν βαθμό κοντινή όραση.
«Οι τριεστιακοί φακοί έχουν το καλύτερο εύρος όρασης, αλλά υπάρχει κίνδυνος να έχετε αντανακλάσεις και άλω (κάτι σαν φωτοστέφανο γύρω από το αντικείμενο που παρατηρείτε) τη νύχτα. Οι φακοί με εκτεταμένο βάθος εστίασης λειτουργούν διαφορετικά και έχουν μικρότερο κίνδυνο για άλω, αλλά μπορεί και πάλι να χρειαστεί να φοράτε γυαλιά ανάγνωσης, ιδίως όταν ο φωτισμός είναι χαμηλός», δηλώνει η δρ Venkateswaran.
Άλλοι φακοί. Δύο άλλοι τύποι φακών που πρέπει να αναφερθούν είναι οι δακτυλιοειδείς φακοί και ο προσαρμοστικός φακός. Οι δακτυλιοειδείς φακοί διορθώνουν τον αστιγματισμό (θαμπή όραση, επειδή δεν είναι ίδια η καμπυλότητα σε όλους τους άξονες του κερατοειδούς, του εξωτερικού «παραθύρου» που προστατεύει τον οφθαλμό).
Οι δακτυλιοειδείς φακοί διατίθενται σε μονοεστιακή ή τριεστιακή έκδοση ή σε έκδοση εκτεταμένου βάθους εστίασης.
Ο προσαρμοστικός στο φως φακός περιέχει φωτοευαίσθητο υλικό το οποίο, με την επίδραση του εξωτερικού υπεριώδους φωτός, επιτρέπει την προσαρμογή της απόστασης εστίασης σύντομα μετά την επέμβαση, εάν χρειάζεται.
Ποιος φακός είναι κατάλληλος για σας;
Δείτε μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να επιλέξετε φακό.
Σκεφθείτε τον προϋπολογισμό σας. Επιλέξτε πού θα κάνετε την επέμβαση (στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα) και ελέγξτε τι ακριβώς καλύπτει ο δημόσιος ασφαλιστικός φορέας σας ή η ιδιωτική ασφάλιση που πιθανώς έχετε.
Μιλήστε στον χειρουργό σας σχετικά με τα καθημερινά προβλήματα όρασης ή τις ανάγκες σας. Για παράδειγμα σας αρέσει να φοράτε γυαλιά; Μπορείτε να ανεχθείτε την άλω και τις αντανακλάσεις τη νύχτα; Διαβάζετε πολύ; Οδηγείτε πολύ;
Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις μπορεί να σας βοηθήσει να περιορίσετε τον κατάλογο των επιλογών σας.
Λάβετε υπόψη τα υπάρχοντα προβλήματα όρασης. «Χρειάζεται να έχετε κάποιον βαθμό αστιγματισμού για να είστε υποψήφιοι για δακτυλιοειδείς φακούς», δηλώνει η δρ Venkateswaran.
«Αν έχετε κάποια οφθαλμική πάθηση, όπως γλαύκωμα ή αμφιβληστροειδοπάθεια, μπορεί να μην είστε κατάλληλοι για ορισμένους φακούς υψηλότερης κατηγορίας».
Βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα. Η επιλογή φακού αποτελεί μεγάλη δέσμευση. Για τον λόγο αυτόν μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε προτού αποφασίσετε. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει. «Είναι σαν να ψάχνετε για ταίρι», σχολιάζει η δρ Venkateswaran.
«Θέλουμε να βρείτε τον σωστό φακό για σας και να μη χρειαστεί να τον αλλάξετε αργότερα».
