HARVARD HEALTH PUBLISHING
Ακούστε το άρθρο
Μετά από αγώνα δεκαετιών για την ανατροφή των παιδιών, η ζωή σας γίνεται και πάλι δική σας – το ίδιο και το σπίτι σας. Για πολλά άτομα άνω των 50 ή 60 ετών, το άδειασμα της φωλιάς οδηγεί σε όνειρα για ταξίδια και για χρόνο με τα εγγόνια, μαζί με σκέψεις για μετακόμιση σε νέο χώρο, για βελτιστοποίηση της επόμενης φάσης της ζωής.
Ωστόσο, η αναζήτηση σπιτιού σε μεγαλύτερη ηλικία συνοδεύεται από διάφορα καινούργια θέματα. Οι ανάγκες είναι πλέον διαφορετικές –μπορεί να θέλετε μικρότερο χώρο, με μικρότερες απαιτήσεις συντήρησης, για παράδειγμα– και οι ικανότητές σας μπορεί επίσης να διαφέρουν. Είναι καιρός να σκεφτείτε ποια αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά μπορούν να κάνουν το νέο σας σπίτι «παντοτινό σπίτι», το σπίτι στο οποίο θα μπορείτε να γεράσετε ακόμη και αν μειωθούν η κινητικότητα και η ευελιξία σας.
Μπορεί να φαίνεται υπερβολικό να λάβετε αποφάσεις σχετικά με την αγορά σπιτιού με κριτήριο κάποιες αλλαγές που μπορεί να μη συμβούν και ποτέ, ιδίως αν αισθάνεστε σφριγηλοί και σκοπεύετε να παραμείνετε έτσι. Επειδή όμως οι αλλαγές είναι το μόνο σίγουρο πράγμα στη ζωή, οι ειδικοί του Χάρβαρντ υποστηρίζουν ότι είναι συνετό να αρχίσετε να τις λαμβάνετε υπόψη σας, προτού κάποια αναποδιά απειλήσει την ανεξαρτησία σας.
«Οι άνθρωποι πραγματικά “στυλώνουν τα πόδια” και εμφανίζουν άρνηση, και ελπίζουμε πως αυτό που θα τους κάνει να μετακινηθούν δεν θα είναι ένα σπασμένο ισχίο», σχολιάζει η Katherine Lyman, νοσηλεύτρια εξειδικευμένη στη γηριατρική στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. «Είναι σοφή κίνηση να έχετε μια μακροπρόθεσμη προοπτική. Στο μυαλό μας είμαστε όλοι νεότεροι. Δεν το βλέπω ως συμβιβασμό. Το βλέπω ως έναν ρεαλιστικό προγραμματισμό για το μέλλον».
Επιλέξτε ένα σπίτι φιλικό για τους ηλικιωμένους
Σπίτι μου, σπιτάκι μου… Το σπιτάκι σας μπορεί να γίνει ακόμη πιο αγαπημένο αν είναι φιλικό για τις μεγάλες ηλικίες. Εξετάστε προσεκτικά τις παρακάτω λεπτομέρειες κατά την αναζήτηση σπιτιού:
Εξωτερικά σκαλοπάτια. Ακόμη και δύο σκαλοπάτια πριν από την κεντρική είσοδο μπορούν να εμποδίσουν την είσοδο και την έξοδό σας αν κάποια μέρα χρειαστείτε περιπατητήρα ή αναπηρικό αμαξίδιο. «Η είσοδος χωρίς σκαλοπάτια είναι ιδανική», αναφέρει η Lyman. «Ακούγεται βασικό, αλλά ακόμη και δύο σκαλιά μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα σε κάποιον που δεν μπορεί να περπατήσει χωρίς υποστήριξη».
