Ο Πλάτωνας είπε κάποτε ότι η ευτυχία πηγάζει από τις καλές πράξεις και από την προσφορά της βοήθειάς μας στους άλλους.
Σχεδόν 2.500 χρόνια αργότερα, η έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη του Πλάτωνα. Οι άνθρωποι που αφιερώνουν χρόνο στο να βοηθούν είναι πολλές φορές πιο ευτυχισμένοι από τους ανθρώπους που πράττουν το αντίθετο.
Τα οφέλη της προσφοράς βοήθειας για τον νου και τη διάθεσή μας ποικίλλουν. Ένα από αυτά είναι ότι απομακρύνουμε την προσοχή μας από τα προβλήματά μας.
«Η υπερβολική προσήλωση στον εαυτό μας συνδέεται με πιο αρνητικό τρόπο σκέψης και υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης», εξηγεί ο Robert Drozek, ψυχοθεραπευτής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital, ο οποίος ειδικεύεται στη χρήση της ηθικής στην ψυχοθεραπεία. «Αντίθετα, η προσφορά βοήθειας ανακατευθύνει την ενέργειά μας και μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε κάτι να προσφέρουμε στους συνανθρώπους μας και ότι κάποιες φορές χρειάζονται τη βοήθειά μας».
Η προσφορά βοήθειας είναι και με άλλους τρόπους ευεργετική για την υγεία του εγκεφάλου. Αυξάνει τις κοινωνικές επαφές, οι οποίες μας προστατεύουν από τη μοναξιά και την κατάθλιψη, και βελτιώνει τις ικανότητες εκτελεστικής λειτουργίας, όπως ο προγραμματισμός, η προσοχή και η μνήμη. Επίσης, κάθε φορά που βοηθάμε τους άλλους, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει χημικές ουσίες που μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη.
Δεν χρειάζεται να αφιερώσουμε πολύ χρόνο για να αποκομίσουμε αυτά τα οφέλη. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Αυγούστου 2020 του επιστημονικού περιοδικού American Journal of Preventive Medicine, έδειξε ότι οι ηλικιωμένοι που προσέφεραν οποιουδήποτε είδους κοινωφελή εργασία για δύο ώρες την εβδομάδα ένιωθαν πιο αισιόδοξοι και είχαν εντονότερη αίσθηση σκοπού σε σύγκριση με ηλικιωμένους που δεν προσέφεραν καμία υπηρεσία.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας βοηθώντας τους άλλους; Δείτε μερικούς τρόπους.
Εθελοντισμός
Ο εθελοντισμός προσφέρει μια αίσθηση σκοπού στη ζωή και ψυχικής ανάτασης, επειδή υποστηρίζουμε έναν σκοπό ή έναν οργανισμό στον οποίο πιστεύουμε. Θα μπορούσατε επίσης να δραστηριοποιηθείτε εθελοντικά σε επαγγελματικούς τομείς ή κλάδους που ανταποκρίνονται στην προσωπική ή εργασιακή εμπειρία σας, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη ή οι τέχνες.
«Αυτού του είδους ο εθελοντισμός προσφέρει επίσης ευκαιρίες να ανακαλύψετε δομημένους και καθορισμένους ρόλους που εναρμονίζονται με το πρόγραμμά σας, τις ικανότητες και τον βαθμό που αισθάνεστε άνετα, λέει ο Drozek.
Μπορείτε να ασχοληθείτε με τον εθελοντισμό ακόμη και από το σπίτι. Για παράδειγμα, χάρη στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ο «ψηφιακός εθελοντισμός» πλέον είναι κάτι συνηθισμένο. Μπορείτε να προσφέρετε βοήθεια σε διοικητικά και λογιστικά θέματα ή σε θέματα μάρκετινγκ μέσω υπολογιστή ή μέσω βιντεοκλήσεων. Το τηλέφωνο εξακολουθεί να είναι απαραίτητο εργαλείο στον εθελοντισμό. Για παράδειγμα, μπορείτε μέσω τηλεφώνου να βοηθήσετε να συγκεντρωθούν χρήματα για μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, να δέχεστε κλήσεις σε ανοιχτή γραμμή βοήθειας ή να τηλεφωνείτε σε ενήλικες που αναγκαστικά μένουν στο σπίτι, για να ελέγχετε εάν είναι καλά.
