Είναι καλό να παίρνουμε πολυβιταμίνες;

Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα υγιή άτομα που τρώνε σωστά χρειάζονται ένα συμπλήρωμα βιταμίνης ή μετάλλου μόνο εάν έχουν μια διαγνωσμένη ανεπάρκεια βιταμίνης ή μετάλλου. Στους ηλικιωμένους αυτό συχνά σημαίνει έλλειψη των βιταμινών B12, B6 ή D, ή ενός μετάλλου όπως το ασβέστιο ή το μαγνήσιο. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, είναι προτιμότερο να αυξήσετε την πρόσληψη τροφών πλούσιων σε αυτές τις ζωτικής σημασίας θρεπτικές ουσίες.

Ωστόσο, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει μια πολυβιταμίνη, εάν υπάρχει κάποια ανησυχία ότι δεν λαμβάνετε επαρκείς ποσότητες μιας ή περισσότερων βιταμινών ή μετάλλων. (Οι πολυβιταμίνες περιέχουν έναν συνδυασμό των περισσότερων βιταμινών και μετάλλων, συχνά σε ποσότητες που δεν υπερβαίνουν την ημερήσια τιμή ή τη συνιστώμενη ποσότητα μέσω της διατροφής γι’ αυτές τις θρεπτικές ουσίες.) Επομένως, τι ισχύει για τους υπόλοιπους από εμάς; Είναι σωστό να λαμβάνουμε μια ημερήσια πολυβιταμίνη ή ένα προϊόν που κυκλοφορεί στην αγορά ως «ειδικό για ηλικιωμένους», εάν δεν έχουμε κάποια έλλειψη;

«Ένα μέσο υγιές άτομο που ακολουθεί μια διατροφή με ποικιλία φρούτων και λαχανικών συνήθως θα λαμβάνει επαρκείς ποσότητες των βασικών βιταμινών και μετάλλων», λέει ο δρ Pieter Cohen, αναπληρωτής καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και γενικός παθολόγος στη συνεργαζόμενη με το Χάρβαρντ Cambridge Health Alliance.

Σε τι μπορεί να βλάπτουν;

Ωστόσο, ορισμένοι ειδικευμένοι γιατροί τηρούν μια στάση σχετικά με τις πολυβιταμίνες, που συνοψίζεται στη φράση «ίσως να είναι χρήσιμες και δεν βλάπτουν». Τα προϊόντα αυτά ίσως παρέχουν ένα δίχτυ ασφαλείας, καλύπτοντας κενά της θρεπτικής διατροφής ακόμη και σε άτομα που τρώνε κατά κανόνα υγιεινά.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη πολυβιταμινών σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού συνήθως δεν δημιουργεί σοβαρά ζητήματα, και πολλά από τα μη συνταγογραφούμενα επώνυμα προϊόντα είναι σχετικά οικονομικά. Επιπλέον, ορισμένοι αισθάνονται μια ψυχολογική ώθηση παίρνοντας μια πρωινή πολυβιταμίνη. Είναι ένας άλλος τρόπος υποστήριξης ενός ενεργού, υγιεινού τρόπου ζωής, μαζί με την άσκηση, την κατανάλωση αρκετού νερού και τη διαχείριση του στρες.

«Εάν αισθάνεστε ότι ίσως ωφεληθείτε από μια πολυβιταμίνη, δεν υπάρχει πρόβλημα να την πάρετε», λέει ο δρ Cohen. Αλλά να έχετε υπόψη τους περιορισμούς της, προσθέτει. «Οι πολυβιταμίνες προσφέρουν κάποιες επιπλέον βιταμίνες και μέταλλα που μπορεί να λείπουν περιστασιακά από την κανονική σας διατροφή, αλλά δεν αποτελούν υποκατάστατο της υγιεινής διατροφής. Και η λήψη τους δεν προσφέρει ειδικά οφέλη για την υγεία ούτε και προστασία από ασθένειες».

Οι πολυβιταμίνες προσφέρουν κάποιες επιπλέον βιταμίνες και μέταλλα που μπορεί να λείπουν περιστασιακά από την κανονική σας διατροφή, αλλά δεν αποτελούν υποκατάστατο της υγιεινής διατροφής.

