Τα αντιπηκτικά του αίματος είναι φάρμακα που εμποδίζουν τον σχηματισμό θρόμβων αίματος. Οι θρόμβοι αυτοί μπορεί να προκαλέσουν καρδιακή προσβολή ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, είτε να σχηματιστούν στις φλέβες των ποδιών και να ταξιδέψουν έως τον πνεύμονα – όλες αυτές οι καταστάσεις είναι επικίνδυνες. Αν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο για αυτές τις παθήσεις, η λήψη αντιπηκτικού μπορεί να μειώσει αυτό το ενδεχόμενο (βλ. «Πώς λειτουργούν τα αντιπηκτικά»).
Ωστόσο, η αντιθρομβωτική δράση δημιουργεί επίσης κίνδυνο μη ελεγχόμενης αιμορραγίας σε περίπτωση που τραυματιστείτε. «Απαιτείται περισσότερος χρόνος για να σταματήσει η αιμορραγία, ακόμη και μια ήπια, αν παίρνετε αυτά τα φάρμακα», δηλώνει ο δρ Kei Ouchi, γιατρός ειδικευμένος στα επείγοντα περιστατικά στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Αφιερώστε λίγο χρόνο για να μάθετε πώς μπορείτε να αντιδράσετε σε μια αιμορραγία που μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες.
Ένα μικρό κόψιμο ή γρατζουνιά
Ένα μικρό κόψιμο ή γρατζουνιά δεν αποτελεί συνήθως επείγον περιστατικό. Το αίμα ρέει αργά και έχετε άφθονο χρόνο να το σταματήσετε, ακόμη και αν παίρνετε αντιπηκτικό.
Αρχικά, κρατήστε το τραύμα κάτω από τρεχούμενο νερό για να το ξεπλύνετε. «Μη χρησιμοποιήσετε οξυζενέ, γιατί μπορεί να επιβραδύνει ή να εμποδίσει την επούλωση», συνιστά ο δρ Ouchi.
Στη συνέχεια, ασκήστε πίεση – πολλή πίεση. «Καλύψτε την πληγή με τα δάχτυλά σας ή χρησιμοποιήστε ένα μαντίλι, ένα κομμάτι γάζα ή ένα καθαρό ύφασμα, και πιέστε δυνατά», συνιστά ο δρ Ouchi. «Αν εξακολουθεί να τρέχει αίμα, δεν εφαρμόζετε αρκετή πίεση. Θα εκπλαγείτε με το πόση πίεση απαιτείται. Θα πρέπει να πονάει λίγο».
Το ίδιο ισχύει αν αιμορραγούν τα ούλα σας ή αν έχετε ρινορραγία (τρέχει αίμα από τη μύτη σας), κάτι που μπορεί να προκληθεί από ένα μικρό κόψιμο ή ως ανεπιθύμητη ενέργεια του αντιπηκτικού. Πιέστε τα ούλα σας ή το πάνω μέρος της μύτης σας όσο πιο δυνατά μπορείτε για τουλάχιστον 10 λεπτά (συνεχώς).
Αν το τραύμα βρίσκεται σε ένα χέρι ή πόδι, σηκώστε το τραυματισμένο άκρο ψηλά (ασκώντας παράλληλα πίεση στο τραύμα), επιτρέποντας στη βαρύτητα να βοηθήσει στην επιβράδυνση της ροής του αίματος προς το τραύμα.
Μην ανησυχήσετε αν χρειαστεί αρκετή ώρα ή αν η περιοχή του τραύματος (για παράδειγμα, ένα δάχτυλο) γίνει μπλε. «Θα χρειάζονταν τέσσερις με έξι ώρες για να προκληθεί οποιαδήποτε μόνιμη βλάβη και δεν θα χρειαστείτε τόσο χρόνο. Συνεχίστε να ασκείτε πίεση έως ότου σταματήσει η αιμορραγία και στη συνέχεια καλύψτε το τραύμα με έναν επίδεσμο», συνιστά ο δρ Ouchi.
Απαιτείται περισσότερος χρόνος για να σταματήσει η αιμορραγία, ακόμη και μια ήπια, αν παίρνετε αντιπηκτικά φάρμακα.
Αν η αιμορραγία δεν σταματά ή το τραύμα χρειάζεται ράμματα, πηγαίνετε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου. Ενημερώστε το προσωπικό ότι λαμβάνετε αντιπηκτικό.
Για σοβαρά κοψίματα ή τραυματισμούς
Οι σοβαροί τραυματισμοί, ανεξαρτήτως μεγέθους, δεν εμφανίζουν απλή εκροή αίματος – το αίμα αναβλύζει, πιθανότατα επειδή υπάρχει βλάβη κοντά σε αρτηρία. Η καρδιά συνεχίζει να λειτουργεί, το αίμα κυκλοφορεί και το αντιπηκτικό απλώς κάνει τα πράγματα χειρότερα. Είναι μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή και απαιτεί άμεση κλήση του 166.
Μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο, ασκήστε όσο το δυνατόν περισσότερη πίεση στην πληγή. Αν το τραύμα βρίσκεται σε χέρι ή πόδι, δέστε μια αιμοστατική ταινία όσο το δυνατόν πιο σφιχτά ακριβώς πάνω από την πληγή. Ανασηκώστε το τραυματισμένο μέλος ψηλά, έτσι ώστε το τραύμα να βρίσκεται ψηλότερα από την καρδιά.
Αν η πληγή βρίσκεται στον κορμό, τοποθετήστε ένα καθαρό ύφασμα πάνω του και πιέστε το όσο μπορείτε πιο δυνατά. Μη σταματήσετε να πιέζετε.
Όταν φτάσετε στο νοσοκομείο, θα πρέπει να ενημερώσετε το προσωπικό ότι λαμβάνετε αντιπηκτικό. «Ο ταχύτερος τρόπος να ειδοποιήσετε τους πάντες είναι να φοράτε ένα ιατρικό βραχιολάκι. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, ιδίως αν έχετε χάσει τις αισθήσεις σας», επισημαίνει ο δρ Ouchi. (Στις ΗΠΑ μπορείτε να αγοράσετε από το διαδίκτυο ένα βραχιολάκι με τις λέξεις «αντιπηκτικό» με λιγότερα από 10 δολάρια.)
Η ιατρική ομάδα γνωρίζει πώς να σταματήσει την αιμορραγία και μπορεί να σας δώσει κάποιο αντίδοτο του αντιπηκτικού.
Σε περίπτωση εσωτερικής αιμορραγίας
Δεν μπορείτε να ξέρετε αν ένα ατύχημα έχει προκαλέσει εσωτερική αιμορραγία στο κεφάλι ή οπουδήποτε αλλού στο σώμα (για παράδειγμα, στην κοιλιά ή στον θώρακα). Αν, λοιπόν, λαμβάνετε αντιπηκτικό και τραυματιστείτε ή χτυπήσετε το κεφάλι σας λόγω μιας πτώσης ή ενός ατυχήματος, πηγαίνετε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών για έλεγχο με την πρώτη ένδειξη προβλήματος (όπως πονοκέφαλος, δυσκολία στην όραση, σύγχυση, ναυτία ή ζαλάδα).
Πείτε στο νοσηλευτικό προσωπικό ότι λαμβάνετε αντιπηκτικό. Αν ο γιατρός ζητήσει απεικονιστικές εξετάσεις και βγουν καθαρές, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. «Αν έχετε χτυπήσει το κεφάλι σας, υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να εμφανίσετε όψιμη αιμορραγία, η οποία μπορεί να χρειαστεί ημέρες ή εβδομάδες για να προκαλέσει συμπτώματα», εξηγεί ο δρ Ouchi. «Εάν αισθανθείτε χειρότερα μετά την αρχική αξιολόγηση –αν έχετε έντονο πονοκέφαλο, κάνετε εμετό ή εμφανίσετε σύγχυση–, επιστρέψτε το συντομότερο δυνατό στο νοσοκομείο για νέα αξιολόγηση και θεραπεία».
Πώς λειτουργούν τα αντιπηκτικά
Τα αντιπηκτικά, τα οποία λέγονται και αραιωτικά του αίματος, στην πραγματικότητα δεν «αραιώνουν» το αίμα. ∆ρουν με διάφορους τρόπους για να εμποδίσουν τον σχηματισμό θρόμβων αίματος.
Τα αντιπηκτικά αναστέλλουν τη φυσιολογική παραγωγή ορισμένων πρωτεϊνών που απαιτούνται για τον σχηματισμό θρόμβων. Τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται συνήθως σε άτομα με διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, όπως κολπική μαρμαρυγή, που μπορεί να οδηγήσει σε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Παραδείγματα αντιπηκτικών είναι η βαρφαρίνη, η απιξαμπάνη, η δαβιγατράνη και η ριβαροξαμπάνη.
Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα εμποδίζουν τα αιμοπετάλια –μικροσκοπικά κυτταρικά θραύσματα στο αίμα τα οποία βοηθούν στον σχηματισμό θρόμβων– να κολλήσουν μεταξύ τους. Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν αντιαιμοπεταλιακή θεραπεία σε άτομα που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή σε άτομα που έχουν περιφερική αρτηριοπάθεια (σημαντική ανάπτυξη πλάκας στις αρτηρίες των ποδιών) ή έχουν υποβληθεί σε τοποθέτηση stent προκειμένου να διατηρηθεί μια αρτηρία ανοιχτή. Παραδείγματα αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων είναι η ασπιρίνη, η κλοπιδογρέλη και η διπυριδαμόλη.