Συμβουλευτική καθοδήγηση
Οι μέντορες μοιράζονται τις γνώσεις, τη σοφία και την εμπειρία τους με άτομα που χρειάζονται καθοδήγηση. Πολλές φορές, πρόκειται για παιδιά ή νεαρούς ενήλικες.
Στις ΗΠΑ λειτουργούν διάφορα εθνικά προγράμματα που προσφέρονται για τα πρώτα βήματα στον χώρο της συμβουλευτικής καθοδήγησης, όπως τα προγράμματα Big Brothers, Big Sisters of America ή United Way. Πολλές ευκαιρίες συμβουλευτικής υποστήριξης προσφέρουν επίσης πολλά λύκεια, κέντρα ηλικιωμένων, εκκλησίες και θρησκευτικές οργανώσεις. Για όσους ενδιαφέρονται περισσότερο να μοιραστούν την επαγγελματική τους εμπειρία και γνώση υπάρχει η δυνατότητα να το κάνουν μέσω του προγράμματος «Junior Achievement» κατά περιοχές, μέσω της τοπικής κοινότητας επιχειρηματιών ή εθελοντικών οργανισμών επαγγελματιών.
Αυθόρμητες πράξεις καλοσύνης
Αναζητήστε ευκαιρίες να προσφέρετε βοήθεια στην καθημερινότητά σας. Για παράδειγμα, γράψτε σε φίλους για να τους πείτε ότι τους σκέφτεστε. Παραγγείλτε φαγητό για έναν γείτονα. Στείλτε ένα δώρο με το ταχυδρομείο. Το όφελος θα είναι ακόμη μεγαλύτερο αν επιλέξετε να «δράσετε» ανώνυμα, χωρίς να πείτε τίποτα σε κανέναν. «Με τον τρόπο αυτόν η προσοχή σας απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από εσάς και τις ανησυχίες σας», λέει ο Drozek.
Μια διαφορετική προσέγγιση
Ένας έμμεσος τρόπος να βοηθήσετε τους άλλους είναι να δείτε τα πράγματα από τη δική τους σκοπιά. Όταν επικοινωνείτε με κάποιο πρόσωπο –φιλικό, γνωστό ή άγνωστο–, στο επίκεντρο της επικοινωνίας σας θα πρέπει να βρίσκεται αποκλειστικά εκείνος ή εκείνη. Τι του συμβαίνει; Τι προβλήματα αντιμετωπίζει; Πονά ή βιώνει αντικρουόμενα συναισθήματα;
Αποφύγετε να τραβήξετε την προσοχή σε εσάς, για παράδειγμα, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο βιώσατε κι εσείς μια ίδια κατάσταση (εκτός κι αν σας ζητήσει να σχολιάσετε ή να δώσετε συμβουλές).
«Ως ακροατές, μπορείτε να προσφέρετε τη συναισθηματική υποστήριξη που έχουν ανάγκη τη συγκεκριμένη στιγμή», λέει ο Drozek. «Ακόμη κι αν η επικοινωνία σας είναι μεν φιλική, αλλά γενικού περιεχομένου, εστιάζοντας την προσοχή σας στον συνομιλητή σας μπορείτε να τονώσετε τη διάθεσή του και στην πορεία, και τη δική σας.
Αναζήτηση ευκαιριών
Αναζητήστε ευκαιρίες εθελοντισμού στο διαδίκτυο βάσει του ταχυδρομικού κώδικα της περιοχής σας σε ιστοσελίδες, όπως π.χ. για τις ΗΠΑ οι Volunteer Match (www.volunteermatch.org) ή Idealist (www.idealist.org). Μπορείτε να αναζητήσετε τοπικά προγράμματα συμβουλευτικής υποστήριξης στον ιστότοπο της National Mentoring Partnership (www.mentoring.org).