Εσωτερικά σκαλοπάτια. Αποφύγετέ τα και αυτά, εάν είναι δυνατό. Ένα σπίτι που εκτείνεται σε έναν όροφο εξαλείφει το πρόβλημα, αν κάποια στιγμή η χρήση σκάλας γίνει δύσκολη. Ακόμη όμως και αν επιλέξετε μια διώροφη κατοικία, υπάρχουν τρόποι να παρακάμψετε το πρόβλημα. Φροντίστε να υπάρχει μια κύρια κρεβατοκάμαρα με μπάνιο στον πρώτο όροφο. «Οι επισκέπτες και τα εγγόνια μπορούν να μείνουν στον επάνω όροφο», προτείνει η δρ Suzanne Salamon, κλινική διευθύντρια Γεροντολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess. Όλα τα σκαλοπάτια θα πρέπει να καλύπτονται με χαλί και όχι μόνο ξύλο, επισημαίνει η δρ Salamon. «Βλέπω πολλούς ανθρώπους που γλιστρούν και πέφτουν σε όμορφα, γυαλιστερά ξύλινα δάπεδα. Φροντίστε επίσης να υπάρχει κουπαστή – κατά προτίμηση και στις δύο πλευρές της σκάλας».
Φωτισμός. Οι φωτεινοί και ηλιόλουστοι χώροι δεν ανεβάζουν μόνο τη διάθεση, σας βοηθούν επίσης να παραμείνετε πιο ασφαλείς. Ιδίως οι διάδρομοι θα πρέπει να φωτίζονται καλά (είτε με φυσικό είτε με τεχνητό φως).
Διάταξη. Μια ανοιχτή, επίπεδη κάτοψη με φαρδείς διαδρόμους και πλατιές πόρτες επιτρέπει την εύκολη μετακίνηση μέσα στο σπίτι και διευκολύνει τη χρήση αναπηρικού αμαξιδίου ή περιπατητήρα αργότερα.
Κουζίνα. Αποφύγετε τα πολύ ψηλά ντουλάπια. «Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα να δω είναι μια 85χρονη, ανεβασμένη πάνω σε σκαλοπάτι, να προσπαθεί να φτάσει μια πιατέλα», σχολιάζει η Lyman.
Μια άλλη μικρή, αλλά βασική λεπτομέρεια: η θέση του πλυντηρίου πιάτων. Ιδανικά, η συσκευή αυτή θα πρέπει να είναι τοποθετημένη σε γωνία, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να πηγαινοέρχεστε μπροστά της κατά το γέμισμα ή το άδειασμα. «Όταν η πόρτα είναι κατεβασμένη, οι άνθρωποι χτυπάνε τα πόδια τους πάνω της», παρατηρεί η Lyman. «Δεν μπορώ να σας πω πόσους τραυματισμούς ποδιών έχω δει».
Μπάνιο. Λόγω των ολισθηρών επιφανειών, το μπάνιο είναι το μέρος του σπιτιού όπου συμβαίνουν οι περισσότερες πτώσεις. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως είναι ίσως η μπανιέρα, της οποίας η πλαϊνή πλευρά δυσχεραίνει την είσοδο και την έξοδο. «Φροντίστε να έχετε όσο το δυνατόν χαμηλότερο σκαλοπάτι για την είσοδο στην ντουσιέρα», συνιστά η δρ Salamon, «καθώς και να υπάρχει αρκετός χώρος για μια καρέκλα μπάνιου».
Η γειτονιά είναι πολύ σημαντική
Το εξωτερικό του κτιρίου και η γειτονιά μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά με το εσωτερικό του σπιτιού. Με αυτό το δεδομένο, οι ειδικοί του Χάρβαρντ προτείνουν τρόπους για μια σωστή επιλογή σπιτιού.
Επιλέξτε μια τοποθεσία με υποδομές. Η ζωή των ηλικιωμένων είναι πιο εύκολη αν βρίσκονται κοντά σε υποδομές υγείας, καταστήματα, φαρμακεία και πάρκα για περπάτημα και χαλάρωση. «Θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι μπορεί αργότερα να μην είστε σε θέση να οδηγήσετε ή μπορεί να μη θέλετε να οδηγείτε τη νύχτα», υπενθυμίζει η δρ Salamon.