Επιλέξτε με σύνεση

Αν και είναι ασφαλές να αρχίσετε να λαμβάνετε μια πολυβιταμίνη μόνοι σας, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια συγκεκριμένη εταιρεία. Αλλιώς, μπορείτε να διαλέξετε από ένα μεγάλο εύρος στα ράφια των σούπερ μάρκετ και των φαρμακείων. Υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να έχετε κατά νου:

Οι πολυβιταμίνες υπόκεινται στις κανονιστικές ρυθμίσεις του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ως υποκατηγορία τροφίμων, αλλά όχι με τον τρόπο που διαχειρίζεται τα συνταγογραφούμενα ή τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Αυτό σημαίνει ότι ο FDA παρακολουθεί μόνο τους ισχυρισμούς στις ετικέτες των προϊόντων οι οποίοι αφορούν τη θεραπεία νοσημάτων. Για παράδειγμα, οι πολυβιταμίνες δεν είναι δυνατό να αναγράφουν ισχυρισμούς στην ετικέτα τους ότι αντιμετωπίζουν ορισμένες παθήσεις, όπως «μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας» ή «προστατεύει από την άνοια». Οι κατευθυντήριες οδηγίες επιτρέπουν, όμως, φράσεις όπως «προάγει την καρδιακή υγεία» ή «ενισχύει το ανοσοποιητικό». (Ωστόσο, οποιαδήποτε φράση αυτού του είδους πρέπει να ακολουθείται από το παρακάτω κείμενο: «Αυτή η δήλωση δεν έχει αξιολογηθεί από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων. Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για τη διάγνωση, αντιμετώπιση, θεραπεία ή πρόληψη οποιασδήποτε νόσου».)

Η παραπάνω αμφισημία αφήνει μεγάλα περιθώρια σχετικά με το πώς οι κατασκευαστές μπορούν να παρουσιάζουν τα προϊόντα τους. Και πολλοί δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά. «Βλέπουν “καρδιακή υγεία” και σκέφτονται αυτομάτως ότι είναι κάτι ωφέλιμο, ενώ μπορεί να μην υπάρχει τίποτα στο προϊόν που να έχει δείξει την αποτελεσματικότητά του», λέει ο δρ Cohen.

Προτείνει να προμηθευόμαστε προϊόντα εταιρειών η ετικέτα των οποίων έχει τη σφραγίδα της διεθνούς πιστοποίησης συμπληρωμάτων διατροφής «NSF International Dietary Supplement Certification» ή του προγράμματος ελέγχου συμπληρωμάτων διατροφής «U.S. Pharmacopeia (USP) Dietary Supplement Verification Program». «Παρέχουν και οι δύο έναν βαθμό εμπιστοσύνης στα συστατικά του προϊόντος».

Τα νεότερα για τις βιταμίνες D, B12 και B6

Τρεις κοινές ανεπάρκειες σε βιταμίνες για τους ηλικιωμένους είναι αυτές των D, B12 και B6. Λίγες είναι τροφές που έχουν από τη φύση υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D και η επαρκής πρόσληψη από την άλλη φυσική πηγή, το ηλιακό φως, μπορεί να παρουσιάζει δυσκολίες, καθώς τα άτομα προσπαθούν να προστατεύουν το δέρμα τους από την έκθεση στον ήλιο.

Η ανεπάρκεια στη βιταμίνη B12 μπορεί να οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή γαστρικών οξέων λόγω της γήρανσης ή της τακτικής λήψης αναστολέων της αντλίας πρωτονίων ή H2 αποκλειστών για την αντιμετώπιση της δυσπεψίας ή της παλινδρόμησης. Χωρίς επάρκεια γαστρικών οξέων, είναι δυσκολότερο για τον οργανισμό να απορροφήσει τη βιταμίνη B12 από τις τροφές.

Το χαμηλό επίπεδο της B12 και της B6 μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές του πεπτικού, όπως η νόσος του Crohn, η κοιλιοκάκη και η ελκώδης κολίτιδα, αλλά και σε διαδικασίες όπως η επέμβαση γαστρικής παράκαμψης. Μια εξέταση αίματος είναι δυνατόν να εντοπίσει τις περισσότερες ελλείψεις και ο γιατρός σας μπορεί στη συνέχεια να σας συνταγογραφήσει μια μεμονωμένη βιταμίνη ή μια πολυβιταμίνη, ώστε να βοηθήσει να αυξηθούν τα επίπεδά τους.