Δώστε προτεραιότητα στην αλληλεπίδραση. Αναζητήστε μια ζωντανή κοινότητα που διευρύνει τις κοινωνικές επιλογές, ακόμη και αν δεν κάνετε μακρινές εξορμήσεις – για παράδειγμα, μια γειτονιά που απευθύνεται σε άτομα άνω των 55 ετών και διαθέτει γυμναστήριο και αθλητικό σύλλογο. «Για τους ανθρώπους που τους αρέσει να κοινωνικοποιούνται, αυτό ευνοεί την κοινωνική ζωή», αναφέρει η δρ Salamon.
Θέλετε να γεράσετε στο σπίτι σας; Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία
Για πολλά άτομα μεγάλης ηλικίας, το να γεράσουν στο σπίτι τους παραμένει ένα ύψιστο ιδανικό – πάνω από τα τρία τέταρτα επιθυμούν να παραμείνουν στο σπίτι τους και στην κοινότητά τους. Για να πετύχουν αυτόν τον στόχο, πάνω από τους μισούς ηλικιωμένους χρησιμοποιούν βοηθητικές τεχνολογίες, όπως εφαρμογές υγείας και συσκευές παρακολούθησης φυσικής κατάστασης, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.
Η έρευνα αυτή, η οποία δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023 στο U.S. News and World Report, περιλάμβανε 2.000 Αμερικανούς ηλικίας 55 ετών και άνω (57% γυναίκες), 53% εκ των οποίων ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν βοηθητικές τεχνολογίες. Οι τύποι τεχνολογίας που χρησιμοποιούνταν περισσότερο ήταν οι ιατρικές ή σχετιζόμενες με την υγεία κινητές εφαρμογές (25%) και οι φορητές συσκευές ιατρικής παρακολούθησης και προειδοποίησης (17%), καθώς και οι έξυπνες οικιακές συσκευές (που ελέγχουν τη θερμοκρασία, τον φωτισμό και άλλα χαρακτηριστικά), τα βοηθήματα ακοής και οι εφαρμογές για κατ’ οίκον παράδοση προμηθειών από σούπερ μάρκετ ή εστιατόρια. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων απάντησαν στην έρευνα δήλωσαν ότι οι βοηθητικές τεχνολογίες βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους, βοηθώντας τους να αισθάνονται πιο ανεξάρτητοι (55%), πιο ασφαλείς (44%), πιο υγιείς (33%) ή πιο κινητικοί (20%).
«Τα ευρήματα αυτά δεν με εκπλήσσουν. Πιστεύω ότι αυτές οι τεχνολογίες προσφέρουν τεράστια οφέλη», δηλώνει η Katherine Lyman, νοσηλεύτρια εξειδικευμένη στη Γηριατρική στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess.
Κάποιοι ηλικιωμένοι επιμένουν τόσο πολύ στην ιδέα να γεράσουν στο σπίτι τους, που είναι πιθανό να παραμείνουν σε μη ιδανικό περιβάλλον, παρατηρεί η Lyman. Οι βοηθητικές τεχνολογίες μπορούν να καλύψουν αυτό το κενό – αλλά μόνο αν χρησιμοποιούνται όλες τους οι δυνατότητες.
Οι φορητές συσκευές ιατρικής παρακολούθησης και προειδοποίησης προσφέρουν «συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης κάθε είδους και αν η συσκευή σάς στέλνει μήνυμα ότι υπάρχει κάποιος πιθανός κίνδυνος, δεν μπορείτε να την αγνοήσετε», παρατηρεί η Lyman. «Είναι ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε αυτή την πληροφορία –και να επικοινωνήσετε με την οικογένειά σας ή τον γιατρό σας– για να λάβετε βοήθεια και να ενισχύσετε τις άμυνές σας».
